Presidenti i Shteteve t� Bashkuara
| Kryetari i Shteteve t� Bashkuara t� Amerik�s | |
|---|---|
 | |
 | |
| Stili | |
| Statusi | |
| Shkurtimi | POTUS |
| An�tar/e i | |
| Vendbanimi | Sht�pia e Bardh� |
| Selia | Uashington, D.C. |
| Nominues | Partit� politike ose vet�-nominimi |
| Em�rues | Kolegji Zgjedhor |
| Koh�zgjatja e detyr�s | Kat�r vjet, rinovohet nj� her� |
| Instrumenti konstitues | Kushtetuta e SHBA-ve |
| Themelimi | 21 qershor 1778 (232 vjet m� par�)[7][8] |
| Mbajt�si i par� | Xhorxh Uashington[9] |
| Pagesa | $400,000 vjetor |
| Faqja zyrtare | www |
Presidenti i Shteteve t� Bashkuara �sht� kreu i shtetit dhe kreu i qeveris� s� Shteteve t� Bashkuara t� Amerik�s. Presidenti drejton deg�n ekzekutive t� qeveris� federale dhe �sht� komandant i p�rgjithsh�m i Forcave t� Armatosura t� Shteteve t� Bashkuara.
Fuqia e presidenc�s �sht� rritur ndjesh�m q� nga formimi i saj, ashtu si fuqia e qeveris� federale si nj� e t�r�. Nd�rsa pushteti presidencial �sht� rr�nuar dhe rrjedhur me kalimin e koh�s, presidenca ka luajtur nj� rol gjithnj� e m� t� fort� n� jet�n politike amerikane q� nga fillimi i shekullit 20, me nj� zgjerim t� duksh�m gjat� presidenc�s s� Franklin D. Roosevelt. N� koh�t bashk�kohore, presidenti gjithashtu shihet si nj� nga figurat m� t� fuqishme politike n� bot� si udh�heq�si i superfuqis� s� vetme globale t� mbetur. Si udh�heq�si i kombit me ekonomin� m� t� madhe nga PBB-ja nominale, presidenti zot�ron nj� fuqi t� fort� dhe t� but� t� brendshme dhe nd�rkomb�tare.
Neni II i Kushtetut�s p�rcakton deg�n ekzekutive t� qeveris� federale dhe ia jep pushtetin ekzekutiv presidentit. Fuqia p�rfshin ekzekutimin dhe zbatimin e ligjit federal dhe p�rgjegj�sin� p�r t� em�ruar zyrtar� federal� ekzekutiv�, diplomatik�, rregullator� dhe gjyq�sor�. Bazuar n� dispozitat kushtetuese q� fuqizojn� presidentin t� em�roj� dhe t� marr� ambasador� dhe t� p�rfundoj� traktate me fuqit� e huaja, dhe n� ligjet pasuese t� miratuara nga Kongresi, presidenca moderne ka p�rgjegj�sin� kryesore p�r zhvillimin e politik�s s� jashtme t� SHBA. Roli p�rfshin p�rgjegj�sin� p�r drejtimin e ushtris� m� t� shtrenjt� n� bot�, e cila ka arsenalin e dyt� m� t� madh b�rthamor.
Presidenti gjithashtu luan nj� rol udh�heq�s n� legjislacionin federal dhe politik�b�rjen e brendshme. Si pjes� e sistemit t� kontrolleve dhe ekuilibrave, neni I, seksioni 7 i Kushtetut�s i jep presidentit kompetenc�n p�r t� n�nshkruar ose veto legjislacionin federal. Meqen�se president�t modern� gjithashtu shihen tipikisht si udh�heq�s t� partive t� tyre politike, politik�b�rja kryesore formohet n� m�nyr� t� konsiderueshme nga rezultati i zgjedhjeve presidenciale, me president�t q� marrin nj� rol aktiv n� promovimin e p�rpar�sive t� tyre politike p�r an�tar�t e Kongresit t� cil�t shpesh varen elektoralisht nga presidenti. N� dekadat e fundit, president�t gjithashtu kan� p�rdorur gjithnj� e m� shum� urdh�rat ekzekutiv�, rregulloret e agjencis� dhe em�rimet gjyq�sore p�r t� form�suar politik�n e brendshme.
Presidenti zgjidhet indirekt p�rmes Kolegjit Zgjedhor n� nj� mandat kat�r vje�ar, s� bashku me n�nkryetarin. Sipas amendamentit t� nj�zet e dyt�, t� ratifikuar m� 1951, asnj� person i cili �sht� zgjedhur n� dy mandate presidenciale nuk mund t� zgjidhet n� nj� t� tret�n. P�r m� tep�r, n�nt� n�nkryetar� jan� b�r� president p�r shkak t� vdekjes ose dor�heqjes brenda afatit t� nj� presidenti. N� t�r�si, 45 individë kanë shërbyer në 46 presidenca që përfshijnë 58 mandate të plota katër-vjeçare.
