Aleksandër Stavre Drenova
Aleksand�r Stavre Drenova | |
|---|---|
.jpg) | |
| U lind m� | 11 prill 1872 Drenov�, Perandoria Osmane |
| Vdiq m� | 11 Dhjetor, 1947 (mosha 75 vje�are) Bukuresht, Rumani |
| Emri i letrave | Asdreni |
| Komb�sia | Shqiptar |
| Gjinit� letrare | Poema, Poezi, Kritika |
Aleksand�r Stavre Drenova i njohur m� s� shumti me nofk�n Asdreni (Drenov�, 11 prill 1872 - Bukuresht, 1947) ka qen� nj� poet, publicist dhe veprimtar i kolonis� shqiptare t� Bukureshtit, q� �sht� edhe autori i Himnit t� Flamurit, q� �sht� himni komb�tar i Shqip�ris�.
Biografia
[Redakto | Redakto n�p�rmjet kodit]Lindi m� 11 prill 1872 n� Drenov� (Pipa e cil�son at� fshat bullgar),[1] 5 km larg Kor��s. N� fshatin e lindjes ndoqi shkoll�n fillore n� gjuh�n greke dhe sapo kishte nisur gjimnazin n� Kor�� kur i ati i ve Stavri Thimiu vdiq, duke e l�n� k�shtu tremb�dhjet�vje�arin jetim.[2]
Vjesht�n e vitit 1885, me dy v�llez�rit m� t� m�dhenj mb�rrit�n n� Bukuresht. Punoi n� fillim si qymyrxhi e �irak, m� pas ndoqi studimet n� m�nyr� private dhe p�r nj� koh� t� shkurt�r pran� Fakultetit t� Shkencave Politike t� Universitetit t� Bukureshtit. N� janar 1899, qe nd�r themeluesit e Qarkut t� student�vet shqiptar�, i cili n� mars t� 1902-shit u shnd�rrua n� shoq�ri me emrin Shpresa, e themeluar nga Asdreni dhe nga shoku i tij shkrimtar Kristo Dako.[2]
Ver�n e vitit 1899, kur ishte 27 vje�, u kthye n� Kor�� duke kaluar nga Stambolli p�r ta vizituar vendlindjen p�r her� t� par� si i rritur. Pasi ndenji 5 muaj n� vatr�n dhe mjedisin e f�mij�ris�, u kthye n� Bukuresht.[2]
N� 1905-�n ishte m�sues n� nj� shkoll� shqipe n� Konstanc�, kurse 1 vit m� von� u b� kryetar i deg�s s� re t� shoq�ris� "Dija" n� kryeqytetin rumun, shoq�ri e cila qe themeluar s� pari n� Vjen�. I entuziazmuar nga krijimi i shtetit t� pavarur shqiptar, zbriti n� Durr�s pranver�n e 1914-�s p�r t� p�rsh�ndetur kryetarin e sapocaktuar t� shtetit, princin Vilhelm Vid, nga i cili shpresonte t� em�rohej si arkivist n� administrat�n e re mbret�rore.[2]
Pas nj� vizite t� shkurt�r n� Shkod�r, u kthye n� Bukuresht n� korrik t� 1914-�s. Vitet m� pas vazhdoi t� marr� pjes� n� m�nyr� aktive n� l�vizjen komb�tare shqiptare. N� Rumani, pasi u hap konsullata shqiptare n� mars 1922, u em�rua sekretar i konsullat�s. B�ri nj� vizit� tjet�r n� atdhe n� n�ntor t� vitit 1937 me rastin e 25-vjetorit t� Pavar�sis�, me shpres� se pas kaq vjet�sh sh�rbimi ndaj shtetit shqiptar do t� merrte pension shtet�ror. Ndenji ca koh� n� Tiran� dhe pastaj b�ri nj� vizit� n� Shkod�r, ku takoi Gjergj Fisht�n n� shkurt 1938.[2]
N� fillim p�rsh�ndeti pushtimin e Shqip�ris� nga Italia n� 1939-�n dhe shkroi Credere, obedire, combatere, por rr�muja e shkaktuar nga pushtimi dhe lufta ia b�ri fare t� qart� dhe me dhimbje se shpresat p�r pension qen� t� kota. Prandaj u kthye p�rs�ri n� Bukuresht n� korrik t� vitit 1939, nd�rkoh� q� Evropa po p�rgatitej p�rs�ri p�r luft�. Vdiq n� skamje m� 11 dhjetor 1947, n� mosh�n 75-vje�are.[2]
Vepra
[Redakto | Redakto n�p�rmjet kodit]
Asdreni nisi t� shkruaj� poezi dhe t� botoj� artikuj q� n� fillim t� shekullit XX.[2] Pjes� e poet�ve q� zbuloi apo botoi Faik bej Konica tek Albania.[3] N� 1904-�n botoi n� Bukuresht p�rmbledhjen e tij t� par� me 99 vjersha, Rrez di�lli, q� ndahet n� 5 cikle: Atdhesie, Fushore, Mendimtare, Dashurie, Satirike, t� ndara k�to sipas tematikave t� ndryshme. Rreze dielli ia kushtoi Sk�nderbeut. Vijoi traditat e poezis� s� Naim Frash�rit, lartoi dashurin� p�r atdheun, nxiti bashkatdhetar�t t� rreshtoheshin n� luft�n p�r �lirim nga zgjedha turke.
