Baviera
 | Este artigo precisa de máis fontes ou referencias que aparezan nunha publicación acreditada que poidan verificar o seu contido, como libros ou outras publicacións especializadas no tema. Por favor, axude mellorando este artigo. (Desde xuño de 2016.) |
Freistaat Bayern (de)  | |||||
| Himno | Bayernhymne | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Epónimo | Bávaros (pt)  | ||||
| Localización | |||||
 | |||||
| |||||
| Estado | Alemaña | ||||
| Capital | Múnic | ||||
| Contén a división administrativa | |||||
| Poboación | |||||
| Poboación | 13.124.737 (2019) (186,03 hab./km²) | ||||
| Lingua oficial | Hochdeutsch (pt) Lingua bavaresa | ||||
| Xeografía | |||||
| Parte de | |||||
| Superficie | 70.551 km² | ||||
| Auga | 2 % | ||||
| Altitude | 503 m | ||||
| Punto máis alto | Zugspitze (2.962,06 m) | ||||
| Punto máis baixo | Kahl am Main (pt) (110 m) | ||||
| Comparte fronteira con | |||||
| Datos históricos | |||||
| Precedido por | |||||
| Creación | 12 de xaneiro de 1919 | ||||
| Día festivo | Epifanía (6 de xaneiro) Corpus Christi (Easter + 60 days (en) )Día de Tódolos Santos (1 de novembro) Dia da Reforma Protestante (pt) (31 de outubro)Asunción de María Aninovo (1 de xaneiro) Venres Santo (dois dias antes da Páscoa (pt) )Luns de Pascua (Easter + 1 day (en) )Día Internacional dos Traballadores (1 de maio) Día da Ascensión (Easter + 39 days (en) )Segunda-feira de Pentecostes (pt) (Easter + 50 days (en) )Nadal (25 de decembro) Second Day of Christmas (en) (26 de decembro) | ||||
| Santo padrón | Santa María | ||||
| Organización política | |||||
| Forma de goberno | República parlamentaria | ||||
| Órgano executivo | Government of Bavaria (en) | ||||
| • Minister-President of Bavaria (en) | Markus Söder (2018–) | ||||
| Órgano lexislativo | Landtag of Bavaria (en) , (Escano: 205) | ||||
| Máxima autoridade xudicial | Bavarian Constitutional Court (en) | ||||
| Membro de | |||||
| Orzamento | 71.424.666.800 € (2023) | ||||
| Identificador descritivo | |||||
| Fuso horario | |||||
| Dominio de primeiro nivel | .bayern (mul) | ||||
| ISO 3166-2 | DE-BY | ||||
| Código NUTS | DE2 | ||||
| Clave de rexión en Alemaña | 09 | ||||
| Outro | |||||
| Irmandado con | |||||
| Páxina web | bayern.de | ||||
     | |||||
.svg)
Baviera[1] (en alemán Bayern e en bávaro Boarn) ou, na súa designación oficial, Estado Libre da Baviera (Freistaat Bayern dende que deixou de ser un reino en novembro de 1918), é o meirande en superficie dos 16 estados federais (Länder) da Alemaña. Localizado no extremo sueste do país, ten unha área de 70 553 km² e 12 millóns de habitantes que cultivan as tradicións coma en ningunha outra parte de Alemaña. A súa capital é Múnic.
Ata a década de 1950 predominaba en Baviera a agricultura como principal fonte económica. Aínda hoxe, a rexión prealpina e outras partes do territorio bávaro dependen da agricultura e da silvicultura. A partir de mediados do século pasado, transformouse nun moderno estado industrial e de prestación de servizos. Baviera converteuse, asemade, no primeiro centro da tecnoloxía avanzada en Alemaña. Cómpre salienta-la tecnoloxía da información e comunicación, biotecnoloxía, tecnoloxía xenética e técnica medicinal. Por outra banda, o estado debe o seu grande atractivo turístico á rica herdanza histórico-cultural, así como á beleza das paisaxes. Por exemplo, a beleza dos Alpes, co cume máis alto de Alemaña -o Zugspitze (2.962 metros)-, a rexión pre-alpina ten grandes lagos como o Chiemsee e mailo Königssee, o Parque Nacional da Foresta Bávara (Bayerischer Wald), os bosques Fränkische Alb, Fichtelgebirge Steigerwald etc.
