Xiongnu: Diferenzas entre revisións

Explorar o historial de forma interactiva

Contido eliminado Contido engadido

En liña

Revisión actual feita o 21 de marzo de 2024 ás 14:36

Territorio dos Xiongnu a mediados do século -III

Os xiongnu (chinés tradicional e simplificado: 匈奴; pinyin: Xiōngnú; Wade-Giles: Hsiung¹-nu²) foron nómades que viviron ao norte de China desde aproximadamente o século III a.C até o 460 d.C.

Historia

Conflitividade coa China

As súas terras eran moi infértiles, polo que tentaron atacar a China moitas veces. Como iso era moi irritante para os chineses, o primeiro emperador da China (Qin Shi Huang) construíu a Gran Muralla Chinesa entre 214 e 206 a.C. para mantelos fóra. Algúns emperadores da dinastía Han tentaron deter as guerras e establecer relacións amistosas con eles, pero mesmo así trataron de atacar as fronteiras chinesas.

Etnia

Ao principio, críase que estaban relacionados cos hunos, e actualmente moitas persoas aínda cren isto. Antigamente, as tribos nómades viaxaban a miúdo e vivían xuntas, incluso as tribos que falaban idiomas diferentes. Ao redor dos 60 a. C., houbo unha loita polo poder e os xiongnu separáronse en cinco tribos máis pequenas.

No 202, o líder dos xiongnu do sur rendeuse ao primeiro ministro Cao Cao da dinastía Han.

Agora forman parte do pobo mongol e algúns deles emigraron a China.

Alianzas matrimoniais e consecuencias

A dinastía Han enviou ao longo da historia en varias ocasións mulleres falsamente nomeadas como princesas e como emparentadas coa familia imperial Han cando practicaban alianzas matrimoniais Heqin cos xiongnu.^[1]

Os xiongnu tamén practicaban alianzas matrimoniais con oficiais e funcionarios Han. Por exemplo, a irmá máis vella dos Chanyu (o gobernante xiongnu) estaba casada co xeneral xiongnu Zhao Xin, o marqués de Xi que estaba ao servizo da dinastía Han. A filla do Qiedihou Chanyu estaba casada co xeneral chinés Han Li Ling despois de que este se rendese e desertase.^[2] ^[3]^[4]^[5]Os Yenisei Kirghiz Khagan afirmaron descender de Li Ling.^[6] Outro xeneral chinés Han que desertou aos Xiongnu foi Li Guangli, que tamén casou cunha filla dos Chanyu.^[7] O diplomático chinés Han Su Wu casou cunha muller xiongnu ofrecida por Li Ling cando foi arrestado e levado cativo.^[8] O explorador chinés Han Zhang Qian casou cunha muller xiongnu e tivo un fillo con ela cando foi levado cativo polos xiongnu. O emperador Han Wudi enviou ao explorador chinés Han Zhang Qian para explorar os misteriosos reinos do oeste e formar unha alianza co pobo Yuezhi para combater os xiongnu. Durante este tempo Zhang casou cunha muller xiongnu, que lle deu un fillo, e gañou a confianza do líder xiongnu.^[9]^[10]

Os khagans quirguisos afirmaban descender do xeneral chinés Li Ling, neto do famoso xeneral da dinastía Han Li Guang.^[11] ^[12] Li Ling foi capturado polos xiongnu e desertou no século I a.C., e dado que a familia real Tang Li tamén reclamou descendencia de Li Guang, o Kirguiz Khagan foi recoñecido como membro da familia Imperial Tang. Esta relación acougou cando o khagan kirguiz Are (阿熱) invadiu o khaganato uigur e pasou a espada a Kasar Kaghan. A noticia foi levada a Chang'an polo embaixador quirguiso Zhuwu Hesu (註吾合素).

Notas

↑ MD, MPH, Lee Mosol. Ancient History of Manchuria. Han fake princess Xiongnu. p. 77. ISBN 978-1483667676.
↑ [1], p. 31.
↑ Hua, i Hsüeh Chih. Li Guangli Daughter Chanyu. p. 81.
↑ Wakeman, Frederic E. The Great Enterprise: The Manchu Reconstruction of Imperial Order. ISBN 978-0-520-04804-1.
↑ "Records of the Grand Historian: Han Dynasty II 0231081677, 9780231081672". dokumen.pub (en inglés). Consultado o 2022-04-03.
↑ Veronika Veit (ed.). The Role of Women in the Altaic World:. 152 de 'Asiatische Forschungen'. p. 61. ISBN 978-3447055376.
↑ 秦漢史. ISBN 978-957-11-0574-1.
↑ The Sinitic Civilization Book II:. p. 419. ISBN 978-1532058301.
↑ Eurasian Crossroads: A History of Xinjiang. p. 20. ISBN 978-0-231-13924-3.
↑ The Great Wall: China Against the World, 1000 BC–AD 2000. p. 73. ISBN 978-0-8021-4297-9.
↑ Tang China And The Collapse Of The Uighur Empire: A Documentary History. 13 of Brill's Inner Asian library. p. 126. ISBN 9004141294.
↑ Kizlasov, Leonid. The Urban Civilization of Northern and Innermost Asia Historical and Archaeological Research (PDF). p. 245. ISBN 978-973-27-1962-6. Florilegium magistrorum historiae archaeologiaeque Antiqutatis et Medii Aevi.

