Comunicación (linguaxe)

Un modelo simple de comunicaci�n: un emisor transmite unha mensaxe a un receptor.

A comunicaci�n (do lat�n communicare, "tornar com�n", "trocar ou asociar opini�ns", "conferenciar") � unha funci�n da linguaxe, considerada comunmente como primordial.

Comunicarse, significa polo tanto, estar en relaci�n con; representa a acci�n de p�r en com�n, de compartir ideas, sentimentos, actitudes. � un intercambio de experiencias socialmente significativo, un esforzo para a converxencia de perspectivas. A comunicaci�n � a resposta dun ser vivo a un est�mulo. Se o est�mulo � ignorado polo individuo, non hai comunicaci�n, pois a mensaxe sen resposta non pode considerarse un acto comunicativo. Polo tanto, a comunicaci�n implica a participaci�n dun emisor e un receptor que interaccionan intercambiando mensaxes, emitindo e recibindo informaci�n.

Funci�n comunicativa: consid�rase como base para o desenvolvemento ling��stico. A linguaxe posibilita a integraci�n do suxeito no medio social; � o veh�culo regulador de comportamentos, relaci�ns afectivas e sociais as� como soporte de regras culturais.

Formas de comunicaci�n

Dependendo das clases de signos que se empregue, difer�nciase a comunicaci�n non verbal e a comunicaci�n verbal.

En moitas ocasi�ns os signos verbais e os signos non verbais comb�nanse nunha mensaxe, dando lugar a formas mixtas de comunicaci�n. Un exemplo ser�a un anuncio publicitario, o cinema ou unha banda dese�ada.

Se se atende � relaci�n que se establece entre emisor e receptor, difer�nciase unha comunicaci�n unilateral e outra comunicaci�n bilateral. A comunicaci�n unilateral prod�cese cando o receptor non se converte en emisor. Sucede nos sinais de tr�fico. A comunicaci�n bilateral prod�cese cando o receptor se pode converter � s�a vez en emisor. Sucede nunha conversa.

Comunicaci�n non verbal

A comunicaci�n non verbal axuda a que persoas de linguas diferentes poidan alcanzar un grao de comprensi�n

A comunicaci�n non verbal consiste en transmitir significados na forma de mensaxes non verbais. Empr�ganse signos non ling��sticos. Exemplos de comunicaci�n non verbal incl�en os xestos, as expresi�ns faciais, a expresi�n corporal, o contacto visual, a maneira de vestir, a h�ptica (comunicaci�n por medio do tacto), a cron�mica (significado do tempo na comunicaci�n) e a kin�sica (linguaxe corporal), entre outros. A mesma comunicaci�n oral cont�n elementos non verbais como a paraling��stica (elementos non verbais que acompa�an � ling��stica, por exemplo tons de sorpresa, interese, desinterese, medo, cansazo, insinuaci�ns etc.) Segundo estudos, o 55 % da comunicaci�n humana d�se por medio de expresi�ns faciais non verbais e un 38 % por medio da paralinguaxe. Isto incl�e a mesma comunicaci�n escrita na que � posible determinar sentidos no estilo de escritura, a distribuci�n de espazos entre palabras e o uso de emoticonas para transmitir emoci�ns. Neste sentido, para transmitir unha mensaxe empr�ganse cores, como a marca azul e vermella das billas, sons como a sirena dunha ambulancia e xestos, como chiscar un ollo.

Alg�ns dos prop�sitos da comunicaci�n non verbal incl�en a complementaci�n e ilustraci�n da mensaxe para reforzar ou enfatizalo, substitu�r, controlar ou regular e mesmo contradicir. Isto d�lle unha grande importancia � comunicaci�n non verbal porque contrib�e a reforzar as ideas e prop�sitos do emisor e axuda ao receptor a unha mellor decodificaci�n da mensaxe que recibe.

Comunicaci�n verbal

O desenvolvemento da voz humana e o cerebro posibilitaron a linguaxe.

A comunicaci�n verbal ou comunicaci�n ling��stica � aquela que emprega as palabras como signos. Non pode ser illada dunha serie de factores para que sexa efectiva, o que incl�e a comunicaci�n non verbal, as habilidades de escoita e a clarificaci�n. A linguaxe humana pode ser definido como un sistema de s�mbolos ou signos ling��sticos, co�ecidos como lexemas e regras gramaticais nos que os s�mbolos son manipulados. A palabra "linguaxe" ref�rese ademais �s propiedades com�ns do mesmo. Con estes signos repres�ntanse os obxectos e feitos da realidade, e un�ndoos mediante as regras da gram�tica constr�ense mensaxes complexas, � dicir, as oraci�ns, coas que se representan pensamentos. No caso de que d�as persoas falen a mesma lingua, reco�ecer�n os signos que cada un pronuncia e o seu significado, de tal forma que evocar� na mente un pensamento ou unha idea que � a que se quer�a transmitir.

A aprendizaxe deste ocorre normalmente e de forma intensa durante os anos da nenez humana. A maior�a dos idiomas no mundo empregan sons e xestos como s�mbolos que posibilitan a comunicaci�n con outras linguaxes, os que tenden a compartir certas propiedades, a�nda que existen excepci�ns. Non existe unha li�a definida entre unha linguaxe e un dialecto. As linguas constru�das como o esperanto, a linguaxe de programaci�n e varios formalismos matem�ticos, non est�n necesariamente restrinxidos polas propiedades compartidas pola linguaxe humana.

