45°06′N 15°18′E / 45.10°N 15.30°E / 45.10; 15.30

Kroacia, zyrtarisht Republika e Kroacisë (kroatisht: Republika Hrvatska), është një shtet sovran në Evropën Qendrore dhe Juglindore, buzë detit Adriatik. Kroacia ka qenë një nga republikat e ish-Jugosllavisë e quajtur Republika Socialiste e Kroacisë. Kryeqyteti i Kroacisë dhe qyteti më i madh i saj është Zagrebi. Kroacia është anëtare e BE-së.

Në Republikën e Kroacisë janë të njohur në veri rajoni kroat dhe në jug rajoni dalmatin në të cilën ndodhet edhe qyteti arbëresh Zara dhe disa venbanime tjera të banuara nga arbëreshët apo nën ndikimin e kulturës së tyre.

Gjeografia

Kroacia ndodhet n� Europ�n Qendrore dhe Juglindore, dhe kufizohet nga Hungaria n� verilindje, Serbia n� lindje, Bosnja dhe Hercegovina n� juglindje, Mali i Zi n� juglindje, Deti Adriatik n� jugper�ndim dhe Sllovenia n� veriper�ndim. Ajo shtrihet kryesisht midis gjer�sive gjeografike veriore 42� dhe 47� dhe gjat�sive gjeografike lindore 13� dhe 20�. Nj� pjes� e territorit n� skajin m� jugor p�rreth Dubrovnikut �sht� nj� eksklave praktike lidhur me pjes�n tjet�r t� vendit n�p�rmjet detit, por e ndar� nga pjesa tjet�r e vendit nga nj� rrip t� shkurt�r vije bregdetare q� i p�rket Bosnje dhe Hercegovin�s rreth qytetit Neum.^[1] Territori mbulon 56.594 km�. Lart�sia shkon nga malet e Alpeve Dinarike me pik�n m� t� lart� maj�n Dinara n� 1.831 metra pran� kufirit me Bosnj�n dhe Hercegovin�n n� jug tek brigjet e detit Adriatik, t� cilat p�rb�jn� t� gjith� kufirin e saj jugper�ndimor. Kroacia ishullore p�rb�het nga mbi nj� mij� ishuj t� ndrysh�m n� madh�si, 48 prej t� cil�ve jan� t� banuara n� m�nyr� t� p�rhershme. Ishujt m� t� m�dhenj jan� Cres dhe K�rk, secili prej t� cil�ve ka nj� sip�rfaqe prej rreth 405 kilometra katror�. Pjes�t kodrinore veriore t� Hrvatsko Zagorje dhe fushat e sheshta t� Sllavonis� n� lindje (e cila �sht� pjes� e Pellgut Panonian) jan� p�rshkuar nga lumenjt� kryesor� t� till� si Sava, Drava, Kupa dhe Danubi. Danubi, lumi i dyt� m� i gjat� i Evrop�s, kalon n�p�r qytetin e Vukovarit n� pjes�n m� lindore dhe formon nj� pjes� t� kufirit me Serbin�. N� rajonet qendrore dhe jugore pran� bregdetit Adriatik dhe ishujve p�rb�het nga malet e ul�ta dhe me pyje. Burimet natyrore q� gjenden n� vend n� sasi t� konsiderueshme t� mjaftueshme p�r prodhim p�rfshijn� naft�, qymyr, boksite, mineral me p�rmbajtje t� ul�t hekuri, kalcium, gips, asfalt natyral, silic, argjil, krip� dhe energji ujore. Topografia karstike p�rb�n rreth gjysm�n e Kroacis� dhe �sht� ve�an�risht e theksuar n� Alpet Dinarike. Ka nj� num�r shpellash t� thella n� Kroaci, 49 nga t� cilat jan� m� t� thella se 250m, 14 prej tyre t� thella se 500m dhe tre m� t� thella se 1.000m. Liqenet m� t� famshme t� Kroacis� jan� liqenet e Plitvic�s, nj� sistem i 16 liqeneve me uj�varat q� lidhin ata n�p�r dolomite dhe kaskada gelqerore. Liqenet jan� t� njohur p�r ngjyrat e tyre t� dallueshme, duke filluar nga ngjyra mente, gri ose blu. Malet e Kroacise jan�: Velebiti, Biokova, Kapela e Madhe dhe e Vog�l, Pleshevica, Zrinjska Gora, Medvednica, Psunj, Papuk, Mosllova�ka Gora.