Véxase tamén

Outros artigos

[1] MD, MPH, Lee Mosol. Ancient History of Manchuria. Han fake princess Xiongnu. p. 77. ISBN 978-1483667676.

[2] [1], p. 31.

[3] Hua, i Hsüeh Chih. Li Guangli Daughter Chanyu. p. 81.

[4] Wakeman, Frederic E. The Great Enterprise: The Manchu Reconstruction of Imperial Order. ISBN 978-0-520-04804-1.

[5] "Records of the Grand Historian: Han Dynasty II 0231081677, 9780231081672". dokumen.pub (en inglés). Consultado o 2022-04-03.

[6] Veronika Veit (ed.). The Role of Women in the Altaic World:. 152 de 'Asiatische Forschungen'. p. 61. ISBN 978-3447055376.

[7] 秦漢史. ISBN 978-957-11-0574-1.

[8] The Sinitic Civilization Book II:. p. 419. ISBN 978-1532058301.

[9] Eurasian Crossroads: A History of Xinjiang. p. 20. ISBN 978-0-231-13924-3.

[10] The Great Wall: China Against the World, 1000 BC–AD 2000. p. 73. ISBN 978-0-8021-4297-9.

[11] Tang China And The Collapse Of The Uighur Empire: A Documentary History. 13 of Brill's Inner Asian library. p. 126. ISBN 9004141294.

[Kyzlasov-12] Kizlasov, Leonid. The Urban Civilization of Northern and Innermost Asia Historical and Archaeological Research (PDF). p. 245. ISBN 978-973-27-1962-6. Florilegium magistrorum historiae archaeologiaeque Antiqutatis et Medii Aevi.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