Joe Biden është presidenti i 46-të dhe në detyrë i Shteteve të Bashkuara. Ai mori detyrën më 20 janar 2021.
Kohështrirja e presidentëve
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Partitë politike kanë dominuar politikën amerikane në pjesën më të madhe të historisë së kombit. Megjithëse Etërit Themelues përgjithësisht hidhnin poshtë partitë politike si përçarëse dhe përçarëse, dhe ngritja e tyre nuk ishte parashikuar kur Kushtetuta e SHBA-ve u hartua në vitin 1787, partitë e organizuara politike u zhvilluan në SHBA në mesin e viteve 1790 megjithatë Ata evoluan nga fraksione politike, të cilat filluan të shfaqeshin pothuajse menjëherë pasi qeveria federale erdhi në ekzistencë. Ata që mbështetën administratën e Uashingtonit u referuan si "pro-administratë" dhe përfundimisht do të formonin Partinë Federaliste, ndërsa ata që ishin në opozitë u bashkuan me Partinë Demokratike-Republikane në zhvillim.
I shqetësuar shumë për aftësinë reale të partive politike për të shkatërruar unitetin e brishtë duke mbajtur kombin së bashku, Uashingtoni mbeti i palidhur me ndonjë fraksion politik ose parti gjatë gjithë presidencës së tij tetë-vjeçare. Ai ishte, dhe mbetet, i vetmi president i SHBA që nuk ka qenë i lidhur me një parti politike. Që nga Uashingtoni, çdo president i SHBA ka qenë i lidhur me një parti politike në kohën e marrjes së detyrës. Numri i presidentëve për parti politike (në kohën e hyrjes në detyrë) janë:[10][11]
Kuriozitete
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Franklin D. Roosevelt është i vetmi Kryetar i SHBA-ve që ishte Kryetar më shumë se 8 vjet.
- Tre Kryetarë kanë qenë caqe atentatesh: Abraham Lincoln (1865) William McKinley (1901) dhe John F. Kennedy (1963).
- Ati dhe biri kryetar: John Adams dhe John Q. Adams edhe George Bush dhe George W. Bush
- Richard Nixon është i vetmi Kryetar i SHBA-ve që ka dhënë dorëheqje gjatë legjislaturës presidenciale, shkaku ishte Skandali i Watergate
- George Washington është presidenti i parë i SHBA-ve.
Presidentët e Shteteve të Bashkuara të Amerikës
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Artikulli kryesor: Lista e Presidentëve të Shteteve të Bashkuara të Amerikës
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ "How To Address The President; He Is Not Your Excellency Or Your Honor, But Mr. President". The New York Times (në anglisht).
- ^ "USGS Correspondence Handbook—Chapter 4" (në anglisht). Usgs.gov. 18 korrik 2007. Arkivuar nga origjinali më 26 shtator 2012. Marrë më 15 nëntor 2012.
- ^ "Models of Address and Salutation" (në anglisht). Ita.doc.gov. Arkivuar nga origjinali më 20 korrik 2010. Marrë më 4 shtator 2010.
- ^ Heads of State, Heads of Government, Ministers for Foreign Affairs
- ^ The White House Office of the Press Secretary (1 shtator 2010). "Remarks by President Obama, President Mubarak, His Majesty King Abdullah, Prime Minister Netanyahu and President Abbas Before Working Dinner" (në anglisht). obamawhitehouse.archives.gov. Marrë më 19 korrik 2011.
- ^ "Exchanges of Letters" (në anglisht). Jimmy Carter Library. shtator 1978. Arkivuar nga origjinali më 10 tetor 2017. Marrë më 9 nëntor 2017.
- ^ Maier, Pauline (2010). Ratification: The People Debate the Constitution, 1787–1788 (në anglisht). New York, New York: Simon & Schuster. fq. 433. ISBN 978-0-684-86854-7.
- ^ "March 4: A forgotten huge day in American history" (në anglisht). Philadelphia: Qendra Kombëtare e Kushtetutës. 4 mars 2013. Arkivuar nga origjinali më 24 shkurt 2018. Marrë më 29 korrik 2018.
- ^ "Presidential Election of 1789". Digital Encyclopedia (në anglisht). Mount Vernon, Virginia: Mount Vernon Ladies' Association, George Washington's Mount Vernon. Marrë më 29 korrik 2018.
- ^ "The Presidents of the United States of America". Enchanted Learning (në anglisht). Marrë më 2 gusht 2018.
- ^ "Political Parties of the Presidents". Presidents USA (në anglisht). Marrë më 2 gusht 2018.
Lidhje të jashme
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Commons: Presidenti i Shteteve të Bashkuara – Album me fotografi dhe/apo video dhe material multimediale
