Carlomagno
Carlomagno, ou Carlos, o Grande, ou mesmo Carlos I nas listaxes reais de Francia e Alemaña, nado o 2 de abril do 747 e finado o 28 de xaneiro do ano 814, foi sucesivamente rei dos francos (de 771 a 814), rei dos longobardos (a partir de 774), e tamén o primeiro emperador do Sacro Imperio Romano (coroado o 25 de decembro do ano 800), restaurando así o antigo Imperio Romano de Occidente.
Traxectoria
[editar | editar a fonte]Primeiros anos
[editar | editar a fonte]A data e o lugar de nacemento de Carlomagno son descoñecidos. Así o explica o seu biógrafo Eginard na Vita Karoli Magni:[1]
Do seu nacemento e primeiros anos, e mesmo da súa infancia, como non hai nada declarado por escrito nin se encontra xa a ninguén que diga ter coñecemento disto, xulgo absurdo escribir.
Até mediados do século XX, considerábase que Carlomagno nacera o 2 de abril do 742, mais varias razóns levaron a reconsiderar a veracidade da data tradicional. En primeiro lugar, o ano de 742 foi calculado a partir da idade que lle era atribuída na altura da súa morte, e non a partir directamente de documentos históricos. En segundo lugar, 742 precede o casamento dos seus pais (en 744) – e non hai ningunha referencia a que Carlomagno fose fillo ilexítimo, o que, ademais, imposibilitaría que este fose designado o seu herdeiro. Nos Annales Petarienses indícase que o seu nacemento acontecería o 2 de abril de 747 – día de Pascua, nese ano. Como o nacemento dun emperador, na Pascua, provocaría, sen dúbida, comentarios dos cronistas da época – e como eses comentarios non existen en lado ningún, sospéitase que a atribución sexa unha ficción piadosa, coa única intención de honrar o emperador. Outros historiadores, ponderando as fontes históricas, suxiren que o seu nacemento ocurriría un ano máis tarde, en 748. Actualmente non é posíbel, polo tanto, indicar con precisión a data de nacemento de Carlomagno. Os mellores historiadores inclúen, certamente, o 2 de abril de 747, despois, o 15 de abril de 747 ou, talvez, o 2 de abril de 748.[2]
Canto ao lugar de nacemento, os historiadores barallan como lugares máis probábeis Aquisgrán e Herstal, preto de Liexa[3]. Ambos lugares están preto da rexión onde se orixinaron as dinastías merovinxia e carolinxia.
Nada se sabe tampouco da súa infancia. Os documentos existentes sinalan que tivo un irmán,Carlomán, e unha irmá, Gisela, que chegaron á idade adulta; tres irmáns que non pasaron da infancia: Pipino, Rotaida e Adelaida; e outras d�as irm�s das que non se co�ecen os nomes.[2]
Morte do irm�n e conquista de Saxonia
[editar | editar a fonte]Coa morte do seu pai Pipino o Breve, o reino foi dividido entre Carlomagno e o seu irm�n Carlom�n (que gobernou a Austrasia). Carlom�n morreu o 4 de decembro de 771, deixando a Carlomagno como l�der dun reino franco reunificado. Carlomagno estivo envolvido constantemente en batallas durante o seu reinado.
Conquistou a Saxonia no s�culo VIII, un obxectivo que foi o so�o inalcanz�bel de Augusto. Foron necesarios m�is de dezaoito batallas para que Carlomagno conseguise esta vitoria definitiva. A primeira foi a toma de Eresburgo, � que seguiu a corta da �rbore sacra dos sax�ns (Irminsul) Procedeu � conversi�n forzada ao catolicismo dos pobos conquistados, masacrando os que se recusaban a converterse. No 782 perpetrouse a matanza de Verden der Aller, unha execuci�n en masa de campesi�os sax�ns rebeldes. A creaci�n das dioceses de Maguncia e Colonia sup�n un pulo organizado � cristianizaci�n dos xermanos, a trav�s dunha rede de bispados sufrag�neos. Mediante a Lex saxonum busca unha s�ntese entre o dereito franco e os costumes sax�ns.
