Jump to content

Шотланд

Википедиа — Чөлөөт нэвтэрхий толь
Шотланд
Scotland (Скот)
Alba (Шотланд Гел)
Төрийн дуулал: янз бүр,
голдуу "Шотландын Цэцэг"
 Шотланд улсын байршил (хар ногоон) – Европ (ногоон & хар саарал) – Их Британи (ногоон)
 Шотланд улсын байршил (хар ногоон)

– Европ (ногоон & хар саарал)
– Их Британи (ногоон)

ТөлөвУлс
НийслэлЭдинбург
55°57′11″N 3°11′20″W / 55.95306°N 3.18889°W / 55.95306; -3.18889
Томоохон хотГлазго
55°51′40″N 4°15′00″W / 55.86111°N 4.25000°W / 55.86111; -4.25000
Албан ёсны хэл[6]
Угсаатны бүлгүүд
(2011)
Шашин
(2011)
53.8% Христ
—32.4% Шотландын сүм
—15.9% Католик
—5.5% бусад урсгал
36.7% шашингүй
1.4% Ислам
0.3% Хиндүизм
0.2% Буддизм
0.2% Сикхизм
0.1% Иудаизм
0.3% бусад[7][8][9]
Ард түмний нэршил
Төр засагҮндсэн хуульт хаант засгийн нэг хэсэг, шилжүүлсэн парламентын хууль тогтоох засаг
• Хаан
III Чарльз
Жон Суинни
Их Британийн Парламент
• Төрийн нарийн бичгийн даргаИан Мюррей
• Төлөөлөгчдийн
танхим
59 гишүүд (650-аас)
Хууль тогтоох байгууллагаШотландын Парламент
Үүсэл
9-р зуун (уламжлалаар 843)
3 сарын 17, 1328
10 сарын 3, 1357[10]
5 сарын 1, 1707
19 November 1998
Газар нутаг
• Газар
77,933 км2[11]
• Усны эзлэх талбай (%)
3.00%
Хүн ам
• 2019 тооцоо
Neutral increase 5,463,300[12]
• 2011 тооллого
5,313,600[13]
• Нягтаршил
67.5/км2
ДНБ (нэрлэсэн)2021 тооцоо
• Нийт
£181.0 тэрбум [14]
• Нэг хүнд ноогдох
£33,033
ОТББИ  31[15]
дундаж
ХХИ (2019) 0.921[16]
маш өндөр
Мөнгөний нэгжФунт стерлинг (GBP)
Цагийн бүсUTC (Гринвичийн Дундаж Цаг)
• Зуны цаг (ЗЦ)
UTC+1 (Британийн Зуны Цаг)
Огнооны форматөө/сс/жжжж (МЭ)
Жолооны талзүүн
Утасны томьёо+44
Домэйн нэр.scot[a]
  1. ^  .scot нь ccTLD биш, харин GeoTLD юм, Шотланд эсвэл Шотландын соёлтой холбоотой бүх хүн ашиглахад нээлттэй. Их Британийн нэг хэсэг тул .uk-г мөн ашигладаг. ISO 3166-1 нь GB, боловч .gb-г ашигладаггүй.

Шотланд (Англи: Scotland гэл:Alba) нь Нэгдсэн Вант Улсыг бүрдүүлэгч улс юм. Тус улс нь газар зүйн байрлалын хувьд Их Британи арлын хойд хэсэгт орших ба өмнөд талаараа Англи улс, зүүн талаараа Хойд тэнгис, баруун хойд талаараа Атлантын далай, баруун өмнөд талаараа Хойд суваг, Ирландын тэнгисээр тус тус хүрээлэгдсэн. Шотландын эх газрыг Хойд Исль болон Гебрид гэж хуваах ба нийт 790 арлаас бүрдэнэ.[17] Лох-Несс нуур нь байгалийн зүй тогтлын хэв шинжээрээ дэлхийд нэн алдартай билээ.

