Alxeria

Alxeria

الجمهورية الجزائرية الديمقراطية الشعبية (ar) الجزائر (ar)
Bandeira Brasón
Himno	Kassaman
Lema	«By the people and for the people (en) »
Localización
28°N 1°L
Capital	Alxer
Contén a división administrativa	Beni Abbes Province (en) Bordj Baji Mokhtar Province (en) Djanet Province (en) ../... 58+
Poboación
Poboación	43.900.000 (2020) (18,43 hab./km²)
Lingua oficial	lingua árabe Standard Algerian Berber (en)
Relixión	Islam
Xeografía
Parte de	África do Norte Mundo árabe mundo islámico Francia (–1962)
Superficie	2.381.741 km²
Bañado por	Mar Mediterráneo
Punto máis alto	Monte Tahat (2.918 m)
Punto máis baixo	Chott Melrhir (pt) (−40 m)
Comparte fronteira con	Marrocos, oeste Mauritania, Suroeste Sáhara Occidental, oeste Italia Tunisia, leste Níxer, sueste Malí, Suroeste Libia, leste España
Datos históricos
Creación	3 de xullo de 1962
Evento clave 1 de novembro de 1954 Guerra de Alxeria 18 de marzo de 1962 Abkommen von Evian outubro de 1963 Guerra das Areas 11 de xaneiro de 1992 Guerra Civil de Alxeria
Día festivo	Eid al-Adha (10 Dhu al-Hijjah) Eid al-Fitr (2 Shawwal) Independence Day (en) (5 de xullo) Ashura (pt) (10 Muharram (en) ) Mawlid (12 Rabi' al-awwal (en) ) Aninovo (1 de xaneiro) Ano novo musulmán (1 Muharam) Día Internacional dos Traballadores (1 de maio) Yennayer (12 de xaneiro) Q109381883 (1 de novembro) Isra e Miraj (pt) (27 Rajab (en) )
Organización política
Forma de goberno	República semipresidencialista
• President of Algeria (en)	Abdelmadjid Tebboune (2019–)
Órgano executivo	Goberno de Alxeria
• Primeiro ministro	Nadir Larbaoui (pt) (2023–)
Órgano lexislativo	Parlamento de Alxeria ,
Máxima autoridade xudicial	Supreme Court of Algeria (en)
Membro de	Fondo Monetario Árabe Organización Hidrográfica Internacional Unión do Maghreb Árabe ../... 27+
PIB nominal	163.472.233.246 $ (2021)
Moeda	Dinar alxeriano
Identificador descritivo
Fuso horario	UTC+01:00
Dominio de primeiro nivel	.dz
Prefixo telefónico	+213
Teléfono de emerxencia	14 (pt) , 17, 1548 (pt) e 1055 (pt)
Código de país	DZ
Páxina web	el-mouradia.dz…

Alxeria (en árabe: الجزائر, al-Jazā’ir, en tamazight: ⴷⵥⴰⵢⴻⵔ, Dzayer), oficialmente República Democrática e Popular de Alxeria (en árabe: الجمهورية الجزائرية الديمقراطية الشعبية en Tamazight: ⵜⴰⴳⴷⵓⴷⴰ ⵜⴰⴷⵣⴰⵢⵔⵉⵜ ⵜⴰⵎⴰⴳⴷⴰⵢⵜ ⵜⴰⵖⴻⵔⴼⴰⵏⵜ ), é un estado situado na África do Norte, formando parte do Magreb. A s�a capital, Alxer, est� ao norte, � beira da costa mediterr�nea. Cunha superficie de 2 381 741 km� � o pa�s maior da cunca mediterr�nea, de �frica e do mundo árabe. Fai fronteira terrestre con Tunisia ao nordés, Libia ao leste, Níxer e Malí ao sur, Mauritania e o territorio en disputa do Sáhara Occidental ao suroeste e Marrocos ao oeste.

Despois de 132 anos de colonización francesa, Alxeria obtivo a súa independencia o 5 de xullo de 1962. Alxeria fíxose membro da Organización das Nacións Unidas (ONU), da Unión Africana (UA) e da Liga de Estados Árabes dende practicamente da súa independencia, en 1962. Tamén é integrante da Organización de Países Exportadores de Petróleo (OPEP) dende 1969. En febreiro de 1989 Alxeria participou xunto a outros estados da África magrebí na creación da Unión do Magreb Árabe (UMA), sendo tamén o país membro da Unión para o Mediterráneo dende 2008. A constitución alxeriana define "o islam, o arabismo e o berberismo" como "compoñentes fundamentais" da identidade do pobo alxeriano e ao país como "terra do Islam, parte integrante do Gran Magreb, mediterráneo e africano".

O 2 de abril de 2019, o presidente Abdelaziz Bouteflika abandonou o cargo por mor da presión do exército do país, logo de protestas masivas contra un quinto mandato de Abdelaziz Bouteflika.

Etimoloxía

Alxer no século XVI.

Alxeria recibe o seu nome do seu capital e cidade máis importante, Alxer.

