Jump to content

Bregdeti

Checked
Nga Wikipedia, enciklopedia e lir�
Plazh ranor n� Durr�s
Plazh zallor n� Himar�

Vija bregdetare/ vija detare, bregdeti apo bregu �sht� zona ku uji i detit apo oqeanit takohet me tok�n. Nuk ka nj� vij� p�rfundimtare t� sakt� q� t� quhet bredret p�r shkak t� natyr�s dinamike t� baticave. Termi "vij� bregdetare" muind t� p�rdoret p�r t� pa�rcaktuar nj� zon� t� hap�sir�s ku ndodhin procese nd�rveprimi m�s detit dhe tok�s. Termi breg p�rrdoret p�r t� p�rshkruar nj� zon� gjeografike apo rajon; p�r sh�mbull, Bregu Per�ndimor i Zeland�s s� Re ose Brigjet Lindore dhe Per�ndimore t� Shteteve t� Bashkuara.

Bregdeti shqiptar ka nj� shtrirje t� konsiderueshme me nj� gjat�si prej 450 km , duke p�rfshire k�tu edhe siperfaqet e lagunave q� gjenden n� t� ose 400km vetem vije bregdetare. Fillon n� veri me gryk�derdhjen e lumit Buna dhe mbaron n� jug me Kepin e Stillos. Kjo vij� bregdetare ka nj� karakter te ndryshem dhe �sht� e pasur me forma te shumellojshme, qe nga plazhet ranore, kepat, gjiret e mbrojtura, lagunat, plazhet e vegjel zallore, shpellat detare etj. Nj� bregdet ose nj� breg t� detit �sht� zona ku toka plot�son detin ose oqeanin  ose nj� vij� q� formon kufirin mes tok�s dhe oqeanit ose nj� liqeni. Nj� linj� e sakt� q� mund t� quhet bregdeti nuk mund t� p�rcaktohet p�r shkak t� paradoksit t� Bregut.Termi zona bregdetare �sht� nj� rajon ku ndodh nd�rveprimi i proceseve t� detit dhe tok�s. T� dy termat bregdetare dhe bregdetare shpesh p�rdoren p�r t� p�rshkruar nj� vend gjeografik ose rajon; p�r shembull, Bregut Per�ndimor t� Zeland�s s� Re, ose Bregut Lindor dhe Per�ndimor t� Shteteve t� Bashkuara. P�r shembull, Edinburg �sht� nj� qytet n� bregun e Skocis�.Nj� breg pelagjik i referohet nj� bregdeti q� del p�rpara oqeanit t� hapur, n� krahasim me nj� bregdet m� t� mbrojtur n� nj� gji ose gji. Nj� breg, nga ana tjet�r, mund t'i referohet pjes�ve t� tok�s q� lidhen me �do pjes� t� madhe t� ujit, duke p�rfshir� oqeanet (bregu i detit) dhe liqenet (bregu i liqenit). Ngjash�m, termi i lidhur disi "[shtrati i lumit / banka]" i referohet tok�s s� bashku ose pjerr�sim n� nj� lum� (lum�) ose n� nj� pjes� t� ujit m� t� vog�l se liqeni. "Banka" p�rdoret gjithashtu n� disa pjes� t� bot�s p�r t'iu referuar nj� kresht� artificiale t� tok�s q� ka p�r q�llim t� mbaj� ujin e lumit ose pellgun; n� vende t� tjera kjo mund t� quhet levi.Nd�rsa shum� ekspert� shkencor� mund t� bien dakord p�r nj� p�rkufizim t� p�rbashk�t t� termit "bregdet", p�rcaktimi i shtrirjes s� bregdetit ndryshon sipas juridiksionit, me shum� autoritete shkencore dhe qeveritare n� vende t� ndryshme q� ndryshojn� p�r arsye ekonomike dhe sociale. Sipas atlasit t� OKB-s�, 44% e njer�zve jetojn� brenda 150 kilometrave t� detit.

  • Bregu
  • Bregdeti shqiptar