@@ Liña 1: / Liña 1: @@
 [[File:XiongnuMap.png|thumb|300x300px|Territorio dos Xiongnu a mediados do [[século -III]]]]
-Os '''xiongnu''' ( {{Lang-zh|匈奴}} ) foron [[Nómade|nómades]] que viviron ao norte de [[China (rexión)|China]] desde aproximadamente o [[Século -III|século III a.C]] até o [[460]] d.C.
+Os '''xiongnu''' ([[chinés tradicional]] e [[Simplificación da escritura chinesa|simplificado]]: 匈奴; ''[[pinyin]]'': Xiōngnú; [[Wade-Giles]]: Hsiung<sup>1</sup>-nu<sup>2</sup>) foron [[Nómade|nómades]] que viviron ao norte de [[China (rexión)|China]] desde aproximadamente o [[Século -III|século III a.C]] até o [[460]] d.C.
 == Historia ==
@@ Liña 18: / Liña 18: @@
 A [[dinastía Han]] enviou ao longo da historia en varias ocasións mulleres falsamente nomeadas como [[Príncipe, princesa|princesas]] e como emparentadas coa familia imperial Han cando practicaban alianzas matrimoniais ''Heqin'' cos xiongnu.<ref>{{Cita libro|url=/proxy/https://books.google.com/books?id=DyN-AwAAQBAJ&dq=han+fake+princess+xiongnu&pg=PA77|páxina=77|ISBN=978-1483667676|título=Ancient History of Manchuria. Han fake princess Xiongnu|apelidos=MD, MPH|nome=Lee Mosol}}</ref>
-Os xiongnu tamén practicaban alianzas matrimoniais con oficiais e funcionarios [[Pobo han|Han]]. Por exemplo, a irmá maior dos Chanyu (o gobernante xiongnu) estaba casada co xeneral xiongnu Zhao Xin, o marqués de Xi que estaba ao servizo da dinastía Han. A filla do Qiedihou Chanyu estaba casada co xeneral chinés Han Li Ling despois de que este se rendese e desertase.<ref>[https://www.academia.edu/5147439/Aristocratic_elites_in_the_Xiongnu_empire], p. 31.</ref>  <ref>{{Cita libro|url=/proxy/https://books.google.com/books?id=8-1wAAAAMAAJ&q=li+guangli+daughter+chanyu|páxina=81|título=Li Guangli Daughter Chanyu|apelidos=Hua|nome=i Hsüeh Chih}}</ref><ref>{{Cita libro|url=/proxy/https://books.google.com/books?id=8nXLwSG2O8AC&pg=PA41|ISBN=978-0-520-04804-1|título=The Great Enterprise: The Manchu Reconstruction of Imperial Order|apelidos=Wakeman|nome=Frederic E.}}</ref><ref>{{Cita web|título=Records of the Grand Historian: Han Dynasty II 0231081677, 9780231081672|url=/proxy/https://dokumen.pub/records-of-the-grand-historian-han-dynasty-ii-0231081677-9780231081672.html|páxina-web=dokumen.pub|data-acceso=2022-04-03|lingua=en}}</ref>Os Yenisei Kirghiz Khagan afirmaron descender de Li Ling.<ref>{{Cita libro|apelidos-editor=Veronika Veit|url=/proxy/https://books.google.com/books?id=OBEIq8kTQBcC&pg=PA61|volume=152 de 'Asiatische Forschungen'|ISBN=978-3447055376|páxina=61|título=The Role of Women in the Altaic World:}}</ref> Outro xeneral chinés Han que desertou aos Xiongnu foi Li Guangli, que tamén casou cunha filla dos Chanyu.<ref>{{Cita libro|url=/proxy/https://books.google.com/books?id=lqfrEY8UW1UC&pg=PA557|ISBN=978-957-11-0574-1|título=秦漢史}}</ref> O diplomático chinés Han Su Wu casou cunha muller xiongnu ofrecida por Li Ling cando foi arrestado e levado cativo.<ref>{{Cita libro|ISBN=978-1532058301|páxina=419|url=/proxy/https://books.google.com/books?id=Nay8DwAAQBAJ&pg=PA419|título=The Sinitic Civilization Book II:}}</ref> O explorador chinés Han Zhang Qian casou cunha muller xiongnu e tivo un fillo con ela cando foi levado cativo polos xiongnu. O emperador [[Han Wudi]] enviou ao explorador chinés Han Zhang Qian para explorar os misteriosos reinos do oeste e formar unha alianza co pobo Yuezhi para combater os xiongnu. Durante este tempo Zhang casou cunha muller xiongnu, que lle deu un fillo, e gañou a confianza do líder xiongnu.<ref>{{Cita libro|url=/proxy/https://books.google.com/books?id=8FVsWq31MtMC&q=zhang+qian+wife&pg=PA20|ISBN=978-0-231-13924-3|páxina=20|título=Eurasian Crossroads: A History of Xinjiang}}</ref><ref>{{Cita libro|url=/proxy/https://books.google.com/books?id=IWS53cuiuVgC&q=zhang+xiongnu+wife+children+managed+to+escape&pg=PA73|ISBN=978-0-8021-4297-9|páxina=73|título=The Great Wall: China Against the World, 1000 BC–AD 2000}}</ref>