O nome de Alxeria viría do árabe Al-Jaza’ir (الجزائر) que significa "As illas", en referencia a aquelas que se erixen fronte ao porto de Alxer e que forman parte do seu espigón actual, modificando o seu significado para designar a todo o país (ordenanza de 1842), pronunciado en árabe alxeriano, dialecto coñecido como El Djazayer (ou Jaza’yer segundo as rexións).

Unha segunda explicación apuntaría a que o nome Djazaîr estaría ligado á dinastía dos Zirides, do nome do seu fundador Bologhine ibn Ziri (de tiziri, "Claro de lúa" en bérber) que fundou Alxer e reinou un tempo nun territorio considerable á Alxeria actual. Os alxerianos desígnanse eles mesmos baixo o vocábulo de Dziri e, por outra banda, chaman ao seu país baixo o nome El-Dzayer.

Para rematar, unha terceira explicación máis alegórica, que indica que a costa fértil de Alxeria, atrapada entre o Sáhara e o mar Mediterráneo, aparecería como unha illa de vida ou Al-Jaza’ir.

Historia

O continente africano, a conca do Mediterráneo, así como Europa e Oriente foron elementos indispensables para o devir e enriquecemento histórico de Alxeria. Ademais, no extremo sur do país pódese visitar o museo natural maior do mundo, no que hai probas suficientes para testemuñar a extraordinaria riqueza da historia do país.

Prehistoria

Existen sitios arqueolóxicos en Alxeria nos que se descubriron restos óseos vos de homínidos de hai 2 millóns de anos, segundo os datos obtidos por arqueomagnetismo. Os investigadores atoparon alí restos de Homo habilis.

Antigüidade

Arco romano de Traxano en Thamugadi (Timgad).

Alxeria estivo habitada polos bérberes desde hai máis de dez mil anos. Desde o ano 1000 a.C. hai constancia de que estes mantiñan relacións comerciais cos cartaxineses, que construíran colonias na costa, e cos exipcios. No século III a.C., os romanos denominan esta rexión Numidia, habitada polos bérberes masilianos e os maselinos. Estes últimos aliáronse cos cartaxineses na segunda guerra púnica, mentres que os primeiros, aliados dos romanos e gobernados por Masinisa, acabaron recibindo todo o reino dos seus conquistadores.

Á morte de Masinisa en 148 a.C., Escipión o Africano dividiu o reino entre os seus fillos. En 113 a.C., Iugurta alzouse contra os romanos e acabou derrotado, tras o cal Numidia foi gobernada por un rei vasalo de Roma ata que, baixo Diocleciano, converteuse nunha simple provincia do imperio e finalmente, cando o Imperio Romano de Occidente colapsou, volveu ás mans dos bérberes ata a invasión dos vándalos en 430.

A principios do século VI, as tropas de Xustiniano I expulsaron os vándalos e recuperaron o reino para o Imperio Bizantino, que o gobernou de xeito precario ata a chegada dos árabes no século VIII. Os romanos deixaron importantes cidades no norte de Alxeria, entre as que destacan Iol Caesarea, Tipasa (Tipaza), onde se atopa unha das necrópoles máis antigas coñecidas no Mediterráneo, Cuicul, Calama, Thubursicu-Numidarum (Khemissa), Madaure, Thamugadi (Timgad), Diana Veteranorum, Theveste (Tébéssa) e Lambaesis.

A islamización

Mausoleo bérber de Medghasen.

Gran Mesquita de Alxer.

A caída de Roma trala dos vándalos e a inestabilidade durante o período bizantino entrañaron a reconstitución dalgún dos principados bérberes. Algúns, especialmente polo oeste, resistiron a chegada dos musulmáns entre os anos 670 e 702. Os personaxes máis coñecidos deste conflito foron o rei cristián Kusayla, que venceu a Sidi Ocba ibn Nafaa no ano 689, preto de Biskra, e a raíña guerreira Kahena, cuxo verdadeiro nome era Dihya, que á cabeza dos bérberes, inflixiu, na batalla de Meskiana de 693, unha severa derrota no corpo expedicionario do emir Hassan Ibn en Noman, aos que afastará ata Trípoli.

Tras a conquista musulmá, os cidadáns do territorio adoptarán a relixión islámica (para protexerse contra os ataques dos nómades) e progresivamente adquirirán a lingua árabe, dando lugar ao árabe alxeriano (e ao árabe magrebí en xeral) que se mantén ata os nosos días, mestura de bérber, fenicio, latín, árabe, español, turco e francés; unha mestizaxe lingüística intensa. A primeira parte da conquista musulmá de España foi conducida por un continxente bérber composto case na súa totalidade por conversos, desde o xefe Tariq ibn Ziyad, que deu o seu nome a Xibraltar (جبل طارق, «Djebel Tariq»). Tras o éxito de Tarik, o califa fíxoo encadear e morreu no camiño. No século X, Ubayd Allah al-Mahdi fundou a dinastía fatimí, na baixa Cabilia, onde atopou un eco favorable ás súas prédicas milenaristas. Os fatimís estableceron a súa autoridade en África do norte entre 909 e 1171 e fundaron un califato disidente dos abbásida de Bagdad.