Fundamentalmente a comunicaci�n verbal � oral, empregando palabras pronunciadas coa voz. Tam�n pode ser escrita. Na escritura transf�rmanse os sons en letras, e as palabras pronunciadas en palabras gr�ficas.

Comunicaci�n escrita

A invenci�n da escritura marcou o inicio da historia da humanidade. Na imaxe, o papiro de Artemidoro, que cont�n o primeiro mapa da Pen�nsula Ib�rica. � un rolo de 3 metros de longo escrito no s�culo I a.C., talvez en Alexandr�a.

A comunicaci�n escrita, a diferenza da verbal, ten outra maneira de interacci�n entre emisor e receptor, produc�ndose no tempo ou mesmo nunca, a�nda que o escrito pode perdurar. A trav�s da historia, este tipo de comunicaci�n desenvolveuse grazas ao impacto das tecnolox�as e da ciencia. Estes procesos de desenvolvemento div�dense en tres etapas: Os pictogramas como as formas m�is primitivas de escritura humana; o desenvolvemento de alfabetos en diferentes linguas escritos sobre soportes f�sicos como a pedra, a cera, a arxila, o papiro e, finalmente, o papel; e por �ltimo a informaci�n transmitida a trav�s de medios electr�nicos.

A comunicaci�n escrita require a habilidade interpersoal de procesar, escoitar, observar, falar, cuestionar, analizar, xestar e avaliar en tal xeito que se posibilite a colaboraci�n e a cooperaci�n. Os malentendidos poden anticiparse e resolverse a trav�s de formularios, preguntas e respostas, parafraseo, exemplos e historias.

Elementos b�sicos da comunicaci�n

Modelo de comunicaci�n tipo jacobsoniano con elementos e funci�ns.

Os seguintes son os elementos b�sicos da comunicaci�n:

• C�digo: � un conxunto de signos que se combinan seguindo unhas regras (sem�ntica) e que permiten a s�a interpretaci�n (decodificaci�n), polo que o emisor elabora a mensaxe. O receptor tam�n ten que co�ecer o c�digo para interpretar a mensaxe.
• Canal: O medio f�sico a trav�s do que se transmite a mensaxe dende o emisor ata o receptor.
• Emisor: � a persoa que ten a intenci�n e que se encarga de transmitir unha informaci�n (mensaxe), para o que necesita elaborala e enviala ao receptor. Esta persoa escolle e selecciona os signos que lle conve�en, � dicir, realiza un proceso de codificaci�n; codifica a mensaxe.
• Receptor: A persoa a quen vai dirixida a mensaxe e quen recibe a mensaxe e o interpreta. Realiza un proceso inverso ao do emisor, xa que descifra e interpreta os signos escollidos polo emisor, � dicir, descodifica a mensaxe.
• Mensaxe: No sentido máis xeral, é o obxecto da comunicación. Está definido como a información ou secuencia de signos que o emisor elabora e envía ao receptor a través dun canal de comunicación ou medio de comunicación determinado.
• Situación, situación comunicativa ou contexto: No sentido máis xeral, é o espazo onde se desenvolve o acto ou situación comunicativo. É o conxunto de circunstancias que afectan tanto o emisor como o receptor, e ademais condicionan a interpretación da mensaxe. Tanto emisor como receptor deben ser conscientes das circunstancias dese acto comunicativo, que nunha conversa se dá por sabido, para que sexa eficaz a comunicación.
• Marco de referencia: É o contorno que enmarca a situación.

Os seguintes son os elementos básicos mecánicos da comunicación:

• Fonte ou emisor (remitente): Dispositivo que xera os datos para transmitir, por exemplo teléfonos ou computadores persoais.
• Transmisor: Transforma e codifica a información, xerando sinais electromagnéticos que poden ser enviadas a través dalgún sistema de transmisión. Por exemplo unha antena.
• Sistema de transmisión: Pode ser dende unha sinxela liña de transmisión ata unha complexa rede que conecta a fonte co destino.
• Receptor: É a persoa que recibe, acepta e interpreta o sinal (mensaxe) proveniente do emisor e a transforma de tal xeito que poida ser manexada polo destinatario. Por exemplo, unha radio ou un televisor.
• Destino, destinatario ou destinación: Toma os datos do receptor, por exemplo a audiencia.

Véxase tamén

Bibliografía

• Griffin, Emory A., A first look at communication theory. 3rd edition, Nova York: McGraw-Hill, 1997. ISBN 0-07-022822-1 (en inglés)
• Littlejohn, S. W., Theories of human communication. 7th edition, Belmont, CA: Wadsworth, 2002. (en inglés)
• Miller, K., Communication Theories: Perspectives, processes, and contexts. 2nd edition. Nova York: McGraw-Hill, 2005. (en inglés)
• Werner, E., «Cooperating Agents: A Unified Theory of Communication and Social Structure.» Distributed Artificial Intelligence, Vol. 2, L. Gasser e M. Huhns, eds., Morgan Kaufmann e Pitman Press, 1989. Abstract (en inglés)
• Werner, E., «Toward a Theory of Communication and Cooperation for Multiagent Planning.» Theoretical Aspects of Reasoning About Knowledge: Proceedings of the Second Conference, Morgan Kaufman Publishers, pp. 129-143, 1988. Abstract PDF. (en inglés)
• Witzany, G., Biocommunication and Natural Genome Editing. Springer Verlag, 2009. (en inglés)

Outros artigos

• Función da linguaxe

Ligazóns externas

• Teorías críticas de los medios de comunicación social, Idoneos.com