Ekonomia

Artikulli kryesor: Ekonomia e Kroacis�

Zhvillimin ekonomik t� Kroacis� nj� koh� t� gjat� e ka p�rcaktuar bujq�sia. Mungesa e l�nd�ve djeg�se dhe e l�nd�ve t� para p�r industri,n n� nj� an� dhe procesi i vonuar industrial, nga ana, e kan� p�rcaktuar profilin agrar. Faz�n e par� t� industrializimit e sh�noi n� periudh�n pas Luft�s s� Par� Bot�rore, por kthes�n m� t� madhe n� afirmimin e saj e sh�noi pas luft�s s� dyt� bot�rore. Megjith�se nj� koh� t� gjat� numri i t� inkuadruarve n� bujq�si ka qen� i madh, prap�seprap� industria me t� ardhura m� t� m�dha komb�tare �sht� dega m� e r�nd�sishme e ekonomis�. Vet�m ajo realizon nj� t� kat�rt�n, bujq�sia p�rgjysm� m� pak se industria e veprimtarit� terciare dhe kuaternare rreth 63% e t� t� ardhurave t� p�rgjithshme ekonomike. Prandaj, themi se Kroacia �sht� shtet industialo-agrar.

Industria

Kroacia ka nj� ekonomi industrialo-agrare.Zhvillimi i ekonomisë së saj mbështetet në naftë dhe në gazin natyrorë.Është e zhvilluar edhe industria e: -mekanikës dhe makinave(Zagreb,Karllovac,Vinkovac etj.). -makinave bujqësore(Osijek,Zarë,Split). -ndërtimit të anijeve(Rijekë,Pulë,Split). -tekstilit(Borovo,Karllovac,Zagreb etj.). -ushqimit(shumë qendra të Koracisë,sidomos në qytetet e Sllavonisë). -drurit(Varazhdin,Karllovac,Osijek,Rijekë) -elektroindustrisë dhe industrisë kimike(Zagreb).

Bujqësia

Kroacia ka bujqësi të zhvilluar, sidomos në Sllavoni, ku gjendet fondi më i madh i tokave të plleshme. Në këtë regjion kultivohen drithërat, bimët industriale (panxhari dhe lulja e diellit), në Dalmaci pemët mesdhetare, hardhia dhe perimet. Blegtoria është ezhvilluar mirë, në veri mbahen gjedhat dhe derrat, në male delet. Pyjet mbulojnë 37% të sipërfaqeve dhe kanë rëndësi për zhvillimin e industrisë së drurit dhe letrës.

Turizmi

Turizmi dominon sektorin e sherbimeve dhe perben rreth 20% te GDP-se se vendit. Te ardhurat vjetore nga turizmi llogariten rreth 7.4 miliard € ne 2014.kjo industri cilesohet si nje sipermarrje eksportesh sepse redukton ne menyre te konsiderueshme deficitin tregtar te vendit. Me mbarimin e luftes kroate per pavarsi ne 1995, industria e turizmit pesoi nje rritje te shpejte cka coje ne katerfishimin e numrit te turisteve me rreth 11 milion turist cdo vit. Turistet e huaj me te shumte ne numer jane nga Gjermania, Sllovenia, Italia.

Zemra e industrise se turizmit ndodhet pergjate bregdetit ku plazhet kryesisht te tipit shkembor mpleksen me ngrehinat e trashegimise kulturore duke ofruar pejsazhe spektakolare.

Vendi ka nje zone marine te pandotur,e cila reflektohet nepermjet rezervateve natyrore te shumte pergjate bregdetit. Kroacia klasifikohet si destinacioni i 18 me popullor ne bote.

Demografia

Republika e Kroacisë; Republika Hrvatska
Flamuri i Kroacisë	Stema e Kroacisë
	Vendndodhja e Kroacisë Vendndodhja e Kroacisë (e gjelbër e errët) – në Europë ( e gjelbër & gri e errët) ; – në Bashkimin Europian (e gjelbër)
Himni Kombëtar	Lijepa naša domovino (Atdhey ynë i bukur)
Kryeqyteti	Zagrebi
Gjuha zyrtare	Kroatisht
Pavarësia	25 qershor 1991
Anëtarësimi në OKB	22 maj 1992
Forma e qeverisjes	Republikë Parlamentare
President	Kolinda Grabar-Kitarović
Kryeministër	Zoran Milanović
Sipërfaqja; – totale; – % ujë	Vëndi i 126-të; 56.594 km² ; 1,09
Popullsia (2011); – totale; – dendësia	Vëndi i 128-të; 4.284.889 banorë; 75,8 banorë/km²
PBB (2015); PBB për banor	59,911 miliard dollarë; 13.994 dollarë
Monedha	Euro (EUR)
Zona kohore; – zakonisht; – në verë	; UTC+1; UTC+2
Prefiksi telefonik	+385
Kodi i internetit	.hr
Kodi ISO 3166-1	HR