Este reino estivo marcado por numerosas revoltas xarixíes, especialmente a de Abu Yazid encabezando as tribos bérberes no 944, e que inflixiu a máis severa vitoria contra a armada fatímida, debilitada e vulnerable, tomando a cidade de Kairouan. A revolta foi vencida por Ziri ibn Manade, á cabeza das tribos Sanhadjas, que por salvar o imperio recibiu o posto de gobernador do Magreb central. Desta forma no 972, cando os fatimís, tras a adhesión exipcia, tiveron menos interese polo Magreb e foi o seu fillo, Bologhine ibn Ziri, quen herdou o control de Ifriqiya. Os zirides reinarán no lugar uns dous séculos.

Hammad Ibn Bologhine, o seu fillo, gobernou de forma independente aos ziridas, no norte da actual Alxeria, a partir de 1014, recoñecendo como califas lexítimos aos abásidas sunnitas de Bagdad, e fundando a dinastía hamadita. Os ziridas tamén recoñeceron en 1046 aos califas abásidas mostrando abertamente aos fatimís o seu abandono do xiísmo. A partir de 1048, nos tempos de Ibn Jaldún, algunhas tribos do sur emigraron á África do norte e foron enviados polo poder fatimí para reprimir aos ziridas e hamaditas. En ondas sucesivas incorreron nalgunhas grandes cidades, que saquearon e destruíron. En Alxeria estas tribos do sur aliáronse con algunhas tribos locais. Estes dous reinos, prósperos por aquel entón, empobreceranse enormemente por mor destas incursións. Os ziridas cambiarán o seu capital de Kairouan a Mahdia, os hamaditas, da Al-Quala (A Cala de Béni Hammad, actualmente recoñecida como Patrimonio da Humanidade pola UNESCO) a Bugía.

Alxeria estaba entón baixo o control dos almorábides nunha pequena rexión do oeste, baixo os hamaditas no centro, e baixo os ziridas ao leste. Cando venceron aos almohades en 1152, dirixidos por Abdelmoumen Ibn Ali, cuxo xefe espiritual era Muhammad ibn Tumart. Os almohades formaron un dos imperios máis poderosos do Mediterráneo, unificando o Magreb e Al-Andalus ata 1269. En canto á inmigración árabe en África do Norte, foi de pouca importancia excepto nas dúas rexións exteriores de Alxeria, Kairouan e Tánxer. Aínda que o total da súa poboación recibiu unha contribución demográfica árabe limitada, e unha gran parte das poboacións de lingua árabe é bérber.

Colonización francesa

Antigos departamentos da Alxeria francesa.

A partir de 1830 Francia estabeleceu progresivamente unha importante colonia neste territorio, sendo a colonia que máis tempo permaneceu nas mans francesas. Alxeria foi asimilada a tres departamentos franceses formando parte íntegra da metrópole. Como tal, foi o destino de centos de miles de inmigrantes franceses, españois, italianos, alemáns e ingleses, primeiro coñecidos como colonos e pasando despois a ser denominados "pieds-noirs" (do francés: pés negros) na década de 1950.

En 1930, o goberno colonial celebra con fastosidade o Centenario da "Alxeria Francesa". Mais a diferenza entre o nivel de vida da maioría dos colonos, superior ao nivel de vida da metrópole, e o nivel de vida dos alxerinos de orixe, a miúdo por baixo do nivel da pobreza e case desprovistos de garantías sociais e xurídicas, faise cada vez máis patente segundo avanza o século XX.

O 8 de maio de 1945 prodúcense manifestacións dos alxerinos en varias cidades do leste do país: Setif, na Cabilia e en Constantina, que lembraban as súas reivindicacións nacionalistas xunto á vitoria na segunda guerra mundial. En Setif, tras enfrontarse coa policía, os nacionalistas vólvense contra os "franceses": 27 europeos morren (103 morrerán os días seguintes). A represión do Exército Francés é dunha brutalidade extrema, ordenada polo Xeneral De Gaulle e executada polo xeneral Duval mediante a intervención da mariña e a aviación. Oficialmente morren 1 500 alxerinos, pero o historiador Benjamin Stora calcula unhas cifras de 20 000 a 30 000 mortos.

Con todo, os alxerianos nativos, seguiron sempre representando a inmensa maioría da poboación do territorio. Gradualmente, debido á insatisfacción entre os musulmáns con motivo da opresión política e económica provocou numerosas reclamacións de maior autonomía política, desembocando nunha reclamación de independencia. As tensións entre a poboación de orixe e os colonos atoparon o seu cume en 1954, ano do comezo da guerra de independencia de Alxeria. A guerra terminou o 5 de xullo de 1962, cando Alxeria obtivo a independencia grazas aos Acordos de Évian.

Da independencia á guerra civil

Ahmed Ben Bella.

No seo do FLN (Fronte de Liberación Nacional) estaban os moderados (Ben Khedda, Boudiaf e Aït Ahmed), e os radicais (Ben Bella, Mohammed Khider e Houari Boumedienne, xefe do Estado Maior do exército). Ahmed Ben Bella tomou o poder, eliminou os conservadores do FLN e nacionalizou as propiedades francesas, así como outras empresas. O FLN converteuse no único partido, de xeito progresivo Ben Bella foi centralizando na súa persoa todos os poderes (secretario xeral do FLN, presidente do país e comandante en xefe do exército). O 19 de xuño de 1965 foi apartado do poder e encarcerado.