Conquista do reino longobardo
[editar | editar a fonte]O rei Desiderio buscou neutralizar a influencia franca en Italia casando � s�a filla con Carlomagno. Pero este non deixou por iso de acudir � petici�n de protecci�n do Papa Hadri�n I. Iniciou unha campa�a no norte de Italia que culminou na toma de Pavia. Desiderio renunciou ao seu trono que foi incorporado ao reino franco (774). Carlomagno procl�mase rei dos francos e longobardos e asume a defensa dos nacentes estados pontificios.
Guerras contra os eslavos
[editar | editar a fonte]No leste, sucesivas vitorias fan tributarios a pobos eslavos como os wilzos, sorabos e checos. As� mesmo, suprime o ducado hereditario de Baviera. Tras os ataques dos avaros, emprende contra eles sucesivas campa�as que supo�en a destruci�n das s�as fortalezas e o seu sometemento definitivo. A trav�s do arcebispado de Salzburgo, proc�dese � evanxelizaci�n destes pobos.
A marca hisp�nica
[editar | editar a fonte]Carlomagno realizou unha importante campa�a al�n dos Pireneos que supuxo a toma de Pamplona e o sitio de Zaragoza. Consolidou unha fronteira fronte aos �rabes espa�ois que ser�a a orixe do Condado de Barcelona e o Reino de Navarra en territorio vasc�n latinizado. Ao regreso, os vascos infrinxiron unha derrota ao ex�rcito franco na batalla de Roncesvales. Esta deu orixe � Chanson de Rolando. Esta expansi�n pola Pen�nsula Ib�rica tivo o seu eco no reco�ecemento por parte do Occidente cristi�n do illado reino galaico-�stur de Afonso II o Casto.
Coroado emperador
[editar | editar a fonte]En 800, durante a misa de Nadal en Roma, o Papa Le�n III coroou a Carlos Magno como emperador, t�tulo en desuso no occidente desde a abdicaci�n de R�mulo Aug�stulo en 476 (aproveitando o feito de ent�n reinar no Oriente unha muller, a emperatriz Irene, o que era considerado un baleiro de poder significativo). A�nda que o t�tulo lle axudase a afirmar a s�a independencia en relaci�n a Constantinopla, Carlomagno apenas o usou bastante m�is tarde, xa que receaba ficar dependente, por outro lado, do poder papal.
Mediante o Tratado de Aquisgr�n entre Carlomagno e o emperador de Bizancio Miguel I, aquel foi reco�ecido como emperador a cambio de reco�ecer o poder bizantino sobre Venecia e Dalmacia.
Morte
[editar | editar a fonte]Despois de pasar o outono de 813 de cacer�a, volveu para Aquisgr�n o 1 de novembro. Conta Eginard que en xaneiro de 814, enfermou de pleures�a e que o 21 entrou en coma, morrendo o 28.[1] Carlos foi sepultado o mesmo d�a da s�a morte na catedral de Aquisgr�n, a pesar de que o tempo fr�o e a natureza da s�a enfermidade non impu�an apuro ning�n ao seu enterro.
Foi sucedido polo seu �nico fillo var�n supervivente, Ludovico, quen fora chamado o ano anterior de Aquitania, onde era rei, � corte de Carlomagno. Unha vez al�, coroouno coas s�as propias mans como coemperador, para logo envialo de regreso para Aquitania. O seu imperio permaneceu intacto unha soa xeraci�n m�is; a historiograf�a afirma que a divisi�n efectiva entre os fillos de Ludovico orixinou a formaci�n dos modernos estados de Francia e Alema�a.
Pol�ticas e logros
[editar | editar a fonte]Carlomagno ampliou os reinos francos para convertelos no imperio franco que inclu�u gran parte de Europa occidental e central. Durante o seu mandato, conquistou Italia e foi coroado Imperator Augustus por Le�n III o 25 de decembro de 800, feito que o converteu temporalmente en rival directo do emperador bizantino en Constantinopla.
O seu goberno as�ciase co Rexurdimento carolinxio, un rexurdimento das artes, o sentimento relixioso, e a cultura grazas ao traballo da igrexa cat�lica[C�mpre referencia]. Por medio das s�as conquistas exteriores e as reformas internas, contribu�u a definir o que logo ser�a a Europa occidental.