Artikulli kryesor: Demografia e Kroacisë

shtrihet në sipërfaqe 56.538 km², ka rreth 4,5 milion banorë. Me 80 bnaorë në km2 është ndër shtetet me dendësi më të vogël në republikat e ish Jugosllavisë. Kroatët bëjnë elementin kryesor me 90%, serbët me 4,4%, shqiptarët me 1,3%, hungarezët me 0,5%, sllovenët me 0,5 dhe të tjerët me 8.1, 5. Në vitin 1953 Kroacia kishte 3,9 milion banorë. Për qdo vjet numri i popullsisë në Kroaci është rritur 600.000 banorë ose mesatarisht çdo vjet nga 13 000 banorë. Në vitin 1997 shkalla e lindshmërisë ishte 11,5‰ dhe ajo e vdekshmërisë 11,5‰. Sipas kësaj në atë vit nuk ka pasur shtim natyror të popullsisë. Në strukturën e saj pjesëmarrja e popullsisë urbane ishte 64%.

Në Kroaci përveq pakicave tjera si serb, humgarez dhe boshnjak, jetojnë edhe 15.082 shqiptarë ose 0,34% e popullsisë së përgjthshme të Kroacisë.

Njësitë administrative

Kroacia ndahet në 20 njësi administrative të quajtura zhupanje (org: županije) dhe një qytet me një statut të tillë.

Kultura

Për kultivimin e kulturës së Kroacisë japin ndihmesë edhe disa lloje të organizimit e manifestimeve shqiptare. Kështu janë të njohur "Union i Bashkësish Shqiptare" me qendër në Zagreb që ka nxjerr edhe gazetën "Informatori"; Shoqëria e Femrave Shqiptare "Drita" që ka organizuar tribunalin "Femra Shqiptare" si dhe "ditët e kulturës shqiptare"; Bashkësia Shqiptarëve të Zagrebit dhe Zhupanës së Zagrebit; Bashkësia Shqiptare e Zhupanës Primorsko-Goranskës në Rijek që ka organizuar disa manifestime si ai "ditëve të kulturës shqiptare" më 24-28 nëntor 2006; Bashkësia Shqiptare e Zhupanës së Osjek- Baranje e njohur për manifestimin kushtuar Nënë Terezës më 26 gusht 2006; Bashkësia Shqiptare e Zhupanës Split-Dalmaci e themeluar më 09 shtator 2004; Shoqëria Kulturore Artistike "Shota" me qendër në Rijek; "Shkëndija" me qendër në Zagreb që përkujdeset për shfaqjet folkloristike e të dramës dhe literaturës shqiptare; Bashkësia Shqiptare e Zhupanës së Istrës me qendër në Pulë; Klubi i Femrave Shqiptare "Mbretëresha Teuta" që publikon revistën "Iliria" 4-5 herë në dy muaj.^[2] etj.

Telekomunikacioni
Transporti
Ushtria
Pushime

Burimi i të dhënave

^ "2010 – Libri vjetor i Statistikave i Republikës së Kroacisë" (PDF). Byroja Kroate e Statistikave. dhjetor 2010. Marrë më 7 tetor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Vendimi për pakicat nacionale në kroaci - 2006 Arkivuar 30 shtator 2007 tek Wayback Machine- në internet prill 2007

Lidhje të jashtme

Commons: Kroacia – Album me fotografi dhe/apo video dhe materiale multimediale

Lidhje tjera

Ky artikull me tematik� n� lidhje me gjeografin� e Kroacis� �sht� nj� faqe cung. Ju mund t� ndihmoni Wikipedia-n duke e p�rmir�suar at�.

[DZS-Stat2010-1] "2010 – Libri vjetor i Statistikave i Republikës së Kroacisë" (PDF). Byroja Kroate e Statistikave. dhjetor 2010. Marrë më 7 tetor 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[2] Vendimi për pakicat nacionale në kroaci - 2006 Arkivuar 30 shtator 2007 tek Wayback Machine- në internet prill 2007

[1]

[2]

v t e Shtete n� Gadishullin Ballkanik
Plot�sisht n� Ballkan	Bosnja dhe Hercegovina Bullgaria Kosova Maqedonia e Veriut Mali i Zi Shqip�ria
Kryesisht n� Ballkan	Serbia Greqia Kroacia
Pjes�risht n� Ballkan	Rumania Sllovenia Turqia
Shih edhe:	Stampa:Country data Europe Evropa Gadishulli Ballkanik Ballkani Per�ndimor
Organizata e Kombeve t� Bashkuara.