Existe gran cantidade de parques urbanos –como o de Schönbusch en Aschaffenburg, o Hofgarten en Ansbach ou o Xardín Inglés (Englischer Garten) en Múnic- amais de castelos e pazos. Cómpre salienta-los erixidos na época de Ludwig II: Lindenhof, Neuschwanstein e Herrenschiemsee.
O traxe típico, o Jäger, vístese na actualidade durante a celebración das festividades populares, como a festa anual da cervexa, a Oktoberfest, en Múnic, que goza de sona internacional, e que é elaborada segundo a Lei da pureza de 1516. O lúpulo co que se produce é cultivado no propio estado.
A capital, Múnic, un centro significativo da ciencia e da investigación, conta cunha das meirandes bibliotecas de Europa, a Biblioteca Estatal Bávara, con máis de 6 millóns de volumes. Así mesmo localizánse na capital bávara o Instituto Max Planck de Física do Plasma, o Deutsches Museum, a maior colección mundial da historia das ciencias naturais e da técnica, alén de numerosas edificacións históricas e museos de arte. A antiga división de Baviera era en tres zonas tradicionalmente ben definidas: Suevia, Franconia e A Vella Baviera.
Xeografía
[editar | editar a fonte]A Baviera partilla fronteira coa Austria (Estados da Alta Austria, Salzburgo, Tirol e Vorarlberg) no sueste, coa Chequia ao oeste e o Lago de Constanza a suroeste. No marco de Alemaña, rodéana os estados de Baden-Württemberg (ao oeste), Hessen (ao noroeste), Turinxia (ao norte), e Saxonia (ao nordés).
Atravésaa o Danubio (Donau en alemán) e mailo Main.
As outras grandes cidades bávaras son Nuremberg (491 000 habitantes), Augsburg (258 000), Würzburg (130 000), Regensburg (127 000), Ingolstadt (117 000), Fürth (111 000) e Erlangen (102 000) ou Bayreuth.
Administración política
[editar | editar a fonte]A Baviera dispón actualmente dun parlamento unicameral (der Landtag), elixido por sufraxio universal. Ata decembro de 1999, existía tamén un senado (der Senat), formado por membros escollidos polos grupos socio-económicos da Baviera; porén esta institución foi abolida logo dun referendo que se realizou en 1998.
O goberno bávaro, coma os dos demais länder de Alemaña, é dirixido por un Ministro-Presidente (Ministerpräsident). Actualmente o Ministro-Presidente da Baviera é Günther Beckstein (elixido polos socialcristiáns da CSU), que foi o substituto de Edmund Stoiber, quen ocupou o cargo ata que se decidiu retirar. Dende 1962 a CSU (o partido-irmán da CDU na Baviera) goberna o estado con sucesivas maiorías absolutas.
División administrativa
[editar | editar a fonte]A Baviera está dividida en 71 distritos (Kreis no singular, Kreise no plural) e 25 cidades independentes.
Distritos da Baviera:
Cidades independentes (Stadkreise), non pertencentes a distrito ning�n:
|
|
Os distritos mentados arriba agr�panse en sete gobernos de distrito (Regierungsbezirke):
- Alta Franconia (Oberfranken), capital en Bayreuth;
- Baixa Franconia (Unterfranken), capital en W�rzburg;
- Franconia Media (Mittelfranken), capital en Ansbach;
- Suabia (Schwaben), capital en Augsburgo;
- Alto Palatinado (Oberpfalz), capital en Regensburg;
- Alta Baviera (Oberbayern), capital en M�nic;
- Baixa Baviera (Niederbayern), capital en Landshut.