O golpe de Estado fixo que o exército tomase o poder. Un consello revolucionario formado por 26 oficiais converteuse no órgano supremo baixo a dirección de Boumedienne, quen asumiu as funcións de presidente e de primeiro ministro. Gobernou con man de ferro, sacrificou o benestar social e a democracia cuns fins económicos a longo prazo. En 1976, tras un amplo debate nacional, centrouse en prestar mais atención ás condicións de vida da poboación, así como a organizar as "eleccións". Boumedienne, único candidato, saíu elixido presidente; na Asemblea Nacional todos os deputados pertencían ao FLN, pero dito partido distaba moito de ter tanta aceptación e o exército controlaba o poder. Boumedienne morreu en 1978.

Monumento aos mártires en Alxer.

O coronel Chadli Benjedid, comandante da rexión de Orán e candidato de compromiso, foi designado presidente en 1978. Adversario da política socialista de Boumedienne, concedeu máis espazo ás iniciativas privadas e introduciu lentamente unha economía de mercado. Mais, a partir de 1985, a caída do prezo do petróleo fixo que diminuísen fortemente os ingresos do país. Por outra parte, a explosión demográfica fixo que aumentase o paro rapidamente e agudizáronse outros problemas como a vivenda. O 4 de outubro de 1988 producíronse disturbios en Bab-el-Oued e as protestas estendéronse a outras cidades. A represión do exército produciu centenares de mortos. Chadli introduciu despois reformas. En novembro separou as funcións de presidente e de secretario xeral do FLN. De alí en adiante o Primeiro Ministro tería que render contas ante o Parlamento. En febreiro de 1989 introduciuse o multipartidismo por referendo. Presentáronse até 47 partidos, entre eles o FIS (Fronte Isl�mica de Salvaci�n), legalizado en setembro dese ano. Figuras co�ecidas da oposici�n regresaron do exilio: Hocine A�t, o l�der do FFS (Fronte das Forzas Socialistas) e en setembro de 1990 o antigo presidente Ben Bella. Fal�base da "primavera alxeriana".

En xu�o de 1990 tiveron lugar as elecci�ns municipais e provinciais. O FIS obtivo o 52,42% dos votos. Chadli decidiu continuar coa democratizaci�n e anunciou elecci�ns lexislativas para xu�o de 1991. Mais a nova lei electoral fixo que o FIS non conseguise a vitoria, este apelou � folga e a principios de xu�o de 1991 produc�ronse tumultos que provocaron a declaraci�n do estado de sitio. O goberno Hamrouche dimitiu e o novo primeiro ministro, Ghozali, aprazou as elecci�ns ata decembro. Millares de adeptos do FIS foron arrestados, inclu�dos os dous l�deres m�is importantes, Abassi Madani e Ali Benhadj. O 26 de decembro, na primeira volta das elecci�ns, dos 430 dispo�ibles, cubr�ronse 228 escanos, dos cales 189 eran do FIS. O FFS obtivo 25 e soamente 15 o FLN. O 12 de xaneiro de 1992, baixo a presi�n do ex�rcito, dimitiu o presidente Chadli e anulouse a segunda volta das elecci�ns. O ex�rcito, xunto co FLN, instaurou un "Alto Consello de Estado" formado por cinco membros e presidido por unha das figuras hist�ricas m�is importantes na loita pola independencia: Mohammed Boudiaf, que viv�a no exilio en Marrocos dende 1964. Disolveuse o FIS, os seus l�deres foron arrestados e declarouse o estado de emerxencia. No final de xu�o de 1992 M. Boudiaf foi asasinado.

Guerra civil

Abdelaziz Bouteflika.

O pa�s seguiu o modelo de partido �nico ata 1988. Tras a legalizaci�n do multipartidismo a Fronte Isl�mica de Salvaci�n (FIS) ga�ou as elecci�ns municipais e a primeira volta das elecci�ns lexislativas de 1991, mais o goberno cancelou as elecci�ns trala primeira rolda, na que quedou de manifesto que ga�ar�a o Fronte Isl�mica de Salvaci�n (FIS), aducindo que o FIS terminar�a coa democracia. Trala expulsi�n do FIS e o arresto de miles dos seus membros, os seus partidarios empezaron unha guerra de guerrillas contra o goberno e os seus partidarios.

Os principais grupos rebeldes que loitaron contra o goberno foron o Movemento Isl�mico Armado (MIA), forte nas monta�as e o Grupo Isl�mico Armado (GIA), forte nas vilas. As guerrillas empezaron marc�ndose como obxectivo o ex�rcito e a polic�a de Alxeria, pero ao pouco tempo alg�ns grupos empezaron a atacar tam�n a civ�s. En 1994 cando as negociaci�ns entre o goberno e os l�deres do FIS encarcerados alcanzaron o seu cl�max, o GIA declarou a guerra ao FIS e aos seus partidarios, mentres que a MIA e varios grupos menores se reagruparon e declararon a s�a lealdade ao FIS, pasando a chamarse Ex�rcito Isl�mico de Salvaci�n (AIS). Isto deu paso a unha guerra a tres bandas.