V�llimi i dyt� i Asdrenit, �ndrra e lot�, e botuar n� Bukuresht n� 1912-�n, shfaq nj� pjekuri m� t� madhe. Kjo p�rmbledhje, po me 99 vjersha si e para, ndahet n� 5 cikle: Atdheu, Natyra, Mendimi, Bukuria, T� Ndryshme dhe i kushtohet udh�tares dhe mikes s� Shqip�ris� Edith Durham.
Rritja e mjesht�ris� n� form�, stil e teknik� dhe zgjerimi i gam�s ideore e tematike bie n� sy edhe m� shum� n� v�llimin e tret� poetik t� Asdrenit Psalme Murgu, po n� kryeqytetin rumun n� vitin 1930. Psalme Murgu p�rb�het nga kat�r cikle: Flaga e vatr�s, Vallja e jet�s, Ngjyra ylberi, Lule dhe gjemba. Asdreni rimerr t� nj�jtat tema, por i trajton n� forma t� reja poetike. Kjo vep�r, sipas Elsie-t, sh�njon hyrjen e frym�s moderniste n� let�rsin� shqiptare.
P�rgatiti v�llimin e kat�rt "Kambana e Kruj�s", t� cilin nuk arriti ta shoh� t� botuar. N� k�t� vep�r patosi patriotik u rikthye si n� vepr�n e par�, duke mpakur elementin universal t� vepr�s pararend�se.[2]
Studime
[Redakto | Redakto n�p�rmjet kodit]Arshi Pipa v�ren idilizmin e tij n� paraqitjen e jet�s fshatare, ka fjal� simpatie vezulluese p�r bujqit m�dit�s dhe rajat� sa her� q� i bie rasti t'i p�rmend� nd�r vjershat e tij.[1] Mendohet se tek poezia e tij n� fillim reflektohet nj� kalim romanticizmi n� realiz�m, i ndikuar nga Emil Zola.[4] Sabri Hamiti sheh tek vepra e Asdrenit kalimin nga romanticizmi n� trash�gimi t� simbolizmit.[5]
Shiko dhe k�t�
[Redakto | Redakto n�p�rmjet kodit] |
Wikiquote ka thënie në lidhje me: Aleks Stavre Drenova |
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ a b Pipa, Arshi (2014) [1978]. "Trilogia Albanica III: Albanian Literature: Social Perspectives" [Trilogjia Albanika III: Letërsia shqipe: Perspektiva shoqërore] (në anglisht). Përkthyer nga Primo Shllaku. Princi. fq. 112. ISBN 978-9928-4090-9-6.
- ^ a b c d e f g h Elsie, Robert (1997). Histori e Letërsisë Shqiptare. Përkthyer nga Abdurrahman Myftiu. Tiranë-Pejë: Dukagjini. fq. 179–180.
- ^ Skëndi, Stavro (2015). The Albanian National Awakening (në anglisht). Princeton University Press. ISBN 9781400847761.
- ^ Hanioğlu, M. Şükrü (2010). A Brief History of the Late Ottoman Empire (në anglisht). Princeton University Press. fq. 99. ISBN 9780691146171.
- ^ Hamiti, Sabri (2013). Letërsia moderne shqipe. Tiranë: Uet press. fq. 5. ISBN 9789995639457.