Тус улсын хоёр дахь том хот Эдинбург нь нийслэл нь бөгөөд Европын санхүүгийн томоохон төвд тооцогддог[18] бол хамгийн том хот болох Глазго нь үйлдвэрлэлийн хөгжлөөрөө дэлхийн хотуудыг тэргүүлэгч, гурав дахь том хот Абердин нь газрын тосны нөөц баялаг ихтэй тул энэ салбарынхаа Европын төв юм.[19] Усны нөөц баялаг нь Атлантын далай болон Хойд тэнгисээс тэтгэгддэг тул мөн адил арвин нөөцтэй орны тоонд ордог.[20]

Шотландын хаант улс нь 854-1707 он хүртэл оршин тогтнож байсан тусгаар улс байсан. Шотландын хаан VI Яков 1603 онд Стюартуудын удмын Англи, Ирландын анхны хаан болсон түүхтэй.

Вант улсын статустай байх үедээ 1707 онд Английн Вант улстай Холбооны хууль (англи. Acts of Union) байгуулж хоёр улсын парламентаар соёрхон баталж нэгдэн Их Британи, Умард Ирландын Нэгдсэн Вант Улсыг байгуулсан түүхтэй.

Шотландын Засгийн газрын танхим
Парламентын ордон
Глазго хот
Шотландын газрын зураг
Нийслэл Эдинбург хот.
  • Абердин
  • Аймут
  • Аллапул
  • Аллоа
  • Алфорд
  • Арброт
  • Ардроссан
  • Баки
  • Баррхед
  • Беллсхилл
  • Бернтайленд
  • Берсден
  • Бишопбриггс
  • Бонхилл
  • Брихин
  • Бродик
  • Галашилс
  • Галстон
  • Гиффнок
  • Глазго
  • Гленротс
  • Гретна-Грин
  • Гринок
  • Далкит
  • Далмеллингтон
  • Дамбартон
  • Дамфрис
  • Данбар
  • Данди
  • Данкельд
  • Данфермлин
  • Жедбург
  • Инвергордон
  • Инверкитинг
  • Инвернесс
  • Ирвин
  • Кайл-оф-Лохалш
  • Каллен
  • Келсо
  • Керколди
  • Керкубри
  • Керкуолл
  • Килбирни
  • Килмарнок
  • Кинлохберви
  • Киркинтиллох
  • Колдстрим
  • Крифф
  • Кэмпбелтаун
  • Лейт
  • Леруик
  • Линлитгоу
  • Локерби
  • Лоссимут
  • Лохгилпхед
  • Массельбург
  • Мелроуз
  • Мотеруэлл
  • Мохлин
  • Норт-Бервик
  • Ньютаун-Сент-Босвеллс
  • Нэрн
  • Обан
  • Охинлек
  • Пейсли
  • Перт
  • Питлохри
  • Питтенвим
  • Порт-Эллен
  • Портри
  • Прествик
  • Ренфру
  • Ротсей
  • Селкерк
  • Селкёрк
  • Сент-Эндрюс
  • Стерлинг
  • Стивенстон
  • Странраер
  • Тобермори
  • Трун
  • Турсо
  • Уигтаун
  • Уик
  • Фолкерк
  • Форт-Уильям
  • Форфар
  • Хеленсбург
  • Хоик
  • Эйр
  • Элгин
  1. "St Andrew—Quick Facts". Scotland. org—The Official Online Gateway. Archived from the original on 11 November 2007. Татаж авсан: 2 December 2007.
  2. "St Andrew". Catholic Online. Татаж авсан: 15 November 2011.
  3. "St Margaret of Scotland". Catholic Online. Татаж авсан: 15 November 2011.
  4. "Patron saints". Catholic Online. Татаж авсан: 15 November 2011.
  5. "St Columba". Catholic Online. Татаж авсан: 15 November 2011.
  6. "Fact: Scotland's official languages are English, Scots, Gaelic & British Sign Language". Scotland.org. Татаж авсан: April 19, 2022.
  7. Other religion"Analysis of Religion in the 2001 Census". gov.scot. Татаж авсан: 8 October 2019.
  8. "Scotland's Census 2011 – National Records of Scotland" (PDF). Scotland's Census. 27 March 2011. Татаж авсан: 8 October 2019.
  9. "2011 Census: Key Results from Releases 2A to 2D". Scotland's Census.
  10. "The Treaty of Berwick was signed – On this day in Scottish history". History Scotland. 3 October 2020.
  11. Region and Country Profiles, Key Statistics and Profiles, October 2013, ONS. Загвар:Retrieved
  12. Иш татахад гарсан алдаа: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named ONS-pop-ests-June2018
  13. "Population estimates by sex, age and administrative area, Scotland, 2011 and 2012". National Records of Scotland. 8 August 2013. Татаж авсан: 8 August 2013.
  14. Fenton, Trevor. "Regional gross value added (balanced) per head and income components" (PDF).
  15. "Poverty and Income Inequality in Scotland 2019-22". data.gov.scot. 23 March 2023.
  16. "Sub-national HDI – Area Database – Global Data Lab". hdi.globaldatalab.org (англи хэлээр). Татаж авсан: 21 July 2021.
  17. "Scottish Executive Resources" (PDF). Scotland in Short. Scottish Executive. 17 February 2007. Archived from the original (PDF) on 19 Арван нэгдүгээр сар 2013. Татаж авсан: September 14, 2006. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (help)
  18. "Global Financial Centres Index". City of London. September 2008. Татаж авсан: June 30, 2010.
  19. Aberdeen City Council website (Memento 22. Есдүгээр сар 2010 цахим архивт) "Aberdeen's buoyant modern economy - is fuelled by the oil industry, earning the city its epithet as 'Oil Capital of Europe'."'.' Retrieved 01 December 2009.
  20. The Scottish Adjacent Waters Boundaries Order. London: The Stationery Office Limited. 1999. ISBN 0 11 059052 X. Татаж авсан: 2007-09-20.

