Ans 1730

../.. | Ans 1700 | Ans 1710 | Ans 1720 | Ans 1730 | Ans 1740 | Ans 1750 | Ans 1760 | ../..

Istòria

1730 : dins l'Empèri Otoman, una revòuta populara menada per un grop de janissaris, dirigits per Patrona Halil, capitèt de reversar lo sultan Ahmed III que foguèt remplaçat Mahmud I^èr (1^en-6 d'octòbre). Pasmens, l'arrogància e lei pretencions de Patrona Halil entraïnèt un còp d'estat de part dau khan de Crimèa, dau cap de la flòta e de divèrseis oficiers dei janissaris. Foguèt ansin rapidament executat.
1730 : en Etiopia, mòrt dau negus Bakaffa. Foguèt remplaçat per son fiu Iyasu II mai dins lei fachs, l'autoritat reiala s'afondrèt amb una brèva guèrra civila còntra un pretendent au tròne.
1735-1739 : Guèrra Austrorussoturca qu'opausèt una aliança austrorussa a l'Empèri Otoman. Ben preparats, lei Rus enregistrèron de succès importants en Crimèa e en Moldàvia mai leis Austrians foguèron batuts lòng de Danubi. En 1739, lei dos camps abandonèron donc sei conquistas. Pasmens, lei Rus aguèron lo drech de tornar bastir un pòrt (non fortificat) a Azòv.

Pintura representant l'emperaire Qianlong (1735-1796).

1735 : en China, mòrt de l'emperaire Yongzheng (1722-1735) que foguèt enterrat dins lo complèx dei Tombèus Oèst dei Qing. Segon la règla de la chausida secrèta dau successor, son quatren fiu, Qianlong (1735-1796), li succediguèt lo 18 d'octòbre.
1737 : afeblit per la guèrra civila començada en 1717, Oman degu�t faciar d'incursions iranianas l�ng dau litorau.
1737 : en Bengala, important cicl�n tropicau que caus�t de destruccions gr�vas dins la region de Calcuta (300 000 m�rts).
1738 : per assaiar de restaurar lo prestigi de la monarquia etiopiana, lo negus Ieyasu II assai�t d'atacar lo Sultanat de Sennar. Pasmens, fogu�t durament batut a la batalha dau Riu Dindar.
1739 : descub�rta de l'Illa Bouvet per una expedicion francesa menada per Jean-Baptiste Charles Bouvet de Lozier (1706-1788). Aquela mission permet�t tanben de descriure per lo premier c�p leis iceb�rgs tabulars gigants que bl�can l'acc�s ai mars dau sud.

Sci�ncias e tecnicas

1732 : descub�rta dau cobalt per lo quimista sued�s Georg Brandt (1694-1768). D'efiech, apr�s d'estudis de veires de color blau, pogu�t demostrar la pres�ncia d'un element quimic desconegut a l'origina d'aquela coloracion. Aqu� �ra la premiera descub�rta d'un metau nov�u dempuei l'Antiquitat e la segonda d'un element desconegut dempuei aquela dau fosf�r en 1669.
1734 : a l'iniciativa dau matematician Leonhard Euler (1707-1783), introduccion de la notacion f(x) per designar una foncion f aplicada a un argument x. Se difus�t pauc a pauc per venir la n�rma dins lei matematicas mod�rnas.

Descripcion francesa d'un vaiss�u de 74 canons (1764).

1739 : intrada en servici dau Terrible dins la marina militara francesa. Premier vaiss�u de 74 canons, represent�t una evolucion importanta dins l'arquitectura militara navala en causa de sa poissan�a de fu�c, de sei capacitats de man�bra, de sa rapiditat de construccion, de son c�st e de sei besonhs en equipatge que permeti�n d'optimizar lei capacitats dei poissan�as navalas dau peri�de. Aqueu tipe de naviri s'impaus�t donc pauc a pauc coma lo naviri principau dei fl�tas majoras fins a l'aparicion dau cuirassat dins lo corrent de la segonda mitat dau s�gle XIX.

Dec�s

• Ahmed III, sultan otoman.
• Bakaffa, negus d'Etiopia.
• Daniel Defoe, escrivan anglés.
• Gabriel Fahrenheit, fisician alemand.
• Stephen Gray, fisician e astronòm britanic.
• Patrona Halil, militar otoman.
• Pier Antonio Micheli, botanista pisan.
• Brook Taylor, matematician anglés.
• Yongzheng, emperaire chinés.