Uruguaji: Dallime mes rishikimesh
[redaktim i pashqyrtuar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Xqbot (diskuto | kontribute) v roboti shtoj: rmy:Uruguay; cosmetic changes |
→Kultura: Rregullova kulturen Etiketat: Redaktim nga celulari Redaktim në versionin web nga celulari |
||
(36 rishikime të ndërmjetme të pashfaqur nga 19 përdorues) | |||
Rreshti 5: | Rreshti 5: | ||
== Historia == |
== Historia == |
||
Urugai pas zbarkimit të parë të evropianëve (latinëve) më 1516 përkundër kund vënies së indianëve vendas u pushtua nga Spanja dhe u popullzua nga portugezët. Deri më 1811-ën ishte koloni spanjolle ndërsa më 1826 u shpall dhe u njohë si republikë sovrane. Kushtetutën e vitit 1919 e ka ndryshuar dhe ri -ndryshuar disa herë në mes të sistemit presidencial dhe kolegjial. Pas krizave shtetërore më 1973 dhe 1976-të politika e Urugait dominohet nga ushtarakët. Që nga 1984-ta mbahen |
Urugai pas zbarkimit të parë të evropianëve (latinëve) më 1516 përkundër kund vënies së indianëve vendas u pushtua nga Spanja dhe u popullzua nga portugezët. Deri më 1811-ën ishte koloni spanjolle ndërsa më 1826 u shpall dhe u njohë si republikë sovrane. Kushtetutën e vitit 1919 e ka ndryshuar dhe ri -ndryshuar disa herë në mes të sistemit presidencial dhe kolegjial. Pas krizave shtetërore më 1973 dhe 1976-të politika e Urugait dominohet nga ushtarakët. Që nga 1984-ta mbahen zgjedhje demokratike të presidentciale dhe parlamentare. Në vitin 2000 president ishte J. Battle Ibáńez nga tabori i konservativëve. |
||
== Politika == |
== Politika == |
||
Rreshti 25: | Rreshti 25: | ||
== Kultura == |
== Kultura == |
||
Piktori dhe skulptori abstrakt Carlos Páez Vilaró ishte një artist i shquar uruguaian. Ai vizatoi nga Timbuktu dhe Mykonos për të krijuar veprën e tij më të njohur: shtëpinë e tij, hotelin dhe atelienë Casapueblo pranë Punta del Este . Casapueblo është një "skulpturë e jetueshme" dhe tërheq mijëra vizitorë nga e gjithë bota. Piktori i shekullit të 19-të Juan Manuel Blanes , veprat e të cilit përshkruajnë ngjarje historike, ishte artisti i parë uruguaian që fitoi njohje të gjerë. [28] Piktori post-impresionist Pedro Figariarriti famë ndërkombëtare për studimet e tij pastel të lëndëve në Montevideo dhe në fshat. Përzierja e elementeve të artit dhe natyrës, puna e arkitektit të peizazhit Leandro Silva Delgado [ es ] ka fituar gjithashtu rëndësi ndërkombëtare. [28] |
|||
Kultura e Shtetit |
|||
