Golfo de Carpentaria
(en) Gulf of Carpentaria | ||||
Tipo | Golfo | |||
---|---|---|---|---|
Epónimo | Carpentaria (en) | |||
Parte de | Mar de Arafura | |||
Localización | ||||
División administrativa | Australia | |||
| ||||
Características | ||||
Profundidade | 82 m | |||
Superficie | 300.000 km² | |||
O golfo de Carpentaria (ingl�s Gulf of Carpentaria) � un grande entrante pouco profundo na costa setentrional australiana do mar de Arafura, o mar localizado entre Australia e a Illa de Nova Guinea. Administrativamente, as costas do golfo pretencen aos estados australianos de Territorio do Norte e Queensland.
Xeograf�a
[editar | editar a fonte]O golfo de Carpentaria, xeralmente, ten como l�mite norte unha li�a definida desde punta Slade (a esquina noroeste da pen�nsula de Cabo York), no nord�s, ata o cabo Arnhem (o punto m�is oriental da Terra de Arnhem), no oeste. Na s�a boca, o golfo ten 590 km de ancho, e m�is ao sur, 675 km. A lonxitude de norte a sur � de m�is de 700 km. Comprende unha superficie de auga de ao redor de 300.000 km�. A profundidade en xeral � de entre 55 e 66 m e non excede de 82 m.[1] A amplitude das mareas no golfo de Carpentaria esta entre os dous e tres metros.[2]
A terra que rodea o golfo � polo xeral plana e baixa. Cara ao oeste at�pase a terra de Arnhem e a parte norte do Territorio do Norte. Polo leste est�ndese a pen�nsula de Cabo York. A �rea cara ao sur (que do mesmo xeito que a pen�nsula de cabo York, forma parte do estado de Queensland) � chamada �territorio do golfo� ou �o golfo� a secas.
En termos xeol�xicos, o golfo � xove, xa que durante a �ltima era glacial estivo seco (gran parte da plataforma continental Sahul, que subxace baixo o golfo, era terra firme).
Xeograf�a mar�tima
[editar | editar a fonte]Algunhas veces o golfo de Carpentaria adoita considerarse como un mar independente do mar de Arafura, pero a m�xima autoridade internacional en materia de delimitaci�n de mares, a Organizaci�n Hidrogr�fica Internacional (�International Hydrographic Organization, IHO), non o considera como un mar sen�n parte do mar de Arafura. Na s�a publicaci�n de referencia mundial, �Limits of oceans and seas� (L�mites de oc�anos e mares, 3� edici�n de 1953) o mar de Arafura ten asignado o n�mero de identificaci�n 48h.
Clima
[editar | editar a fonte]O clima � c�lido e h�mido, con d�as estaci�ns ao ano. A estaci�n seca comeza en abril e chega ata novembro e caracter�zase por ventos do sueste e son sumamente secos, xerados polo desprazamento invernal dos sistemas de alta presi�n cara ao sur. A estaci�n h�mida est�ndese desde decembro ata marzo. A maior�a da precipitaci�n pluvial prod�cese nestes meses, e moitas �reas baixas al�ganse durante este per�odo.
En moitas outras partes de Australia prod�cense transici�ns clim�ticas bruscas en distancias relativamente curtas. A cordilleira australiana, que corre paralela � costa leste e sueste do continente, � responsable do patr�n de clima consistente nunha franxa costeira cun r�xime de choivas razoable, unha zona relativamente angosta de monta�as, e logo unha ampla conca plana interior que recibe choivas moi escasas. No golfo, con todo, non existen monta�as que limiten a precipitaci�n pluvial � franxa costeira e por iso a transici�n desde a profusa vexetaci�n tropical das �reas pr�ximas ao mar ata as zonas des�rticas do centro de Australia � gradual.
No golfo, de setembro a outubro, obs�rvase un fen�meno meteorol�xico pouco frecuente, que � a formaci�n das nubes tipo Morning Glory (en ingl�s, Morning Glory Cloud, que en galego significa, �nube gloria da ma��). Son nubes en forma de rolo que poden alcanzar os 1 000 km de longo, de 1 a 2 km de altura e que chegan a desprazarse a velocidades de ata 60 km/h.
Exploraci�n europea
[editar | editar a fonte]O primeiro explorador europeo que visitou a rexi�n do que se te�en noticias foi o holand�s Willem Janszoon (cuxo nome tam�n adoita escribirse como Jansz) na s�a viaxe de 1606. O seu compatriota Jan Carstenszoon (ou Carstensz) visitou o golfo en 1623 e nomeouno en honra a Pieter de Carpentier, que nesa �poca era o gobernador xeral das Indias Orientais Neerlandesas. Abel Tasman tam�n explorou as s�as costas en 1644.
A rexi�n foi explorada posteriormente por Matthew Flinders en 1802 e 1803, que levantou mapas da �rea.
O primeiro explorador que penetrou en terra na zona foi o prusiano Ludwig Leichhardt que atravesou a �rea en 1844 e 1845. Foi seguido por Augustus Gregory da expedici�n ao norte de Australia en 1856, e logo pola expedici�n de Burke e Wills en 1861. John McKinlay, Frederick Walker e William Landsborough encabezaron distintos grupos na zona do golfo en busca de Burke e Wills en 1861 e 1862.
Principais r�os do golfo
[editar | editar a fonte]- Top End
- R�o Roper (m�is de 500 km), co seu afluente o r�o Wilton;
- Gulf Country
- R�o Cox
- R�o Calvert
- R�o Leichhardt
- R�o MacArthur
- R�o Flinders (840 km)
- R�o Norman (420 km)
- R�o Gilbert (610 km )
- Pen�nsula do Cabo York
- Río Smithburne
- Río Mitchell (750 km), co seu afluente o río Alice;
- Río Staaten
- Río Mission
- Río Wenlock
- Río Archer
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ NORTH COAST OF AUSTRALIA—GULF OF CARPENTARIA
- ↑ David Hopley; Scott Smithers (2010). "Queensland". En Eric C.F. Bird. Encyclopedia of World's Coastal Landforms. Springer. p. 1255. ISBN 978-1-4020-8638-0.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Golfo de Carpentaria |