+Os xiongnu tamén practicaban alianzas matrimoniais con oficiais e funcionarios [[Pobo han|Han]]. Por exemplo, a irmá máis vella dos Chanyu (o gobernante xiongnu) estaba casada co xeneral xiongnu Zhao Xin, o marqués de Xi que estaba ao servizo da dinastía Han. A filla do Qiedihou Chanyu estaba casada co xeneral chinés Han Li Ling despois de que este se rendese e desertase.<ref>[https://www.academia.edu/5147439/Aristocratic_elites_in_the_Xiongnu_empire], p. 31.</ref>  <ref>{{Cita libro|url=/proxy/https://books.google.com/books?id=8-1wAAAAMAAJ&q=li+guangli+daughter+chanyu|páxina=81|título=Li Guangli Daughter Chanyu|apelidos=Hua|nome=i Hsüeh Chih}}</ref><ref>{{Cita libro|url=/proxy/https://books.google.com/books?id=8nXLwSG2O8AC&pg=PA41|ISBN=978-0-520-04804-1|título=The Great Enterprise: The Manchu Reconstruction of Imperial Order|apelidos=Wakeman|nome=Frederic E.}}</ref><ref>{{Cita web|título=Records of the Grand Historian: Han Dynasty II 0231081677, 9780231081672|url=/proxy/https://dokumen.pub/records-of-the-grand-historian-han-dynasty-ii-0231081677-9780231081672.html|páxina-web=dokumen.pub|data-acceso=2022-04-03|lingua=en}}</ref>Os Yenisei Kirghiz Khagan afirmaron descender de Li Ling.<ref>{{Cita libro|apelidos-editor=Veronika Veit|url=/proxy/https://books.google.com/books?id=OBEIq8kTQBcC&pg=PA61|volume=152 de 'Asiatische Forschungen'|ISBN=978-3447055376|páxina=61|título=The Role of Women in the Altaic World:}}</ref> Outro xeneral chinés Han que desertou aos Xiongnu foi Li Guangli, que tamén casou cunha filla dos Chanyu.<ref>{{Cita libro|url=/proxy/https://books.google.com/books?id=lqfrEY8UW1UC&pg=PA557|ISBN=978-957-11-0574-1|título=秦漢史}}</ref> O diplomático chinés Han Su Wu casou cunha muller xiongnu ofrecida por Li Ling cando foi arrestado e levado cativo.<ref>{{Cita libro|ISBN=978-1532058301|páxina=419|url=/proxy/https://books.google.com/books?id=Nay8DwAAQBAJ&pg=PA419|título=The Sinitic Civilization Book II:}}</ref> O explorador chinés Han Zhang Qian casou cunha muller xiongnu e tivo un fillo con ela cando foi levado cativo polos xiongnu. O emperador [[Han Wudi]] enviou ao explorador chinés Han Zhang Qian para explorar os misteriosos reinos do oeste e formar unha alianza co pobo Yuezhi para combater os xiongnu. Durante este tempo Zhang casou cunha muller xiongnu, que lle deu un fillo, e gañou a confianza do líder xiongnu.<ref>{{Cita libro|url=/proxy/https://books.google.com/books?id=8FVsWq31MtMC&q=zhang+qian+wife&pg=PA20|ISBN=978-0-231-13924-3|páxina=20|título=Eurasian Crossroads: A History of Xinjiang}}</ref><ref>{{Cita libro|url=/proxy/https://books.google.com/books?id=IWS53cuiuVgC&q=zhang+xiongnu+wife+children+managed+to+escape&pg=PA73|ISBN=978-0-8021-4297-9|páxina=73|título=The Great Wall: China Against the World, 1000 BC–AD 2000}}</ref>
-Os [[Khagan|khagans]] [[Kirguizistán|quirguisos]] afirmaban descender do xeneral chinés Li Ling, neto do famoso xeneral da [[dinastía Han]] [[Li Guang]].<ref>{{Cita libro|url=/proxy/https://books.google.com/books?id=NB6DEdAxLOsC&pg=PA126|volume=13 of Brill's Inner Asian library|ISBN=9004141294|páxina=126|título=Tang China And The Collapse Of The Uighur Empire: A Documentary History}}</ref> <ref name="Kyzlasov">{{Cita libro|url=/proxy/http://nbdrx.ru/pdf/bx00000168.pdf|volume=|ID=Florilegium magistrorum historiae archaeologiaeque Antiqutatis et Medii Aevi|páxina=245|ISBN=978-973-27-1962-6|título=The Urban Civilization of Northern and Innermost Asia Historical and Archaeological Research|apelidos=Kizlasov|nome=Leonid}}</ref> Li Ling foi capturado polos xiongnu e desertou no [[Século -I|século I a.C.]], e dado que a familia real Tang Li tamén reclamou descendencia de Li Guang, o Kirguiz Khagan foi recoñecido como membro da [[Dinastía Tang|familia Imperial Tang]]. Esta relación acougou cando o khagan kirguiso Are (阿熱) invadiu o [[Gran Khan|khaganato]] [[Pobo uigur|uigur]] e pasou a espada a Kasar Kaghan. A noticia foi levada a Chang'an polo embaixador [[Kirguizistán|quirguiso]] Zhuwu Hesu (註吾合素).
+Os [[Khagan|khagans]] [[Kirguizistán|quirguisos]] afirmaban descender do xeneral chinés Li Ling, neto do famoso xeneral da [[dinastía Han]] [[Li Guang]].<ref>{{Cita libro|url=/proxy/https://books.google.com/books?id=NB6DEdAxLOsC&pg=PA126|volume=13 of Brill's Inner Asian library|ISBN=9004141294|páxina=126|título=Tang China And The Collapse Of The Uighur Empire: A Documentary History}}</ref> <ref name="Kyzlasov">{{Cita libro|url=/proxy/http://nbdrx.ru/pdf/bx00000168.pdf|volume=|ID=Florilegium magistrorum historiae archaeologiaeque Antiqutatis et Medii Aevi|páxina=245|ISBN=978-973-27-1962-6|título=The Urban Civilization of Northern and Innermost Asia Historical and Archaeological Research|apelidos=Kizlasov|nome=Leonid}}</ref> Li Ling foi capturado polos xiongnu e desertou no [[Século -I|século I a.C.]], e dado que a familia real Tang Li tamén reclamou descendencia de Li Guang, o Kirguiz Khagan foi recoñecido como membro da [[Dinastía Tang|familia Imperial Tang]]. Esta relación acougou cando o khagan kirguiz Are (阿熱) invadiu o [[Gran Khan|khaganato]] [[Pobo uigur|uigur]] e pasou a espada a Kasar Kaghan. A noticia foi levada a Chang'an polo embaixador [[Kirguizistán|quirguiso]] Zhuwu Hesu (註吾合素).
 == Notas ==