Uruguai ka një industri të vogël, por në rritje të filmit, dhe filma të tillë si Whisky nga Juan Pablo Rebella dhe Pablo Stoll (2004), Los días con Ana e Marcelo Bertalmío (2000; "Ditët me Anën") dhe Paisito e Ana Díez (2008). ), rreth grushtit të shtetit ushtarak të vitit 1973, kanë fituar nderime ndërkombëtare. [ |
|||
== Të tjera == |
== Të tjera == |
||
Rreshti 35: | Rreshti 37: | ||
== Lidhje të jashtme == |
== Lidhje të jashtme == |
||
* [https://web.archive.org/web/20110809113827/http://portal.gub.uy/ Uruguajan Portali Qeveritar] |
|||
{{ |
{{AmerJug-Gjeo-Cung}} |
||
{{VendeAmerikaJugore}} |
{{VendeAmerikaJugore}} |
||
Rreshti 43: | Rreshti 46: | ||
[[Kategoria:Shtete]] |
[[Kategoria:Shtete]] |
||
[[Kategoria:Uruguai]] |
[[Kategoria:Uruguai]] |
||
{{Link FA|af}} |
|||
{{Link FA|ast}} |
|||
{{Link FA|ca}} |
|||
[[ace:Uruguay]] |
|||
[[af:Uruguay]] |
|||
[[als:Uruguay]] |
|||
[[am:ኡራጓይ]] |
|||
[[an:Uruguai]] |
|||
[[ar:أوروغواي]] |
|||
[[arz:اوروجواى]] |
|||
[[ast:Uruguái]] |
|||
[[ay:Uruwayi]] |
|||
[[az:Uruqvay]] |
|||
[[bat-smg:Urugvajos]] |
|||
[[bcl:Uruguay]] |
|||
[[be:Уругвай]] |
|||
[[be-x-old:Уругвай]] |
|||
[[bg:Уругвай]] |
|||
[[bi:Uruguay]] |
|||
[[bn:উরুগুয়ে]] |
|||
[[bo:ཨུ་རུ་གུ་ཡེ།]] |
|||
[[bpy:উরুগুয়ে]] |
|||
[[br:Uruguay]] |
|||
[[bs:Urugvaj]] |
|||
[[ca:Uruguai]] |
|||
[[cbk-zam:Uruguay]] |
|||
[[ceb:Uruguay]] |
|||
[[ckb:ئوروگوای]] |
|||
[[co:Uruguay]] |
|||
[[crh:Urugvay]] |
|||
[[cs:Uruguay]] |
|||
[[cv:Уругвай]] |
|||
[[cy:Uruguay]] |
|||
[[da:Uruguay]] |
|||
[[de:Uruguay]] |
|||
[[diq:Uruguay]] |
|||
[[dsb:Uruguay]] |
|||
[[dv:އުރުގުއޭ]] |
|||
[[ee:Uruguay]] |
|||
[[el:Ουρουγουάη]] |
|||
[[en:Uruguay]] |
|||
[[eo:Urugvajo]] |
|||
[[es:Uruguay]] |
|||
[[et:Uruguay]] |
|||
[[eu:Uruguai]] |
|||
[[ext:Uruguai]] |
|||
[[fa:اروگوئه]] |
|||
[[fi:Uruguay]] |
|||
[[fiu-vro:Uruguay]] |
|||
[[fr:Uruguay]] |
|||
[[frp:Urugoayi]] |
|||
[[frr:Uruguay]] |
|||
[[fy:Urûguay]] |
|||
[[ga:Uragua]] |
|||
[[gag:Urugvay]] |
|||
[[gd:Uruguaidh]] |
|||
[[gl:Uruguai - Uruguay]] |
|||
[[gn:Uruguái]] |
|||
[[gu:ઉરુગ્વે]] |
|||
[[gv:Yn Ooraguay]] |
|||
[[hak:Vû-lâ-kûi]] |
|||
[[he:אורוגוואי]] |
|||
[[hi:उरुग्वे]] |
|||
[[hif:Uruguay]] |
|||
[[hr:Urugvaj]] |
|||
[[ht:Irigwe]] |
|||
[[hu:Uruguay]] |
|||
[[hy:Ուրուգվայ]] |
|||
[[id:Uruguay]] |
|||
[[ie:Uruguay]] |
|||
[[ilo:Uruguay]] |
|||
[[io:Uruguay]] |
|||
[[is:Úrúgvæ]] |
|||
[[it:Uruguay]] |
|||
[[ja:ウルグアイ]] |
|||
[[jbo:uruguais]] |
|||
[[jv:Uruguay]] |
|||
[[ka:ურუგვაი]] |
|||
[[kk:Уругуай]] |
|||