Organizaci�n do Imperio
[editar | editar a fonte]Organ�zase a corte imperial, o tribunal palatino e a chanceler�a. Consol�dase a administraci�n condal e as s�as asembleas de homes libres baixo a supervisi�n dos Missi dominici ou enviados do emperador. Dirixe a casa real o camarlengo. O emperador ten plena potestade para chamar �s armas e impartir xustiza e presidir s�nodos eclesi�sticos e nomea bispos e abades. Funda a Schola Palatina a onde trae sabios de toda Europa. Pon � fronte da mesma ao eclesi�stico Alcu�no de York que d� pulos a un renacemento cultural. O emperador impulsa tam�n o labor formativo e caritativo dos mosteiros. Desenv�lvese a escrita carolinxia.
Sistema monetario
[editar | editar a fonte]Continuando as reformas iniciadas polo seu pai, Carlomagno avanzou cun sistema monetario baseado no soldo de ouro -procedemento seguido tamén polo rei Offa de Mercia-. Instituíu un novo patrón monetario a partir de unidades de medida como a libra e o propio soldo que eran, até a data, só unidades de medida (só o denier se mantivo como unha das moedas do seu dominio). Nótese que o sistema monetario inglés antes da decimalización ten semellanzas con este: efectivamente, a libra inglesa (pound) valía 20 xilins (analogamente aos soldos de Carlomagno) ou 240 pence (de forma semellante aos deniers instituídos por este emperador).
Carlomagno aplicou este sistema a unha gran parte do continente europeo, mentres que o patrón de Offa foi voluntariamente adoptado pola maior parte do territorio inglés.
Familia
[editar | editar a fonte]Carlomagno foi o fillo máis vello de Pipino o Breve (714 – 24 setembro 768), primeiro rei carolinxio dos francos (rei desde o 751), e de Berta de Laon, filla de Cariberto de Laon. Moitos historiadores consideran que Carlomagno era fillo ilexítimo porque naceu antes de que seus pais contraesen un matrimonio canonicamente válido,[4][5][6] aínda que outros afirman que isto é discutible[7]
16. Ansegisel | ||||||||||||||||
8. Pipino de Herstal | ||||||||||||||||
17. Begga de Landen | ||||||||||||||||
4. Carlos Martel | ||||||||||||||||
18. Quildebrando da Saxonia | ||||||||||||||||
9. Alpaida | ||||||||||||||||
19. | ||||||||||||||||
2. Pipino o Breve | ||||||||||||||||
20. Guerino, conde de Par�s | ||||||||||||||||
10. Santo Lievin, Conde de Tr�veris | ||||||||||||||||
21. Gunza de Tr�veris | ||||||||||||||||
5. Rotruda de Tr�veris | ||||||||||||||||
22. | ||||||||||||||||
11. Guilgarda de Worms | ||||||||||||||||
23. | ||||||||||||||||
1. Carlomagno | ||||||||||||||||
24. | ||||||||||||||||
12. | ||||||||||||||||
25. | ||||||||||||||||
6. Cariberto de Laon | ||||||||||||||||
26. Teodorico III de Neustria | ||||||||||||||||
13. Berta de Pr�m | ||||||||||||||||
27. Santa Clotilde de Herstal | ||||||||||||||||
3. Berta de Laon | ||||||||||||||||
28. Teodo V de Baviera | ||||||||||||||||
14. Grimualdo de Baviera | ||||||||||||||||
29. Folchaid de Baviera | ||||||||||||||||
7. Berta da Baviera | ||||||||||||||||
30. Dagoberto I de Austrasia | ||||||||||||||||
15. Biltrude de Baviera | ||||||||||||||||
31. Nantilde de Austrasia | ||||||||||||||||
Matrimonios e herdeiros
[editar | editar a fonte]- A primeira relaci�n de Carlomagno foi con Himiltrude (c. 768-c. 770). O car�cter desta relaci�n � motivo de disputa entre os historiadores: uns consid�rana un concubinato[8], xa que as� foi descrita por Eginard;[1] un segundo grupo afirma que era un matrimonio legal[9]. Alg�ns historiadores modernos describen a relaci�n como un friedelehe, unha forma de matrimonio sinxelo de disolver e que non era reco�ecida pola Igrexa.[10] Desta uni�n naceron dous fillos:
- Amaudru, unha nena.[11]
- Pipino o Xiboso (c. 769-811).