Pouco despois interromp�ronse as negociaci�ns e celebr�ronse elecci�ns nas que obtivo a vitoria o candidato do ex�rcito, o xeneral Liamine Z�roual. Intensificouse o conflito entre o GIA e o AIS. Durante os anos seguintes o GIA levou a cabo unha serie de masacres que ti�an como obxectivo veci�anzas ou vilas enteiros. Algunhas evidencias suxiren tam�n a participaci�n das forzas gobernamentais nestes feitos (ou polo menos a omisi�n de axuda pola s�a banda). Os masacres alcanzaron o seu punto culminante en 1997, nas datas pr�ximas �s elecci�ns ao parlamento, nas que obtivo a vitoria un novo partido favorable ao ex�rcito, a Uni�n Democr�tica Nacional (RND). O AIS, atacado desde ambos os flancos, optou por declarar o cesamento do fogo unilateral ao goberno en 1997, mentres que o GIA se desmembr� en varios grupos por mor das obxecci�ns internas aos masacres. En 1999, tras a elecci�n do novo presidente, Abdelaziz Bouteflika, unha nova lei declarou a aminist�a � maior�a das guerrillas o que resultou no "arrepentimento" (pois ese nome tomou) de moitos combatentes e o seu retorno � s�a antiga vida. A violencia diminu�u substancialmente, coa vitoria do goberno. Os restos do GIA foron acosados e atrapados no curso dos dous anos seguintes, e en 2002 xa desapareceran practicamente. Abdelaziz Bouteflika que resultou reelixido en 2004, e novamente no 2009.

Pol�tica

Alxer, primeira cidade de Alxeria

A pol�tica de Alxeria toma lugar nunha rep�blica presidencial, a trav�s da cal o presidente de Alxeria � o xefe de Estado e o xefe de goberno.

R�grase pola Constituci�n de 1976, a cal foi revisada inn�meras veces. O poder Executivo est� liderado polo Presidente, que � electo polo voto popular para un mandato de 5 anos. O primeiro ministro � elixido polo presidente. O Parlamento bicameral consiste en 380 cadeiras para a Asemblea Nacional Popular e 144 asentos no Consello de Naci�ns. O sistema legal alxeriano bas�ase nas leis francesas e isl�micas.

Trala independencia, a Fronte de Liberaci�n Nacional (FLN) era o �nico partido do pa�s, mais despois dos mot�ns de outubro de 1988, o multipartidismo instaurouse. O pa�s conta con m�is de 30 partidos pol�ticos, sendo o FLN o m�is importante.

Os medios de comunicaci�n alxerianos te�en unha relativa independencia nos anos 90, a pesar do asasinato de varios xornalistas. En contrapartida, o Estado mant�n o seu monopolio no sector audiovisual.

Organizaci�n pol�tico-administrativa

Artigo principal: Subdivisi�ns de Alxeria.

Alxeria div�dese actualmente en 48 vilaias, 553 dairas (sorte de comarcas) e 1.541 balad�as ( concellos ou municipios). A capital e a cidade maior de cada vilaia, daira e baladiyah alxerianas te�en sempre o mesmo nome que a vilaia, a daira ou a balad�a onde est�n situadas. De igual forma apl�case para o daira maior da vilaia ou a balad�a maior da daira.

Coa s�a ordenaci�n num�rica oficial, (desde 1983) actualmente hai as seguintes vilaias:

Mapa das provincias de Alxeria numeradas de acordo coa orde oficial.

1 Adrar 2 Chlef 3 Laghouat 4 Oum el-Bouaghi 5 Batna 6 B�ja�a 7 Biskra 8 B�char 9 Blida 10 Bouira 11 Tamanrasset 12 T�bessa 13 Tlemcen 14 Tiaret 15 Tizi Ouzou 16 Alxer 17 Djelfa 18 Jijel 19 S�tif 20 Sa�da 21 Skikda 22 Sidi Bel Abbes 23 Annaba 24 Guelma

25 Constantina 26 M�d�a 27 Mostaganem 28 M'Sila 29 Mascara 30 Ouargla 31 Or�n 32 El Bayadh 33 Illizi 34 Bordj Bou Arr�ridj 35 Boumerd�s 36 El Taref 37 Tinduf 38 Tissemsilt 39 El Oued 40 Khenchela 41 Souk Ahras 42 Tipasa 43 Mila 44 A�n Defla 45 Naama 46 A�n T�mouchent 47 Gharda�a 48 Relizane

Xeograf�a f�sica

Artigo principal: Xeograf�a de Alxeria.

Mapa f�sico de Alxeria

Alxeria

L�mites:

• Total: 6.343 quil�metros
• Pa�ses da fronteira: Libia (982 quil�metros), Mal� (1.376 quil�metros), Mauritania (463 quil�metros), Marrocos (1.559 quil�metros), N�xer (956 quil�metros), Tunisia (965 quil�metros), S�hara Occidental (42 quil�metros).