[[kl:Uruguay]] |
|||
[[kn:ಉರುಗ್ವೆ]] |
|||
[[ko:우루과이]] |
|||
[[ks:उरुग्वाय]] |
|||
[[ku:Ûrûguay]] |
|||
[[kw:Urugway]] |
|||
[[la:Uraquaria]] |
|||
[[lb:Uruguay]] |
|||
[[lij:Uruguay]] |
|||
[[lmo:Uruguay]] |
|||
[[ln:Ulugwai]] |
|||
[[lt:Urugvajus]] |
|||
[[lv:Urugvaja]] |
|||
[[mhr:Уругвай]] |
|||
[[mk:Уругвај]] |
|||
[[ml:ഉറുഗ്വേ]] |
|||
[[mn:Уругвай]] |
|||
[[mr:उरुग्वे]] |
|||
[[ms:Uruguay]] |
|||
[[nah:Uruguay]] |
|||
[[nds:Uruguay]] |
|||
[[ne:उरुग्वाइ]] |
|||
[[nl:Uruguay]] |
|||
[[nn:Uruguay]] |
|||
[[no:Uruguay]] |
|||
[[nov:Uruguay]] |
|||
[[nv:Táłtłʼááh Chʼosh Bitooh (Kéyah Dah Siʼánígíí)]] |
|||
[[oc:Uruguai]] |
|||
[[os:Уругвай]] |
|||
[[pag:Uruguay]] |
|||
[[pam:Uruguay]] |
|||
[[pap:Uruguay]] |
|||
[[pdc:Uruguay]] |
|||
[[pl:Urugwaj]] |
|||
[[pms:Uruguay]] |
|||
[[pnb:یوراگوۓ]] |
|||
[[pt:Uruguai]] |
|||
[[qu:Uruwayi]] |
|||
[[rm:Uruguay]] |
|||
[[rmy:Uruguay]] |
|||
[[ro:Uruguay]] |
|||
[[ru:Уругвай]] |
|||
[[rw:Irigwe]] |
|||
[[sa:उरुग्वाय]] |
|||
[[sah:Уругуай]] |
|||
[[sc:Uruguay]] |
|||
[[scn:Uruguai]] |
|||
[[sco:Uruguay]] |
|||
[[se:Uruguay]] |
|||
[[sh:Urugvaj]] |
|||
[[simple:Uruguay]] |
|||
[[sk:Uruguaj]] |
|||
[[sl:Urugvaj]] |
|||
[[so:Uruguay]] |
|||
[[sr:Уругвај]] |
|||
[[sv:Uruguay]] |
|||
[[sw:Uruguay]] |
|||
[[szl:Urůgwaj]] |
|||
[[ta:உருகுவே]] |
|||
[[tet:Uruguai]] |
|||
[[tg:Уругуай]] |
|||
[[th:ประเทศอุรุกวัย]] |
|||
[[tl:Urugway]] |
|||
[[tr:Uruguay]] |
|||
[[tt:Уругвай]] |
|||
[[ug:ئۇرۇگۋاي]] |
|||
[[uk:Уругвай]] |
|||
[[ur:یوراگوئے]] |
|||
[[vec:Uruguay]] |
|||
[[vi:Uruguay]] |
|||
[[vo:Luruguyän]] |
|||
[[wa:Ourougway (payis)]] |
|||
[[war:Uruguay]] |
|||
[[wo:Uruguwaay]] |
|||
[[wuu:乌拉圭]] |
|||
[[xal:Уругаймудин Орн]] |
|||
[[yi:אורוגוויי]] |
|||
[[yo:Uruguay]] |
|||
[[zh:乌拉圭]] |
|||
[[zh-min-nan:Uruguay]] |
|||
[[zh-yue:烏拉圭]] |
Versioni aktual i datës 27 korrik 2022 01:03
República Oriental del Uruguay
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
Moto Kombëtare: Libertad o Muerte | |||||||||||||||||||||||||||||||||
Të dhëna tabelare
|
Uruguai është republikë pranë bregdetit lindorë të Amerikës Jugore, në veri të Rio de la Plata-ës. Zë një sipërfaqe prej rreth 175 016 km2 në të cilën banojnë diku më shumë se 3,2 milion banorë, 90% e të cilëve janë me prejardhje Evropiane. Kryeqytet i Urugait është Montevideo ndërsa gjuhë zyrtare shtetërore është spanjishtja. Sipërfaqja e Uruguait përbëhet nga rrafshnaltat valë-valë me pyje dhe në këtë hapësirë sundon një klimë me mot të ngrohtë.