Historia
[editar | editar a fonte]
Artigo principal: Historia de Baviera
A familia Wittelsbach gobernou a Baviera ininterrompidamente, dende 1180 ata 1918. En 1806, o duque da Baviera foi feito rei, e en 1815, despois da desagregaci�n do Imperio Napole�nico, o Palatinado do Rhin tornou parte do Reino da Baviera. Lois II de Baviera (1845 - 1886), que reinou de 1864 ata ao seu suicidio en 1886, � probablemente o m�is co�ecido monarca b�varo, sendo respons�ble da construci�n de verdadeiros castelos de contos de fadas, destacando o co�ecido castelo de Neuschwanstein.
Nos comezos do s�culo XIX e por mor das Guerras Napole�nicas, Baviera uniuse � Confederaci�n do Rin. Baviera foi aliada de Francia neste per�odo e malia ter que cede-las s�as posesi�ns m�is occidentais do r�o Rin, Napole�n Bonaparte procuroulle compensaci�ns que acrecentaron considerablemente o seu territorio. En 1805 cr�ase o reino de Baviera. Tralos desastres militares do emperador franc�s en 1813, Baviera torna as s�as armas contra Francia. Despois da ca�da do Primeiro Imperio Franc�s, Baviera uniuse � Confederaci�n Xerm�nica.
A�nda que favoreceu a creaci�n da Uni�n Alfandegueira de Alema�a (Zollverein), Baviera resistiu as tentativas doutros estados alem�ns para unha unificaci�n nun �nico Imperio ata 1871, cando tivo que recuar ante Prusia, que resultara trunfante na guerra contra Francia do ano anterior. Deste xeito, o Reino de Baviera converteuse nun dos 25 estados do Imperio Alem�n. A�nda as� a Constituci�n de 1871 aseg�ralle en troques maior independencia c� resto dos estados constitu�ntes. A monarqu�a foi abolida en 1918 tralo final da primeira guerra mundial. Despois da Revoluci�n de Novembro de 1918, Baviera conformar� a Rep�blica Sovi�tica de Baviera, que desaparecer� o 3 de maio de 1919.
Cando o NSDAP accede ao Goberno alem�n en 1933, constr�en o seu primeiro campo de concentraci�n en Baviera. Ademais, o pa�s perde a s�a independencia como estado. � en M�nic onde xorde o grupo Die Wei�e Rose ('A Rosa Branca'), formado por estudantes universitarios e mailo seu profesor de filosof�a, que ata 1943 en que son axustizados, desenvolveran unha campa�a panfletaria contra o nazismo.
Na cidade b�vara de N�remberg tiveron lugar os xu�zos de guerra posteriores � segunda guerra mundial. Co final da guerra o movemento nacionalista tentou conseguir o apoio dos Estados Unidos para un estado b�varo independente, mais finalmente obtiveron unha autonom�a diferenciada coa constituci�n de Alema�a Occidental que neste "land" foi no �nico onde non foi aprobada.
Industria
[editar | editar a fonte]A BMW (Bayerische Motoren-Werke, ou "F�brica B�vara de Motores") e a Audi son empresas fundadas na Baviera e que a partir de a� controlan dous grandes emporios do mundo automobil�stico.
Cultura
[editar | editar a fonte]
T�dolos anos ten lugar o festival Oktoberfest, a maior festa da cervexa no mundo, celebrada dende 1811 que dura 16 d�as e comeza m�is ou menos na metade de setembro e termina sempre no primeiro domingo de outubro.
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para bavarés.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte] |
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Baviera  |
Outros artigos
[editar | editar a fonte]- Primeiro ducado de Baviera.
- Ducado de Baviera.
- Alta Baviera.
- Lista dos duques de Baviera.
- Casa da Moeda de Baviera
Ligazóns externas
[editar | editar a fonte] |  | ||
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