Alxeria ten d�as rexi�ns xeogr�ficas principais, a rexi�n norte, e a rexi�n do deserto do S�hara, na rexi�n sur. A parte setentrional de Alxeria � unha gran meseta alargada, na que se forman numerosas depresi�ns, limitadas por altos rebordes monta�osos ao norte e sur. A rexi�n norte p�dese dividir en catro zonas: unha pequena franxa de planicie acompa�ando a costa do Mediterr�neo; a rexi�n da cadea de monta�as do Atlas; a rexi�n semi-�rida e parcamente poboada de Chotts, o cal cont�n lagos salgados (chotts); e a rexi�n das monta�as do Atlas do S�hara.

O Cordal do Atlas est�ndense ao norte do pa�s e est�n formadas por d�as cordilleiras de plegamento: a setentrional, chamada Atlas do Tell, e a meridional, chamada Atlas Sahariano. Entre ambas queda a meseta ou altiplano interior. Ao sur do Atlas Sahariano comeza o deserto do S�hara, que ocupa a maior parte do pa�s e presenta un relevo moi variado, pola presenza de antigas monta�as, moi traballadas por erosi�n e�lica. Desde o litoral ao interior cabe distinguir: as pequenas chairas costeiras, moi reducidas pola proximidade das monta�as ao Mediterr�neo, entre as que destacan a Mitidja (Alxer), o val do baixo Ch�liff, e as concas de Or�n, Skikda e Annaba; o Tell; as Altas Mesetas, coas s�as depresi�ns, cubertas en parte de lagos salgados; o Atlas Sahariano; e a zona des�rtica. A maior�a da rexi�n �rida do S�hara son cascalhos e pedras, con pouca vexetaci�n; hai tam�n grandes �reas de dunas de area no norte e no leste, e alg�ns oasis como: Touggourt, Biskra, Chenachane, In Zize, e Tin Rerhoh.

Os r�os alxerianos conservan un caudal case regular unicamente en norte monta�oso e no ver�n sofren un forte desecamento. E moitos r�os do interior non chegan a desembocar no mar, sen�n que desaugan nas depresi�ns do terreo, onde ao evaporarse forman marxais e lagoas salgadas. Ning�n r�o de Alxeria � navegable, nin sequera os da zona setentrional, que adoitan ter a secci�n inferior cuberta de lodo, a�nda que se usan para a irrigaci�n. O principal r�o de Alxeria � o r�o Ch�liff, no norte.

A maior parte da �rea costeira de Alxeria � accidentada, �s veces mesmo monta�osa, e hai poucos portos grandes. A �rea inmediatamente ao sur da costa, co�ecida como o Tell, � f�rtil.

Alxer, Or�n e Constantina son as principais cidades.

Climatolox�a

O clima de Alxeria � seco e quente, se ben o clima da costa � suave, e os invernos nas �reas monta�osas poden ser frescos. En Alxeria d�se o siroco, un vento quente e cargado de po e area, especialmente com�n no ver�n.

Econom�a

Artigo principal: Econom�a de Alxeria.

Os seus principais recursos son petr�leo, gas, ferro, zinc, prata, cobre e fosfatos. Un cuarto da poboaci�n activa traballa na agricultura e na pesca. A econom�a creceu un 6% no ano 2005, cunha taxa de desemprego do 17,1%.

Os combustibles f�siles son a principal fonte de ingresos de Alxeria, representando aproximadamente un 60% das rendas do estado, un 30% do PIB, e un 98% dos ingresos da exportaci�n en 2006. Na clasificaci�n dos pa�ses con maiores reservas de petr�leo, o pa�s ocupa a posici�n n�mero 14. A Administraci�n de Informaci�n da Enerx�a dos Estados Unidos informou en xaneiro de 2007 que Alxeria ti�a unhas reservas probadas de 161,7 "bill�ns" de p�s c�bicos de gas natural, o oitavo pa�s do mundo con maiores reservas deste combustible.

Os indicadores econ�micos e financeiros melloraron a mediados dos anos 1990, debido en parte �s reformas pol�ticas apoiadas polo Fondo Monetario Internacional, e cunha renegociaci�n da d�beda externa co Club de Par�s. A econom�a de Alxeria beneficiouse no 2000 e 2001 do incremento que sufriu o prezo do cru, e da axustada pol�tica fiscal levada a cabo polo goberno, dando como resultado un grande incremento dos beneficios no comercio, r�cords elevados nos intercambios comerciais, e unha reduci�n da d�beda. Mais os continuos esforzos do goberno por diversificar a econom�a, atraer os investimentos, e aumentar o nivel de vida dos cidad�ns tiveron pouco �xito. En 2001, o goberno asinou un tratado de asociaci�n coa Uni�n Europea que lle supor�a menores tarifas e que permitir�a aumentar o comercio. En marzo de 2006, Rusia aceptou perdoar 4.740 mill�ns de d�lares estadounidenses de d�beda da �poca sovi�tica durante unha visita do presidente Vladimir Putin ao pa�s, a primeira que realizaba un l�der ruso en medio s�culo. En compensaci�n, o presidente alxeriano Bouteflika accedeu a mercar avi�ns de combate rusos, defensas antia�reas e outras armas nun valor de 7.500 mill�ns de d�lares, segundo a axencia rusa Rosoboronexport.

