Endotelio

Este artigo trata sobre o endotelio dos vasos sangu�neos; para o da c�rnea ver endotelio corneal.

Situaci�n do endotelio nunha arteria, e outras capas da parede.

C�lulas endoteliais que forman a t�nica �ntima do vaso sangu�neo rodean a un eritrocito (E).

O endotelio vascular � o tecido que forma a fina capa de c�lulas que reviste a parte interior dos vasos sangu�neos, formando unha interface entre o sangue circulante do lume do vaso e o resto das paredes do vaso. O tecido endotelial � unha variedade de tecido epitelial. As c�lulas que o forman denom�nanse c�lulas endoteliais. As c�lulas endoteliais revisten todo o sistema circulatorio, desde o coraz�n aos capilares m�is pequenos. Tam�n revisten os vasos linf�ticos . Estas c�lulas reducen a turbulencia do fluxo sangu�neo, permitindo que o sangue se bombee a maior distancia, e te�en propiedades en canto � coagulaci�n do sangue e outras.

O endotelio proporciona unha superficie non trombox�nica (evita co�gulos) porque cont�n o glicosaminoglicano hepar�n sulfato, que interv�n na activaci�n da antitrombina III, unha protease que inactiva varios factores na cascada de reacci�ns da coagulaci�n.

Terminolox�a

O modelo fundacional de anatom�a fai unha distinci�n entre as c�lulas endoteliais e outras c�lulas epiteliais base�ndose nos tecidos a partir dos cales se orixinan, e establece que a presenza de filamentos de vimentina en lugar de filamentos de queratina diferencian estes dous tipos de c�lulas epiteliais . As c�lulas endoteliais son de orixe mesod�rmica, a diferenza das outras c�lulas epiteliais (ectod�rmicas e endod�rmicas).

O endotelio das superficies internas das c�maras do coraz�n denom�nase endocardio. As paredes dos capilares sangu�neos e linf�ticos est�n formadas por unha soa capa de c�lulas endoteliais, xunto cunha l�mina basal e unha pequena rede fibrilar ; nos capilares unha soa c�lula endotelial pode circundar todo o per�metro interno do vaso. Nos vasos m�is grosos a parede consta de varias capas e o endotelio � a �ltima e m�is interna.

Funci�ns

As c�lulas endoteliais est�n implicadas en moitos aspectos da biolox�a dos vasos sangu�neos, como son:

• Aterosclerose.
• Funci�n de barreira. O endotelio act�a como unha barreira selectiva entre o lume do vaso e os tecidos circundantes, controlando a filtraci�n de materiais e o paso de gl�bulos brancos entre a circulaci�n sangu�nea e os tecidos. Un incremento da permeabilidade da monocapa endotelial excesiva ou prolongada, como ocorre en casos de inflamaci�n cr�nica, pode orixinar edema (inchamento por acumulaci�n de l�quidos) nos tecidos.
• Coagulaci�n sangu�nea (trombose e fibrin�lise).
• Inflamaci�n.
• Formaci�n de novos vasos sangu�neos (anxiox�nese).
• Vasoconstrici�n e vasodilataci�n, e, por tanto, o control da presi�n sangu�nea.

Nalg�ns �rganos, hai c�lulas endoteliais moi diferenciadas que levan a cabo funci�ns especiais de "filtrado". Exemplos deste tipo de estruturas endoteliais �nicas son os glom�rulos renais e a barreira hemato-encef�lica.

Patolox�a

A disfunci�n endotelial ou perda do funcionamento correcto do endotelio, � unha indicaci�n de que existen enfermidades vasculares, e normalmente consid�rase un fen�meno chave inicial para o desenvolvemento da aterosclerose. A funci�n endotelial vese a mi�do afectada en pacientes de enfermidade da arteria coronaria, diabetes mellitus, hipertensi�n, hipercolesterolemia, e nos fumadores. A disfunci�n endotelial tam�n serve para predicir futuros problemas cardiovasculares. Un dos principais mecanismos da disfunci�n endotelial � a diminuci�n de �xido n�trico, normalmente debida � presenza de altos niveis de dimetilarxinina asim�trica, a cal interfire coa s�ntese de �xido n�trico estimulada pola L-arxinina normal. O mecanismo m�is com�n da disfunci�n endotelial � o incremento de especies reactivas do os�xeno, que poden prexudicar � produci�n de �xido n�trico e � s�a actividade de diversos modos . A prote�na sinalizadora ERK5 � esencial para manter o funcionamento normal das c�lulas endoteliais . Unha consecuencia subseguinte aos danos nos endotelios � a liberaci�n de cantidades patol�xicas do factor de von Willebrand, o cal promove a agregaci�n das plaquetas e a s�a adhesi�n ao subendotelio, formando as� un trombo potencialmente fatal.

O premio Nobel de Medicina e Fisioloxía de 1998 foille entregado a Robert Furchgott, Ferid Murad e Louis Ignarro, investigadores que estableceron os mecanismos bioquímicos da función endotelial traballando por separado. Illaron e identificaron unha substancia que relaxaba as células musculares lisas dos vasos sanguíneos, que era o xa mencionado óxido nítrico. Este gas, producido polas células endoteliales, disólvese nos líquidos fisiolóxicos e relaxa as células musculares lisas do vaso, causando a dilatación do vaso. O óxido nítrico considérase o principal regulador das funcións do endotelio normal, operando como mensaxeiro extracelular.

Véxase tamén

Outros artigos

• Endocardio
• EDRF (Endothelium-derived relaxing factor, factor relaxante derivado do endotelio)
• Activación das plaquetas
• Corpo de Weibel-Palade
• Barreira hematoencefálica
• Mesotelio
• Epitelio

Ligazóns externas

• BUHistology - 21402ooa [1]
• Endothelium Journal of Endothelial Cell Research, Informa Healthcare
• Endothelium and inflammation Arquivado 24 de abril de 2012 en Wayback Machine.
• Platelet Activation, Universidade de Washington