Mëttelalter
D�se Geschichtsartikel ass er�ischt just eng Skizz. Wann Dir m�i iwwer d�st Theema w�sst, sidd Dir h�erzlech invit�iert, aus d�se puer S�tz e richtegen Artikel ze schreiwen. Wann Dir beim Schreiwen H�llef braucht, da luusst bis an d'FAQ eran. |
D'M�ttelalter ass eng Epoch an der europ�escher Geschicht t�scht der Antiquit�it an der Neiz�it. D�s Epoch f�iert chr�schtlech, antik a keltesch, germanesch a slawesch Entw�cklungen zesummen. Den Ufank vum M�ttelalter g�tt meeschtens op d'Joer 476 festgeluecht, an deem d'West-R�imescht R�ich �nnergaangen ass. D'Enn vum M�ttelalter geet op d'Joer 1492 zer�ck, an deem de Kontinent Amerika vum Christoph Kolumbus entdeckt gouf.
Den Numm selwer koum er�ischt am Ufank vun der Neiz�it op, w�i am Kader vun der Renaissance d'Ierfschaft vun der griichesch-r�imescher Antiquit�it nei entdeckt, respektiv a ville Ber�icher zum Modell gemaach gouf. D�i ronn dausend Joer "an der M�tt", deemno t�scht der eigentlecher Antiquit�it an der "Neigebuert" vun der Antiquit�it, gouf als "M�ttelalter" bezeechent, �nlech w�i d'Mier t�scht den dr�i Kontinente vun der Aler Welt als "M�ttelmier" bezeechent g�tt.
Z�itlech Andeelungen
[�nneren | Quelltext �nneren]D'M�ttelalter g�tt an dr�i �nnerz�iten agedeelt:
- D'fr�it M�ttelalter (Fr�hmittelalter, le haut Moyen �ge oder les d�buts du Moyen �ge), vun �m 500 bis �m 1050
- D'h�icht M�ttelalter (Hochmittelalter, le Moyen �ge central), vun �m 1050 bis �m 1250
- D'sp�it M�ttelalter (Sp�tmittelalter, le bas Moyen �ge oder le Moyen �ge tardif), vun �m 1250 bis 1500
Fr�it M�ttelalter
[�nneren | Quelltext �nneren]Wichteg Dynastien
[�nneren | Quelltext �nneren]- Merowenger (482-751)
- Karolenger (751-987)
- Ottonen
- Kapetenger (987-1328)
Wichteg Evenementer
[�nneren | Quelltext �nneren]- Kathoulesch Daf vum Clovis I. (�m 500)
- Christianis�ierung vun England (vu 60-500)
- Christianis�ierung vun Irland (vu 410-zirka 700)
- Schluecht vu Poitiers �nner dem Karl Martell (732)
- Kr�inung vum Pippin de M�ttelsten (751)
- Keeserkr�inung vum Karel de Groussen (800)
- Trait� vu Verdun: Dr�ideelung vun der Herrschaft am Franker�ich (843)
Literatur
[�nneren | Quelltext �nneren]- Ferdinand Lot, La fin du monde antique et le d�but du Moyen �ge; Par�is (La Renaissance du Livre), 1927; �mmer nees opgeluecht, bis haut (-> Albin Michel).
- Ren�e Doehaerd, Le haut Moyen �ge occidental - �conomies et soci�t�s; Par�is (P.U.F., coll. Nouvelle Clio), 1971.
- Patrick J. Geary, Before France and Germany. The Creation and Transformation of the Merovingian World, New York - Oxford 1988 (dt.: Die Merowinger. Europa vor Karl dem Gro�en, M�nchen 1996)
- Hans-Werner Goetz, Europa im fr�hen Mittelalter 500-1050 (Handbuch der Geschichte Europas 2), Stuttgart 2003
H�icht M�ttelalter (1050-1250)
[�nneren | Quelltext �nneren]Wichteg Dynastien
[�nneren | Quelltext �nneren]- Salier (1027 bis 1125)
- Staufer (1125 bis 1254)
- Kapetenger (~987 -> Haus Valois)
Wichteg Evenementer
[�nneren | Quelltext �nneren]- "Erneierung" vum r�imesche Keeserr�ich �nner dem Karel dem Groussen am Joer 800 ("Renovatio Imperii")
- Wikinger an Nordwesteuropa (789 bis �m 1100)
- "Transfert" vum Schw�ierpunkt vum r�imesche R�ich an d'Ostfrankenr�ich, respektiv D�itschland am Joer 962 ("Translatio Imperii"); vgl.: Otto I. (HRR)
- Investiturstr�it (1075 bis 1122)
- �ischt Universit�iten (~1200...)
