Przejdź do zawartości

robić

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego
(Przekierowano z robić się)
Podobna pisownia Podobna pisownia: robic
oni robią (1.1) ozdoby
ona robi (1.2) zdjęcia
wymowa:
?/i, IPA[ˈrɔbʲit͡ɕ], AS[robʹić], zjawiska fonetyczne: zmięk.
znaczenia:

czasownik przechodni niedokonany (dk. zrobić)

(1.1) wykonywać coś, tworzyć, produkować, przyrządzać, przygotowywać
(1.2) zajmować się czymś, wykonywać jakąś czynność; wywoływać jakiś stan
(1.3) postępować lub zachowywać się w określony sposób
(1.4) gw. (Bukowina) wróżyć[1]

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zrobić)

(2.1) pot. pracować
(2.2) eufem. oddawać stolec

czasownik zwrotny niedokonany robić się (dk. zrobić się)

(3.1) być robionym (1.1) – wykonywanym, przygotowywanym lub organizowanym[2]
(3.2) stawać się jakimś, zmieniać się[2]
(3.3) o porach, zjawiskach, faktach: następować, rozpoczynać się, pojawiać się[2]
(3.4) pot. zmieniać swój wygląd, uczesanie, makijaż[2]
(3.5) o wrażeniach, odczuciach, samopoczuciu: ogarniać kogoś, udzielać się komuś, często w sposób nagły i nieopanowany[2]
odmiana:
(1.1-2, 2.1-2) koniugacja VIa
(3.1-5) koniugacja VIa
przykłady:
(1.1) W tej fabryce robią samochody.
(1.2) Moja siostra dziś ma studniówkę i od rana robi makijaż.
składnia:
(1.1-2) robić + B. • (nic) nie robić + D.
kolokacje:
(1.1) robić samochód / telewizor / obiad / herbatę / jajecznicę • robić dla kogoś • robić na zamówienie • robić coś od rękirobić na drutach
(1.2) robić zamieszanie • robić pomiary • robić zakupy
(1.3) robić tak, a nie inaczej
synonimy:
(1.1) fabrykować, produkować, przetwarzać, sporządzać, wytwarzać; gw. (Śląsk Cieszyński) ónaczyć
(1.2) czynić, działać, postępować, spec. procedować, sprawiać, wykonywać
antonimy:
(1.1-2) lenić się
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. robota ż, robótka ż, robot m, robotnik m, robotnica ż, robocizna ż, robol m, robociarz mos, robienie n, zrobienie n
czas. narobić, zrobić, dorabiać ndk., dorobić dk., nadrabiać ndk., nadrobić dk., odrabiać ndk., odrobić dk., podrabiać ndk., podrobić dk., przerabiać ndk., przerobić dk., urabiać ndk., urobić dk., wyrabiać ndk., wyrobić dk., zarabiać ndk., zarobić dk.
przym. roboczy, robotniczy, robotny
przysł. roboczo, robotniczo
związki frazeologiczne:
nie mieć co z sobą zrobićrobić bokamirobić bydłorobić dobrą minę do złej gryrobić w balona / robić balonarobić jeleniarobić koło dupy / robić koło pióra / robić koło tyłkarobić koralerobić lodarobić maślane oczyrobić się na bóstworobić swojerobić w gacie / robić w majtki / robić w portki / robić w spodnierobić w jajorobić w koniarobić w trąbęrobić wodę z mózgurobić z muchy słoniarobić z igły widłyrobić z gęby cholewęrobić z siebie przedstawienierobić z siebie widowiskorobić z tata wariatarobić wiochęreg. pozn. robić łóżkonie ucz ojca dzieci robićwielki ród, ale każdy sobie rób
etymologia:
prasł. *orbiti < prasł. *orbъsługa, niewolnik < praindoeur. *h₃órbʰos
por. scs. рабъ, ros. раб
por. gr. ὀρφανός, łac. orbus
uwagi:
tłumaczenia:
(1.4) zobacz listę tłumaczeń w haśle: wróżyć
źródła:
  1. Zbigniew Greń, Helena Krasowska, Słownik górali polskich na Bukowinie, SOW, Warszawa 2008, s. 187; dostęp: 26 listopada 2018.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „robić się” w: Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.