Mauritius

Dit artikel is gesjreve (of beg�s) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs �mgaon.

---

Mauritius
Basisgegaevens
Officieel taal	Ingels (de facto, zuug de teks)
Huidsjtad	Port Louis
Sjtaotsv�rm	Republiek
Sjtaotshoof	Prithvirajsing Roopun
premier	Pravind Jugnauth
[[{{{titelhoofregering1}}}]]	{{{naomhoofregering1}}}
[[{{{titelhoofregering2}}}]]	{{{naomhoofregering2}}}
[[{{{titelhoofregering3}}}]]	{{{naomhoofregering3}}}
Religie	{{{religie}}}
Opperflaakde – % water	2.040 km² 0,05%
Inwoeners – Deechde:	1.288.000 (2008) 631,4/km²
Biek�mmende gegaeves
Munteinheid	Mauritiaanse roepie (MUR)
Tiedzaone	UTC +4
Nationale fiesdaag	12 miert
Vouksleed	Motherland
Web | Code | Tel.	.mu | MUS | +230

Mauritius (officieel (Ingels): Republic of Mauritius) is 'n eiland en land in de Indische Oceaon, geopolitiek tot Afrika gerekend, doezend kilometer oostelek vaan Madagaskar en twiehoonderd kilometer oosnoordoos vaan R�union. Hoofstad vaan 't diechbevolk eiland is Port Louis. Tot de staot Mauritius hure ouch nog e paar aander, kleinder eilen. Mauritius, wat pas in de vreugmodernen tied woort gekoloniseerd, heet 'n oetgesproke creoolse cultuur.

Bestuurleke indeiling

't Eiland Mauritius is verdeild in nege distrikte, te vergelieke m�t gemeintes. De perifeer eilen weure oonderhureghede (dependencies) geneump. Die h�bbe 'n zeker maot vaan otonomie.

Distrikte vaan Mauritius (zuug de nevestoonde teks)

De distrikte, m�t de hoofplaotse t�sse h��kskes en e n�mmer wat euvereinkump m�t 't keertsje, zien de volgende:

1. Black River (Bambous)
2. Flacq (Centre de Flacq)
3. Grand Port (Mah�bourg)
4. Moka (Quartier Militaire)
5. Pamplemousses (Triolet)
6. Plaines Wilhems (Beau Bassin en Rose Hill, Phoenix)
7. Port Louis
8. Rivi�re du Rempart (Mapou)
9. Savanne (Souillac)

De oonderhureghede zien de volgende:

• Rodrigues
• Agalega-eilen
• Cargados Carajos

Mauritius eis ouch de volgende eilen es oonderhureghede op:

• Tromelin (in Frans bezit)
• Chagosarsjipel (in Brits bezit)

Fysische geografie

Raos douf (Nesoenas mayeri), 'ne bedreigde vogel endemisch op Mauritius.

Mauritius is, same m�t R�union en Rodrigues, deil vaan 'nen arsjipel dee de Mascarene weurt geneump. Heer oontstoont ach tot tien mieljoen jaor tr�k wie de Afrikaanse plaat euver de hotspot vaan R�union dreef. Geint vaan de eilen is noe nog v�lkanisch actief. Mauritius besteit oet e centraol plateau m�t bergskes drum, boe-in soms nog wel de v�lkaonkrater in te herkinne v�lt. 't Klimaot is oetgesproke tropisch, wat soms weurt verzach door passaatwinde oet 't zuidooste. Vaan november tot apr�l goon cyclone euver 't eiland, die soms e verweustend effek h�bbe.

De inheimse levende natuur vaan Mauritius is typisch veur ge�soleerde eilen. Zoogdiere zien beperk tot vleermuis en ziezoogdiere, v��l vaan hun niches weure ingenome door veugel, die soms bezunder en exentrieke v�rm h�bbe. 't Totaol aontal soorte is relatief klein, meh v��l daovaan zien endemisch. Door de intensief bewoening (um neet te z�gke euverbevolking) en de invasief soorte die de lui al of neet opz�ttelek h�bbe m�tgenome (ratte, muis, katte, verkes, meh ouch de java-aap [Macaca fascicularis]) zien v��l vaan de oersprunkeleke soorte bedreig of al oetgestorve. 't Bekindste veurbeeld is d'n dodo (Raphus cucullatus), dee al roond 1690 verdween. De l�ste jaore is v��l gedoon aon natuurbehaajd, d�ks al m�t succes.

Cultuur en demografie

Port Louis, citadel op d'n achtergroond.

Mauritius is m�t zien mie es ein mieljoen inwoeners eint vaan de diechsbevolkde len op de wereld; aon 631 lui per veerkentege kilometer is 't mie es oonderhaaf kier zoe dr�k es Nederland. De bevolking is vaan Indische (Zuid-Aziatische), Afrikaanse, Franse en Chinesen aofkoms en cultureel divers. D�ks weurt wel gesproke vaan Indo-Mauritiaone, Afro-Mauritiaone, Franco-Mauritiaone en Sino-Mauritiaone.

De mojertaol vaan de mieste lui op Mauritius is 't Mauritiaans Creool, wat is gebaseerd op 't Frans en deil oetmaak vaan de Bourbonse creooltaole (veural op eilen in de umgeving gesproke). Cultuurtaole zien 't Frans en 't Ingels. De l�ste deint feitelek deens es officieel taol, dewiel 't Frans as mediataol dominant is. E groet deil vaan de bevolking sprik nog Indiase taole. De bevolking is gooddeils twie- of dreitaoleg.

Mier es de helf vaan de Mauritiaone (52%) is hindoe. Oongeveer 36% is christelek (daovaan good 27 percintpunt katholiek), 12% hingk d'n islam aon.

Historie

Hollandse kaart vaan e deil vaan Mauritius.

't Eiland, aajdtieds oonbewoend, waor bekind bij Arabische en Maleise zievaarders in d'n tienden iew, de Arabiere k�ste 't es Revis. De Portugeze oontd�kde 't eiland in 1507 en vestegde dao 'ne neet-permanente verveersingspos. De Hollenders landde dao in 1598 op weeg nao Indi�, aofgeleid door 'ne cycloon, en neumde 't eiland nao stadhawwer Maurits vaan Oranje. Vaanaof 1638 waore ze permanent op 't eiland, wat ze exploiteerde op 't dao aonwezeg ebbehout. Ouch veurde ze dao s�kkerreet in. Wie 't hout opraakde, verlete de Nederlanders 't eiland in 1710, ouch umtot 't benajd tropisch klimaot en de cyclone oonvrunteleke umstandeghede waore veur lui oet gemaotegde klimaote. Ze woorte quasi aofgelos door de Fransoze, die in 1715 vaanaof R�union (toen nog �le Bourbon) Mauritius naome en 't umduipde in �le de France. Oonder Franse regering woort de s�kkercultuur groetsjaoleg opgezat m�t plantages boe slaove op w�rkde.

In 1810 gaove de Fransoze 't eiland euver aon de Britte, nao 's serie neerlaoge op zie. De Britte gaove 't eiland zienen awwe naom tr�k. In 1835 sjafde ze de slaovernij aof. In 1968 woort 't eiland 'n oonaofhenkelek dominion, in 1992 'n rippubliek. 't Eiland woort 'ne witte raof in Afrika door effici�nt en stabiel bestuur, w�lvaart en vrei.

Bronne

Dit artikel is gebaseerd op, meh neet vertaold oet, 't corresponderend Ingelstaoleg artikel, in dees versie.