Alxeria decidiu no 2006 pagar a d�beda que ti�a co Club de Par�s antes do estipulado, e que ascend�a a 8 mil mill�ns de d�lares. Isto minguou a d�beda externa de Alxeria a valores por debaixo dos 5 mil mill�ns de d�lares no final de 2006.

Agricultura

Dende os romanos, Alxeria destacou pola fertilidade do seu terreo, hoxe en d�a, o 9,4% da poboaci�n traballa na agricultura.

A mediados do s�culo XIX cultiv�ronse grandes cantidades de algod�n coincidendo coa Guerra Civil Estadounidense, pero a s�a industria retrocedeu. A principios do s�culo XX fix�ronse esforzos para remontar o cultivo desta planta, e actualmente unha pequena cantidade de algod�n prod�cese nos oasis do sur.

Producen grandes cantidades dunha fibra vexetal fabricada cos follas da palmeira anana. Outros cultivos relevantes son as oliveiras e o tabaco.

No cultivo de cereais empr�ganse m�is de 30.000 km�. A zona do Tell � a de maior extensi�n de cultivo de cereais. Durante a �poca de ocupaci�n francesa, a s�a produtividade incrementou substancialmente grazas aos pozos artesianos. Os principais cereais son o trigo, a cebada e a avea sativa. Exporta gran variedade de froitas e verduras, especialmente c�tricos, as� como figos, d�tiles, fibra de esparto e cortiza. Alxeria � o maior mercado de �frica de avea sativa.

Demograf�a

Artigo principal: Demograf�a de Alxeria.

Crecemento da poboaci�n desde 1961 (en miles de habitantes).

A poboaci�n de Alxeria ascende a 32 531 853 habitantes (2005), m�is do 75% do total fala �rabe e m�is do 85% fala franc�s, os dous idiomas oficiais. Entre un cuarto e un terzo da poboaci�n fala b�rber,

Do mill�n de colonos franceses que viv�an en Alxeria antes da independencia, quedan hoxe 576.000. Sumando todos os europeos e os seus descendentes calc�lase que forman o 18% da poboaci�n de Alxeria. A mortalidade infantil � de 19 por mil (menor � media do norte africano) e a esperanza de vida de 83 anos. F�ra das cidades m�is importantes, a atenci�n m�dica � rudimentaria. A media de fillos por muller � de 1,89, unha das taxas m�is baixas do continente africano.

Relixi�n

O 99% da poboaci�n � musulm� sunnita, o 1% � cat�lica e unha pequena minor�a xud�a (200 en todo o pa�s) que viven en Alxeria, principalmente en Alxer, resto da gran poboaci�n xud�a anterior � creaci�n de Israel que fuxiu ou foi expulsada tras a independencia.

Cultura

Artigo principal: Cultura de Alxeria.

Como Alxeria tivo moitas comunidades desde o s�culo V, hoxe en d�a en Alxeria hai tanto tipo de persoas e de culturas diferentes, a�nda que o 80% da cultura alxeriana est� dividida no norte e o sur, no norte nas cidades non des�rticas, te�en unha cultura europea e m�is moderna (sen contar a cidade de Hassi Messaoud). E a cultura do sur do pa�s � m�is humilde, a�nda que hai varias grandes cidades cunha tecnolox�a regular. O resto da porcentaxe � a cultura dos b�rberes, unha comunidade que reside no norte de Alxeria principalmente na tur�stica cidade de Bejaia.

Linguas

O �rabe cl�sico � a lingua oficial do pa�s, e dende abril de 2002, o b�rber tam�n o �. Os alxerianos falan un �rabe dialectal, ou darija, bastante diferenciado do �rabe cl�sico en canto a vocabulario, sendo bastante similar en sintaxe e gramaticalmente. A darija conservou numerosas palabras e estruturas b�rberes e ten numerosos pr�stamos do franc�s. O b�rber expr�sase tam�n en diferentes variantes rexionais: o cabilo (taqbaylit) na Cabilia, o chenoui na monta�a de Chenoua e o chaoui nas monta�as do Aures. Ademais tam�n existen o tuareg no S�hara, o mozabit no Val de M'Zab e o tashelhit na fronteira con Marrocos.

Deportes

• Alxeria nos Xogos Ol�mpicos
• Selecci�n de f�tbol de Alxeria

Turismo

Ru�nas romanas de Timgad, nomeadas Patrimonio da Humanidade pola UNESCO.

Pinturas rupestres de Tassili n'Ajjer, Patrimonio da Humanidade desde 1982.

Alxeria � un pa�s para ser visitado en calquera �poca do ano. No ver�n p�dese gozar dunhas de praias lindas e cristalinas. No inverno p�dese gozar das monta�as colmadas de neve da cidade de Kabyle.

Un dos sitios m�is importantes de ser visitados son os desertos, este pa�s ten o deserto maior do mundo.