- No 770 casou con Desiderata, filla do rei dos longobardos, Desiderio. O matrimonio foi anulado en 771. Desta uni�n non houbo descendencia.
- A seguinte esposa de Carlomagno foi Hildegarda coa que casou en 771. O matrimonio rematou coa morte desta en 783. Tiveron catro fillos e cinco fillas:
- Carlos o Mozo (c. 772-4 de decembro de 811). Duque de Maine, e coroado rey dos francos o 25 de decembro de 800.
- Carlom�n, rebautizado como Pipino (abril de 773-8 de xullo de 810). Coroado rei de Italia en 781.
- Adalhaid (774). Naceu mentres seus pais se encontraban de campa�a en Italia. Enviouse a Francia, mais morrue antes de chegar a Li�n.
- Rotruda (ou Hruodrud) (775-6 de xu�o de 810).
- Lois (778-20 de xu�o de 840). Xemelgo de Lotario. Coroado rei de Aquitania (781), emperador do sacro emperador romano (813) e emperador senior (814).
- Lotario (778-6 de febreiro de 779/780). Xemelgo de Lois. Faleceu durante a s�a infancia.[12]
- Bertha (779-826).
- Gisela (781-808).
- Hildegarda (782-783).
- Contraeu matrimonio con Fastrada desde 784 at� a morte desta (794). Froito deste matrimonio naceron:
- Teodrada (n. 784), abadesa de Argenteuil.
- Hiltruda (n. 787).
- A derradeira esposa foi Lutegarda, coa que casou en 794. Non tiveron descendencia com�n.
Concubinatos e fillos ilex�timos
[editar | editar a fonte]As concubinas e fillos que delas tivo Carlomagno son (seguindo a orde nas que as nomea Eginard):[1]
- Unha concubina de nome desco�ecido, coa que tivo a:
- Rodaida (784-814).
- Madelgarda, con ela tivo a:
- Rotilda (775-810), abadesa de Faremoutiers.
- Gersuinda, coa que tivo a:
- Adaltruda (n. 774).
- Regina. Con ela tivo dous fillos varóns:
- Drogo (801-855). Arcebispo de Metz desde 823 e abade de Luxeuil.
- Hugo (802-844), arquichanceler do Imperio.
- Adelinda, con ela tivo a:
- Teodorico (n. 807)
Galería de imaxes
[editar | editar a fonte]-
En azul, o reino herdado de seu pai; en laranxa as súas conquistas; en amarelo os territorios vasalos.
-
Estatua de Carlomagno (Museo Histórico de Frankfurt).
-
Carlomagno visita ao Papa Hadrián I.
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Eginard (2016). Castiella, Pablo J., ed. "Vita Karoli Magni" (en latín e español (edición bilingüe)). Arquivado dende o orixinal o 16 de xaneiro de 2020. Consultado o 10 de xaneiro de 2022.
- ↑ 2,0 2,1 Charles Cawley (ed.). "Franks, carolingian kings". Medieval Lands (en inglés). Consultado o 15 de xaneiro de 2020.
- ↑ History.com (ed.). "Charlemagne" (en inglés). Consultado o 15 de xaneiro de 2020.
- ↑ Collins, Roger (1998). Charlemagne (en inglés). University of Toronto Press. p. 32. ISBN 978-0-8020-8218-3.Carlomagno en Google Books.
- ↑ Matheson, Lister M. (2012). Icons of the Middle Ages: Rulers, Writers, Rebels, and Saints (en inglés). ABC-CLIO. p. 152. ISBN 978-0-313-34080-2.Carlomagno en Google Books.
- ↑ Fichtenau, Heinrich (1957). The Carolingian Empire (en inglés). University of Toronto Press. p. 39. ISBN 978-0-8020-6367-0.Carlomagno en Google Books.