Нэмэлтээр уншиж болох

[засварлах | кодоор засварлах]
  • Brown, Dauvit, (1999) Anglo-French acculturation and the Irish element in Scottish Identity in Smith, Brendan (ed.), Insular Responses to Medieval European Change, Cambridge University Press, pp. 135–53
  • Brown, Michael (2004) The Wars of Scotland, 1214–1371, Edinburgh University Press., pp. 157–254
  • Devine, T.M [1999] (2000). The Scottish Nation 1700–2000 (New Ed. edition). London:Penguin. ISBN 0-14-023004-1
  • Dumville, David N. (2001). "St Cathrуe of Metz and the Hagiography of Exoticism". Irish Hagiography: Saints and Scholars. Dublin: Four Courts Press. pp. 172–176. ISBN 978-1851824861. {{cite book}}: Unknown parameter |unused_data= ignored (help)
  • Flom, George Tobias. Scandinavian influence on Southern Lowland Scotch. A Contribution to the Study of the Linguistic Relations of English and Scandinavian (Columbia University Press, New York. 1900)
  • Herbert, Maire (2000). "Rн Йrenn, Rн Alban, kingship and identity in the ninth and tenth centuries". In Simon Taylor (ed.) (ed.). Kings, Clerics and Chronicles in Scotland, 500–1297. Dublin: Four Courts Press. pp. 63–72. ISBN 1851825169. {{cite book}}: |editor= has generic name (help)
  • MacLeod, Wilson (2004) Divided Gaels: Gaelic Cultural Identities in Scotland and Ireland: c.1200–1650. Oxford University Press.
  • Pope, Robert (ed.), Religion and National Identity: Wales and Scotland, c.1700-2000 (University of Wales Press, 2001)
  • Sharp, L. W. The Expansion of the English Language in Scotland, (Cambridge University Ph.D. thesis, 1927), pp. 102–325;
  • Trevor-Roper, Hugh, The Invention of Scotland: Myth and History, Yale, 2008, ISBN 0-300-13686-2