E a pesar de que � un dos pa�ses m�is modernos de �frica, a raz�n de que non sexa un importante destino tur�stico � que desde hai 14 anos terroristas do grupo Al Qaeda empezaron a facer de Alxeria un pa�s cheo de caos, terror e medo. Con todo no ano 1999 o presidente alxeriano intentou negociar con estes grupos, logrando diminu�r as s�as acci�ns terroristas. Hoxe en d�a a�nda se mante�en activos uns pequenos grupos os cales sit�anse cara ao sur do pa�s. O actual presidente prop�xose eliminalos do pa�s para final do ano 2007. Con todo o 11 de abril do 2007 reapareceron os atentados. O goberno alxeriano anunciou unirse ao goberno marroqu� para o combate destes grupos. Adicionalmente contar�n coa axuda de Estados Unidos, Francia, e da Uni�n Europea.

O presidente est� contando coa axuda da O.N.U, dos tuaregs (militares do deserto alxeriano) e as forzas armadas alxerianas.

Esta inestabilidade provoca as recomendaci�ns de non viaxar �s zonas do sur debido �s ameazas terroristas existentes. As cidades des�rticas que non sofren esta ameaza son as que est�n ao norte de Djanet. Algunhas das m�is tur�sticas son as seguintes: Adrar, In Amenas, Tindouf, El Oued, Ghardaia, El Golea e Biskra. Tam�n destacan as cidades des�rticas m�is modernas como Hassi Messaoud.

Tam�n para o 2008 Alxeria sera o segundo pa�s africano que conte con 3 li�as de metro (ferrocarril), son 150 trens de �ltima xeraci�n de fabricaci�n alem� e xaponesa. Tam�n contar� con 3 li�as de tranv�as, que se inaugurar�n no ano 2009, igual que todos os trens ordenados, son de �ltima xeraci�n.

Transportes

Alxeria conta con 234 aeroportos, que 15 deles son internacionais, a maior�a deles te�en voos conectados s� con cidades de Francia. Desde Hassi Messaoud ademais de voos a Francia, British Airways ofrece voos a Londres.

• Desde Constantine no Aeroporto Internacional Mohamed Boudiaf a compa��a Air Alg�rie ofrece voos a Basilea e a Xenebra en Su�za e a Par�s, Marsella, Li�n, Mulhouse en Francia. Ademais a compañía Aigle azur ofrece liñas a Francia a (Lión, Marsella, Mulhouse, París-Orly), outra compañía europea a Turkish Airlines ofrece voos a Istambul. Moitas compañías internacionais están interesados a abrir novos voos a este aeroporto coa inauguración da súa nova terminal en 2007.
• Alxer o Aeroporto Internacional de Houari Boumediene, conta con varias aerolíneas internacionais e voos domésticos. O aeroporto de Alxer é un dos aeroportos máis modernos de toda África, inaugurado en abril de 2006, tamén conta cun Duty Free, e variedades de tendas, comidas rápidas, restaurantes, aparcadoiro con capacidade de 9000 autos e outros servizos. As compañías aéreas internacionais que voan a Alxeria son Aigle Azur, Air France, Air Niger, Alitalia, Astraeus, Hahn Air, British Airways, EgyptAir, Iberia, Lufthansa, Libyan Airways, Qatar Airways, Royal Air Maroc, Saudi Arabian Airlines, Syrian Arab Airlines, Tunisair, Turkish Airlines e proximamente Air Canada, Air China, Air Nostrum, China Southern Airlines e Etihad Airways. En 2007, o Aeroporto Houari Boumediene foi cualificado como o segundo aeroporto máis moderno de África despois do Aeroporto de Johannesburgo, e o terceiro máis grande.

En novembro do 2007 inaugurouse a nova terminal 2, para voos domésticos. Foi considerada a terminal de voos domésticos máis moderna de África. Egsa (empresa que está a cargo dos aeroportos de Alxeria), en 2008 inaugura novas terminais en varios aeroportos alxerianos, entre eles o aeroporto de Annabe, Constantine, Ghardaia, Hassi Messaoud, Oran, Tlemcen etc. Egsa, pensou en construír unha terceira terminal no Aeroporto de Houari Boumediene (Alxer), que se denominase terminal 3, ten o ambicioso proxecto de facer esta terminal a maior de África e unha das maiores e importantes do mundo, con 300.000m2 e cunha capacidade de 20 millóns de persoas. Pénsase en empezar a construción en 2008 e inaugurala no ano 2012.

Barco

España: Hai moitas rutas desde España sobre todo desde:

• Alacant: que ofrece viaxes diarias a Orán con Transmediterránea ou con Enmtv. Tamén hai rutas semanais a Alxer.
• Barcelona: a Orán e Alxer.
• Almería: a Ghazaouet con Transmediterránea. É a liña máis rápida en espera que se abra novas rutas aos portos do leste alxeriano.

Francia: Desde:

• Marsella: Hai liñas diarias a case todos os portos alxerianos Skikda, Annaba, Bejaia, Jijel, Alxer, Orán con Sncm e EnmtvSete: Hai liñas a Alxer e Orán.
• Italia: Hai liña desde Nápoles a Annaba e Alxer.