Przejdź do zawartości

Agaricus

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Pieczarka)
Pieczarka
Ilustracja
Pieczarka łąkowa (Agaricus campestris)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

pieczarkowate

Rodzaj

pieczarka

Nazwa systematyczna
Agaricus L.
Sp. pl.: 1171 (1753)
Typ nomenklatoryczny

Agaricus campestris L.

Agaricus L. (pieczarka) – rodzaj grzybów należący do rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae)[1]. Uprawiany i sprzedawany w sklepach jest jeden z jej gatunkówpieczarka dwuzarodnikowa.

Charakterystyka

[edytuj | edytuj kod]

Grzyby wytwarzające owocniki z mięsistymi kapeluszami o suchej, nagiej lub łuskowatej powierzchni i blaszkowym hymenoforze. Blaszki u młodych owocników różowe, po dojrzeniu brązowe, nie przyrośnięte do trzonu, o regularnej tramie. Na trzonach u wielu gatunków znajduje się przyrośnięty pierścień. Zarodniki pieczarek są okrągławe lub eliptyczne, gładkie, pozbawione pory rostkowej, a ich wysyp jest barwy brązowej[2][3].

Ogromna większość gatunków pieczarek to grzyby o owocnikach otwartych, wyjątkiem jest Agaricus deserticola będąca grzybem sekotioidalnym, to znaczy pośrednim między grzybami otwartymi (hymenomycetes) i zamkniętymi (wnętrzniakami)[4].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Agaricaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Zgodnie z zasadami nomenklatury botanicznej (dotyczącej także grzybów) przyjęto, że rodzaj Agaricus został poprawnie opisany po raz pierwszy przez Karola Linneusza (jako Agaricus campester) w Species Plantarum z 1753 r. Pieczarka jest typem nomenklatorycznym rzędu pieczarkowców (Agaricales) i rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae), natomiast jej gatunkiem typowym jest pieczarka łąkowa (Agaricus campestris)[1].

Synonimy naukowe[5]:

  • Agaricus sect. Pratella Pers. 1801
  • Agaricus trib. Psalliota Fr. 1821
  • Amanita Dill. ex Boehm. 1760
  • Araneosa Long 1941
  • Fungus Tourn. 1694
  • Fungus Tourn. ex Adans. 1763
  • Hypophyllum Paulet 1793
  • Longia Zeller 1943
  • Longula Zeller 1945
  • Myces Paulet 1808
  • Pratella (Pers.) Gray 1821
  • Psalliota (Fr.) P. Kumm. 1871

Polską nazwę podał Franciszek Błoński w 1889 r.[6]

Gatunki występujące w Polsce

Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum[12]. Wykaz gatunków i nazwy polskie według Władysława Wojewody[6] i innych[8][7].

Niektóre inne gatunki

Znaczenie

[edytuj | edytuj kod]

Naziemne grzyby saprotroficzne[6]. Większość gatunków to smaczne grzyby jadalne, niektóre jednak są grzybami trującymi. W Europie występuje ok. 100 gatunków pieczarek, z których wiele jest trudnych do rozróżnienia. Niedoświadczeni grzybiarze mogą pomylić pieczarki ze śmiertelnie trującymi muchomorami; muchomorem jadowitym czy muchomorem zielonawym (sromotnikowym). Zasadniczo takie pomyłki nie powinny mieć miejsca, gdyż pieczarki mają blaszki różowe lub ciemnobrązowe, muchomory zawsze białe, jednak pomyłki takie zdarzają się[13].

Jeden gatunek pieczarki – pieczarka dwuzarodnikowa jest powszechnie uprawiany i sprzedawany w sklepach[13].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
  2. E. Gerhardt, Grzyby: wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.
  3. Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, s. 362, ISBN 83-09-00714-0.
  4. E.C. Vellinga, R.P.J. de Kok, T.D. Bruns, Phylogeny and taxonomy of Macrolepiota (Agaricaceae), „Mycologia.”, 95 (3), 2003, s. 442–56, DOI10.2307/3761886, PMID21156633, JSTOR3761886.
  5. Species Fungorum [online] [dostęp 2010-01-17] (ang.).
  6. a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 32–38, ISBN 83-89648-09-1.
  7. a b c d Agaricus (pieczarka) [online], grzyby.pl [dostęp 2023-12-03] (pol.).
  8. a b c d e f Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-12-02] (pol.).
  9. W. Wojewoda podał nazwę polską dla synonimu Agaricus vaporarius (Pers.) Imbach.
  10. W. Wojewoda podał nazwę polską dla synonimu Agaricus purpurellus (F.H. Møller) F.H. Møller.
  11. W. Wojewoda podał nazwę polską dla synonimu Agaricus stramineus (Jul. Schäff. & F.H. Møller) Singer.
  12. Index Fungorum (gatunki) [online] [dostęp 2013-10-20] (ang.).
  13. a b Andreas Gminder, Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej, 2008, s. 196–201, ISBN 978-83-258-0588-3.