- ↑ Magill, Frank N., ed. (1998). Dictionary of World Biography (en inglés). 2: The Middle Ages. Routledge. p. 226. ISBN 978-1-579-58041-4.Carlomagno en Google Books.
- ↑ Riché, Pierre (2012). Les Carolingiens: une famille qui fit l'Europe (en francés). Hachette. ISBN 9782012795440.
- ↑ Hägermann, Dieter (2000). Karl der Grosse: Herrscher des Abendlandes : Biographie (en alemán). Propyläen. p. 82f. ISBN 9783549058268.
- ↑ Chamberlin, Russell (2004). The Emperor Charlemagne (en inglés). Sutton. p. 61. ISBN 9780750934824.
- ↑ Treffer, Gerd (2001). Die französischen Königinnen. Von Bertrada bis Marie Antoinette (8.-18. Jahrhundert) (en alemán). VMA-Verlag. p. 30. ISBN 9783928127806. Arquivado dende o orixinal o 07 de decembro de 2008. Consultado o 16 de xaneiro de 2020.
- ↑ Lewis G. M. Thorpe, ed. (1969). Two Lives of Charlemagne. Classics Series (en inglés) 13. Penguin. p. 185. ISBN 9780140442137.
By [Hildigard] Charlemagne had four sons and four daughters, according to Paul the Deacon: one son, the twin of Lewis, called Lothar, died as a baby and is not mentioned by Einhard; two daughters, Hildigard and Adelhaid, died as babies, so that Einhard appears to err in one of his names, unless there were really five daughters
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Carlomagno |
Bibliografía
[editar | editar a fonte]- Sigurd Abel, Bernhard Simson: Jahrbücher des Fränkischen Reiches unter Karl dem Großen. Bd. 1. Leipzig 1888 (2. Auflage, bearbeitet von Simson), Bd. 2. Leipzig 1883; ND Berlin 1969.
- Matthias Becher et al.: Das Reich Karls des Großen. Theiss, Stuttgart 2011, ISBN 978-3-8062-2507-5.
- Jörg W. Busch: Die Herrschaften der Karolinger 714–911. Oldenbourg, München 2011, ISBN 978-3-486-55779-4.
- Johannes Fried: Der Weg in die Geschichte. Die Ursprünge Deutschlands bis 1024 (= Propyläen Geschichte Deutschlands. Bd. 1). Propyläen, Berlin 1994, ISBN 3-549-05811-X (originelle, teilweise von der Forschungsmeinung abweichende Darstellung).
- Rosamond McKitterick (ed.): The New Cambridge Medieval History. Volume 2, c. 700–c. 900. Cambridge University Press, Cambridge 1995, ISBN 0-521-36292-X.
- Pierre Riché: Die Karolinger. Eine Familie formt Europa. Reclam, Stuttgart 1999, ISBN 3-15-010463-7.
- Rudolf Schieffer: Die Karolinger. 5., aktualisierte Auflage. Kohlhammer, Stuttgart 2014, ISBN 978-3-17-023383-6 (Standardwerk zur Geschichte der Karolinger).
- Rudolf Schieffer: Die Zeit des karolingischen Großreichs (714–887) (= Handbuch der deutschen Geschichte. Bd. 2). 10., völlig neu bearbeitete Auflage. Klett-Cotta, Stuttgart 2005, ISBN 3-608-60002-7.
- Rudolf Schieffer: Christianisierung und Reichsbildung. Europa 700–1200. C.H. Beck, München 2013, ISBN 978-3-406-65375-9.
- Alessandro Barbero: Karl der Große. Vater Europas. Klett-Cotta, Stuttgart 2007, ISBN 978-3-608-94030-5
- Matthias Becher: Karl der Große. 6., durchgesehene und aktualisierte Auflage, Beck, München 2014, ISBN 978-3-406-43320-7.
- Roger Collins: Charlemagne. University of Toronto Press, Toronto 1998; Macmillan, Basingstoke 1998, ISBN 0-333-65054-9.
- Jean Favier: Charlemagne. Fayard, París 1999, ISBN 2-213-60404-5.
