خودخواری
خودخواری یا اتوفاژی (انگلیسی: Autophagocytosis یا Autophagy؛ از زبان یونانی باستان αὐτόφαγος، به‌معنی «خویشتن خوار» و κύτος، به‌معنی «توخالی»)،[۱] که از دههٔ ۱۹۶۰ میلادی شناخته شده‌است؛ بدین معنی است که سلول اجزای خود را در غشایی بسته‌بندی کرده، بعد این مجموعه با اندامک‌های بازیافت سلول (لیزوزوم) درمی‌آمیزد تا آنزیم‌های لیزوزوم، مواد مورد نظر را تخریب کنند.[۲] در سلولهای یوکاریوتی سه نوع اتوفاژی شناسایی شده‌است: ماکرواتوفاژی، میکرواتوفاژی و ماکروفاژی با واسطه شپرون‌ها. نوع اصلی و کلاسیک اتوفاژی، ماکرو اتوفاژی است که به میزان بیشتری در سلول رخ می‌دهد.
با این که ممکن است به نظر برسد اتوفاژی روندی مخرب است اما این مکانیسم طبیعی دفاع سلول است. در مواقعی که مواد غذایی به اندازه کافی به سلول نمی‌رسد یا اینکه سلول باید عوامل مهاجم مثل باکتری و ویروس را تخریب کند، اتوفاژی برای زدودن مواد زائد و کاهش مصرف سلول ضروری است. علاوه بر این سلول مواد زائدی را که خود تولید کرده یا اجزایی را که پیر شده‌اند به این ترتیب تخریب کرده و از مواد اولیه آنها برای تولید اجزا و مواد جدید استفاده می‌کند.[۳]
اتوفاژی یک فرایند به‌شدت حفاظت شده‌است که در پاسخ به شرایط استرس ایجاد می‌شود و می‌تواند منجر به زنده ماندن سلول، تمایز و مرگ سلولی شود. این فرایند در سلولهای توموری دارای دو عملکرد است: سرکوب کننده تومور و القا کننده آن. در واقع در مراحل اولیه تومور باعث سرکوب و در مراحل پیشرفته باعث بقای سلولهای توموری می‌شود. یکی از چالشهای اصلی استفاده از داروهای شیمی درمانی در مدت زمان مصرف، ایجاد مقاومت در سلولهای سرطانی و در نتیجه کاهش بازده این داروهاست. مطالعات نشان داده‌است که مصرف داروهای پرکاربرد شیمی درمانی، با القای اتوفاژی در سلولهای سرطانی باعث ایجاد عوارض جانبی و مقاومت دارویی می‌شود. در واقع فرایند اتوفاژی در سلولهای سرطانی در اثر مصرف طولانی مدت داروهای شیمی درمانی القا شده و باعث مقاومت سلولهای سرطانی می‌شود.[۴]
بنابراین استفاده از مهار کننده‌های اتوفاژی می‌تواند باعث کاهش مقاومت سلولهای توموری به داروهای شیمی درمانی شود. یکی از روشهای درمانی استفاده همزمان از siRNA اختصاصی فاکتور شروع اتوفاژی Beclin1 و داروی شیمی درمانی برای درمان و کاهش مقاومت سلولهای توموری است. siRNA ماکرومولکولی آبدوست با بار منفی است و به دلیل خصوصیت فیزیولوژیکی به تنهایی قادر به عبور از سلولهای سرطانی نیست. یکی از راه حلی‌هایی که برای این مشکل وجود دارد استفاده از نانوحامل‌های پپتیدی هوشمند برای دارورسانی و ژن رسانی هدفمند می‌باشد. پیشرفت‌های اخیر در زمینه مهندسی نانوساختارها منجر به توسعه کاربرد نانوحامل‌ها در ژن درمانی و دارو رسانی شده‌است.[۵]
روشهای فعالسازی اتوفاژی
[ویرایش]اتوفاژی به صورت طبیعی در بدن همه انسانها فعال است، اما با افزایش سن میزان فعال بودن آن کاهش میابد. با این حال روشهای طبیعی وجود دارد که حتی با افزایش سن می‌توان با انجام دادن آنها، حالت اتوفاژی در بدن را افزایش داد. برخی از این روشها عبارتند از:[۶]
- مصرف ویتامین دی[۷][۸] (ویتامین دی خون باید حداقل ۵۰ تا ۱۰۰ نانوگرم باشد، بیشتر از ۱۵۰ نانوگرم ممکن است باعث مسمومیت یا ایجاد سنگ کلیه شود)[۹][۱۰]
کاشف اتوفاژی
[ویرایش]کاشف اتوفاژی یک پژوهشگر ژاپنی بنام یوشینوری اسومی است که در سال ۲۰۱۶ به خاطر کشف اتوفاژی جایزه نوبل پزشکی را دریافت کرد.[۱۱]
منابع
[ویرایش]- ↑ Henry George Liddell, Robert Scott, en:Henry Stuart Jones. "A Greek–English Lexicon". tufts.edu. Retrieved 5 October 2016.
{{cite web}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link) - ↑ پرهام جبارزاده. «خودخواری یا اتوفاژی (قسمت اول)». پایگاه زیست‌شناسی ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۵ اکتبر ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۴ اکتبر ۲۰۱۶.
- ↑ «دانشمند ژاپنی یوشینوری اُسومی برنده نوبل پزشکی ۲۰۱۶ شد». بخش دانش تارنمای بی‌بی‌سی فارسی.
- ↑ Mulcahy Levy, Jean M.; Towers, Christina G.; Thorburn, Andrew (2017-9). "Targeting Autophagy in Cancer". Nature reviews. Cancer. 17 (9): 528–542. doi:10.1038/nrc.2017.53. ISSN 1474-175X. PMC 5975367. PMID 28751651.
{{cite journal}}: Check date values in:|date=(help) - ↑ Lin, Yao-Xin; Wang, Yi; An, Hong-Wei; Qi, Baowen; Wang, Junqing; Wang, Lei; Shi, Jinjun; Mei, Lin; Wang, Hao (2019-05-08). "Peptide-Based Autophagic Gene and Cisplatin Co-delivery Systems Enable Improved Chemotherapy Resistance". Nano Letters. 19 (5): 2968–2978. doi:10.1021/acs.nanolett.9b00083. ISSN 1530-6984.
- ↑ HIIT Benefits | How High Intensity Interval Training Detoxes Your Body | Autophagy Benefits, retrieved 2022-07-30
- ↑ «Vitamin D, Vitamin D Receptor, and Macroautophagy in Inflammation and Infection».
- ↑ «Autophagy, apoptosis, vitamin D, and vitamin D receptor in hepatocellular carcinoma associated with hepatitis C virus».
- ↑ Enhance Autophagy with This ONE Vitamin! – Dr.Berg, retrieved 2022-07-30
- ↑ «Autophagy and vitamin D».
- ↑ «The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2016». NobelPrize.org (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۸-۰۵.
پیوند به بیرون
[ویرایش]- اتوفاژی در Drugs.com (انگلیسی)
- HADb, یک پایگاه دادهٔ اختصاصی اتوفاژی انسان (انگلیسی)
- Autophagy DB, یک پایگاه داده اتوفاژی که همه یوکاریوتها را پوشش می‌دهد (انگلیسی)