- Kr�izzich (vun 1095 bis 1291)
- Honnertj�rege Krich (vun 1337 bis 1453)
Literatur
[änneren | Quelltext änneren]- René Fédou (+ 9 Mataarbechter), Lexique historique du Moyen Âge; Paräis (Armand Colin), 1980.
- Jean-Pierre Poly & Éric Bournazel, La mutation féodale Xe-XIIe siècles; Paräis (PUF; coll. 'Nouvelle Clio'), 1980.
- Robert Delort (ënner der Leedung vum), La France de l'an Mil; Paräis (Seuil; coll. 'Points Histoire), n° H130, 1990.
- Léopold Genicot, Les lignes de faîte du Moyen Âge; Tournai (Casterman), 1975 (= 7. Editioun). Ee grousse Klassiker, deen ëmmer nees opgeluecht gëtt.
- Laurent Theis, 3 juillet 987: L'avènement d'Hugues Capet; Paräis (Gallimard), 1984.
- Louis Mexandeau, Les Capétiens; Paräis (éd. Rencontre), 1969; Neioplo am Täscheformat, Verlag Marabout, zu Verviers, 1987.
- François Menant, Hervé Martin, Bernard Merdrignac et Monique Chauvin, Les Capétiens (987-1328) - Histoire et dictionnaire; Paräis (Robert Laffont; coll. 'Bouquins'), 1999.
- Léopold Genicot, Le XIIIe siècle européen; Paräis (PUF; coll. 'Nouvelle Clio'), 1968.
- Michael Borgolte: Europa entdeckt seine Vielfalt, 1050-1250 (Handbuch der Geschichte Europas 3), Stuttgart 2002, vergraff (Abrëll 2007)
- Allmand, Christopher T.: The Hundred Years War. England and France at War c. 1300–1450, Cambridge 1988
- Knut Görich: Die Staufer. Herrscher und Reich, München 2006
- Jörg K. Hoensch: Die Luxemburger. Eine spätmittelalterliche Dynastie gesamteuropäischer Bedeutung 1308-1437, Stuttgart 2000
- Johannes Laudage: Die Salier. Das erste deutsche Königshaus, München 2006
Spéit Mëttelalter (1250-1500)
[änneren | Quelltext änneren]Wichteg Dynastien
[änneren | Quelltext änneren]- Lëtzebuerger (1254 [???] bis 1437)
- Valoisen (1328 bis 1498)
- Habsburger
Wichteg Evenementer
[änneren | Quelltext änneren]- Honnertjärege Krich (vun 1337 bis 1453)
- Eruewerung vu Konstantinopel, dem haitegen Istanbul, duerch d'Tierken am Joer 1453
Literatur
[änneren | Quelltext änneren]- Malte Prietzel, Das Heilige Römische Reich im Spätmittelalter - Geschichte kompakt ; Darmstadt, 2004.
Allgemeng Literatur
[änneren | Quelltext änneren]Aféierungen
[änneren | Quelltext änneren]- Martina Hartmann: Mittelalterliche Geschichte studieren, UTB basics, Sept. 2004, Täschebuch. Praktesche Schongläffel fir Ufänger.
- Hartmut Boockmann: Einführung in die Geschichte des Mittelalters, 1988, C.H. Beck, Täschebuch. Kuerz, kloer, liicht quokelege Stil.
- Michel Balard, Jean-Philippe Genet, Michel Rouche (Hg.): Le Moyen Age en Occident, Paris 1990
- Robert Fossier (ënner der Leedung vum), Le Moyen Âge; Paräis (Armand Colin), ~1980...; 3 Bänn: I. Les mondes nouveaux 350-950; II. L'éveil de l'Europe 950-1250; III. Le temps des crises 1250-1520; dee leschte Band ass am Februar 1983 erauskomm.
- Ulrich Knefelkamp: Das Mittelalter, Paderborn 2003
- Paul Margue: Luxemburg in Mittelalter und Neuzeit, Luxemburg 1988 (= Neioplo; 1. Ausgab: 1974).
Handbicher
[änneren | Quelltext änneren]- The New Cambridge Medieval History, Cambridge University Press, 1995ff.
- Lexikon des Mittelalters, dtv-Verlag, München, 2002 (Hardcover: 1980–1998, München-Zürich).
Kuckt och
[änneren | Quelltext änneren]Um Spaweck
[änneren | Quelltext änneren]Commons: Mëttelalter – Biller, Videoen oder Audiodateien |