- Johannes Fried: Karl der Große. Gewalt und Glaube. Eine Biographie. 4. Auflage, Beck, München 2014, ISBN 978-3-406-65289-9.
- Dieter Hägermann: Karl der Große. Herrscher des Abendlandes. Econ, Berlin 2000, ISBN 3-549-05826-8 (Recensións).
- Wilfried Hartmann: Karl der Große. Kohlhammer, Stuttgart 2010, ISBN 978-3-17-018068-0 (Recensión).
- Michael Imhof, Christoph Winterer: Karl der Große. Leben und Wirkung, Kunst und Architektur. Imhof, Petersberg 2013, ISBN 978-3-932526-61-9.
- Rosamond McKitterick: Karl der Große (= Gestalten des Mittelalters und der Renaissance). Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt 2008 (englische Originalausgabe: Charlemagne. The Formation of a European Identity. Cambridge University Press, Cambridge/New York 2008); Rezension bei H-Soz-u-Kult sowie kritische Rezension in Concilium medii aevi 11 (2008))
- Stefan Weinfurter: Karl der Große. Der heilige Barbar. 2. Auflage. Piper, München/Zürich 2013, ISBN 978-3-492-05582-6.
- Deutsches Historisches Museum (ed.): Kaiser und Kalifen. Karl der Große und die Welt des Mittelmeers. Zabern, Darmstadt 2014, ISBN 978-3-8053-4774-7.
- Matthias Becher: Das Kaisertum Karls des Großen zwischen Rückbesinnung und Neuerung. In: Hartmut Leppin, Bernd Schneidmüller, Stefan Weinfurter (ed.): Kaisertum im ersten Jahrtausend. Schnell & Steiner, Regensburg 2012, S. 251–270.
- Peter Classen: Karl der Große, das Papsttum und Byzanz. Die Begründung des karolingischen Kaisertums. Herausgegeben von Horst Fuhrmann und Claudia Märtl (= Beiträge zur Geschichte und Quellenkunde des Mittelalters. Bd. 9). 2. Auflage. Thorbecke, Sigmaringen 1988, ISBN 3-7995-5709-1.
- Rudolf Schieffer: Neues von der Kaiserkrönung Karls des Großen (Sitzungsbericht der bayerischen Akademie der Wissenschaften. Philologisch-historische Klasse 2004, 2). Verlag der Bayerischen Akademie der Wissenschaften, München 2004, ISBN 3-7696-1626-X.
- Frank Pohle et al. (ed.): Karl der Große – Charlemagne. Drei Bände im Schuber. Sandstein Verlag, Dresden 2014, ISBN 978-3-95498-094-9.
- Peter van den Brink, Sarvenaz Ayooghi (ed.): Karl der Große – Charlemagne. Karls Kunst. Katalog der Sonderausstellung Karls Kunst vom 20. Juni bis 21. Setembro de 2014 en Centre Charlemagne, Aachen. Sandstein, Dresden 2014, ISBN 978-3-95498-093-2.
- Frank Pohle (ed.): Karl der Große – Charlemagne. Orte der Macht. Katalog. Katalog der Sonderausstellung Orte der Macht vom 20. Juni bis 21. Setembro de 2014 en Krönungssaal des Aachener Rathauses. Sandstein, Dresden 2014, ISBN 978-3-95498-091-8.
- Frank Pohle (ed.): Karl der Große – Charlemagne. Orte der Macht. Essays. Essayband zur Sonderausstellung Orte der Macht vom 20. Juni bis 21. Setembro de 2014 en Krönungssaal des Aachener Rathauses. Sandstein, Dresden 2014, ISBN 978-3-95498-092-5.
- Wolfgang Braunfels et al. (ed.): Karl der Große. Lebenswerk und Nachleben. 4 Bände und Registerband. Düsseldorf 1965–1968.
- Paul L. Butzer et al. (ed.): Karl der Große und sein Nachwirken. 1200 Jahre Kultur und Wissenschaft in Europa. 2 Bände. Brepols, Turnhout 1997, ISBN 2-503-50673-9.