Ekonominë e Uruguait në sektorin e bujqësisë e dallojnë kultivimi i gjedheve, deleve, pastaj fushat e misrit, kallamoqit, orizit, lulediellit dhe vreshtat e pemëve të ndryshme. Ndër të tjerat është e zhvilluar industria e produkteve ushqimore (posaçërisht përpunimit të mishit), industria e tekstilit dhe ajo kimike. Këtu vlen të veçohet edhe industria e transportit të jashtëm. Urugai është eksportues në disa sektorë. Kështu është i njohur për eksportimin e leshit, mishit të gjedheve, lëkurës, dhe tekstilit. Ka porta detare dhe ajrore internacionale në Montevideo.
Historia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Urugai pas zbarkimit të parë të evropianëve (latinëve) më 1516 përkundër kund vënies së indianëve vendas u pushtua nga Spanja dhe u popullzua nga portugezët. Deri më 1811-ën ishte koloni spanjolle ndërsa më 1826 u shpall dhe u njohë si republikë sovrane. Kushtetutën e vitit 1919 e ka ndryshuar dhe ri -ndryshuar disa herë në mes të sistemit presidencial dhe kolegjial. Pas krizave shtetërore më 1973 dhe 1976-të politika e Urugait dominohet nga ushtarakët. Që nga 1984-ta mbahen zgjedhje demokratike të presidentciale dhe parlamentare. Në vitin 2000 president ishte J. Battle Ibáńez nga tabori i konservativëve.
Politika
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Politika e Shtetit
Gjeografia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Gjeografia e shtetit
Ekonomia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Ekonomia e shtetit
Demografia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Demografia e shtetit
Kultura
[Redakto | Redakto n�p�rmjet kodit]Piktori dhe skulptori abstrakt Carlos P�ez Vilar� ishte nj� artist i shquar uruguaian. Ai vizatoi nga Timbuktu dhe Mykonos p�r t� krijuar vepr�n e tij m� t� njohur: sht�pin� e tij, hotelin dhe atelien� Casapueblo pran� Punta del Este . Casapueblo �sht� nj� "skulptur� e jetueshme" dhe t�rheq mij�ra vizitor� nga e gjith� bota. Piktori i shekullit t� 19-t� Juan Manuel Blanes , veprat e t� cilit p�rshkruajn� ngjarje historike, ishte artisti i par� uruguaian q� fitoi njohje t� gjer�. [28] Piktori post-impresionist Pedro Figariarriti fam� nd�rkomb�tare p�r studimet e tij pastel t� l�nd�ve n� Montevideo dhe n� fshat. P�rzierja e elementeve t� artit dhe natyr�s, puna e arkitektit t� peizazhit Leandro Silva Delgado [ es ] ka fituar gjithashtu r�nd�si nd�rkomb�tare. [28]
Uruguai ka nj� industri t� vog�l, por n� rritje t� filmit, dhe filma t� till� si Whisky nga Juan Pablo Rebella dhe Pablo Stoll (2004), Los d�as con Ana e Marcelo Bertalm�o (2000; "Dit�t me An�n") dhe Paisito e Ana D�ez (2008). ), rreth grushtit t� shtetit ushtarak t� vitit 1973, kan� fituar nderime nd�rkomb�tare. [
T� tjera
[Redakto | Redakto n�p�rmjet kodit]* Telekomunikacioni * Transporti * Ushtria * Pushime
Lidhje t� jashtme
[Redakto | Redakto n�p�rmjet kodit]Ky artikull me tematik� n� lidhje me gjeografin� e Amerik�s Jugore �sht� nj� faqe cung. Ju mund t� ndihmoni Wikipedia-n duke e p�rmir�suar at�. |