- Franz-Reiner Erkens (ed.): Karl der Große und das Erbe der Kulturen. Akten des 8. Symposiums des Mediävistenverbandes Leipzig 15.–18. März 1999. Akademie Verlag, Berlin 2001, ISBN 3-05-003581-1.
- Johannes Fried et al. (ed.): 794 – Karl der Große in Frankfurt. Ein König bei der Arbeit. Ausstellung zum 1200-Jahre-Jubiläum der Stadt Frankfurt am Main. Thorbecke, Sigmaringen 1994, ISBN 3-7995-1204-7.
- Peter Godman, Jörg Jarnut, Peter Johanek (ed.): Am Vorabend der Kaiserkrönung. Das Epos „Karolus Magnus et Leo Papa“ und der Papstbesuch von 799. Akademie Verlag, Berlin 2002, ISBN 3-05-003497-1.
- Rolf Große, Michel Sot (ed.): Charlemagne. Les temps, les espaces, les hommes. Construction et déconstruction d'un règne. Brepols, Turnhout 2018, ISBN 2-503-57797-0.
- August Heuser, Matthias Theodor Kloft (ed.): Karlsverehrung in Frankfurt am Main. Eine Ausstellung des Dommuseums Frankfurt und des Historischen Museums Frankfurt. Frankfurt 2000, ISBN 3-921606-41-1.
- Christoph Stiegemann, Matthias Wemhoff (ed.): 799. Kunst und Kultur der Karolingerzeit. Karl der Große und Papst Leo III. in Paderborn. Katalog der Ausstellung in Paderborn 1999. 3 Bände. Philipp von Zabern, Mainz 1999, ISBN 3-8053-2456-1.
- Joanna Story (ed.): Charlemagne. Empire and Society. Manchester University Press, Manchester 2005, ISBN 0-7190-7088-0.
- Bernd Bastert (ed.): Karl der Große in den europäischen Literaturen des Mittelalters. Konstruktion eines Mythos. Niemeyer, Tübingen 2004, ISBN 3-484-64025-1.
- Michael Borgolte: Carlo Magno e la sua collocazione nella storia globale. In: Quellen und Forschungen aus italienischen Archiven und Bibliotheken 93, 2013, S. 1–26 (online).
- Wolfgang Braunfels et al. (ed.): Karl der Große. Lebenswerk und Nachleben, Bd. 4 Nachleben. Schwann, Düsseldorf 1967.
- Franz-Reiner Erkens (ed.): Karl der Große in Renaissance und Moderne. Zur Rezeptionsgeschichte und Instrumentalisierung eines Herrscherbildes (Das Mittelalter. Perspektiven mediävistischer Forschung. Zeitschrift des Mediävistenverbandes 4, 1999, Heft 2). Akademie Verlag, Berlin 1999.
- Franz Fuchs, Dorothea Klein (ed.): Karlsbilder in Kunst, Literatur und Wissenschaft. Akten eines interdisziplinären Symposions anläßlich des 1200. Todestages Karls des Großen (= Rezeptionskulturen in Literatur- und Mediengeschichte. Bd. 1). Königshausen & Neumann, Würzburg 2015, ISBN 3-8260-5558-6.
- Thomas Kraus, Klaus Pabst (ed.): Karl der Große und sein Nachleben in Geschichte, Kunst und Literatur (= Rezeptionskulturen in Literatur und Mediengeschichte. Band 1). Königshausen & Neumann, Würzburg 2014.
- Lieselotte-E. Saurma-Jeltsch: Karl der Große als vielberufener Vorfahr. Sein Bild in der Kunst der Fürsten, Kirchen und Städte (= Schriften des Historischen Museums. Bd. 19). Thorbecke, Sigmaringen 1994, ISBN 3-7995-1205-5.
- Bernd Schneidmüller: Sehnsucht nach Karl dem Großen. Vom Nutzen eines toten Kaisers für die Nachgeborenen. Die politische Instrumentalisierung Karls des Großen im 19. und 20. Jahrhundert. In: Geschichte in Wissenschaft und Unterricht 51, 2000, S. 284–301.
Outros artigos
[editar | editar a fonte]Ligazóns externas
[editar | editar a fonte]- ArteHistoria.com (en castelán)