Saltar ao contido

Dinastía de Borgoña

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Borgoña (homónimos).

A designación dinastía de Borgoña aplícase á dinastía real que gobernou nos reinos de Galiza (1092-1369), León (1126 e 1369), Castela (1157-1369) e Portugal (1096-1383). A rama da dinastía reinante en Portugal deriva do matrimonio de Henrique de Borgoña, fillo do Duque de Borgoña Roberto I, e Tareixa, filla natural do rei Afonso VI. A rama reinante en Galiza, León e Castela deriva do casamento entre Raimundo de Borgoña, fillo do Conde de Borgoña Guillerme I, e Urraca, filla do rei Afonso VI e Constanza de Borgoña.

Esta última casa de Borgoña non pertence � dinast�a dos Capetos sen�n � dos Ansc�ridas, fundadores da Casa de Ivrea que reinou en Italia e no condado palatino de Borgo�a, e non no ducado de Borgo�a. A casa reinante en Galiza, Le�n e Castela, desde o fillo do conde Raimundo e a Ra��a Urraca, era unha rama da casa condal de Borgo�a sen descendencia consanguinea de Hugo Capeto, e ocupou o trono at� Pedro I, sendo sucedida despois pola Casa de Trast�mara, unha rama menor bastarda, que reinou en todos os Reinos Peninsulares con excepci�n de Portugal, onde si reinaba unha rama da dinast�a capeta, descendente da casa ducal de Borgo�a.

Orixes

[editar | editar a fonte]

A finais do s�culo XI, as taifas andalus�s atop�banse atrapadas entre os puxantes reinos cristi�ns e o novo poder norteafricano dos almor�bides. No ano 1075 alg�ns dos monarcas das taifas solicitaron do emir almor�bide I�suf ibn Tasuf�n unha intervenci�n militar na pen�nsula. Esta intervenci�n produciuse no 1086, un ano despois de que Afonso VI se anexionase Toledo atendendo � solicitude de axuda do seu aliado o rei Al-C�dir[1]. O emir Tasuf�n desembarcou en Alxeciras co seu ex�rcito e derrotou �s forzas cristi�ns na batalla de Zalaca. Diante da derrota, Afonso VI solicitou o auxilio da igrexa e os reinos europeos organizaron unha cruzada ao mando do duque Eudes I de Borgo�a a cal atacou Tudela no 1087[2]. Como xeito de consolidar a alianza con Borgo�a, as fillas de Afonso VI, Urraca e Tareixa, casaron con dous dos cruzados borgo��ns, Raimundo e Henrique. Estes casamentos foron a orixe das d�as ramas din�sticas da casa de Borgo�a na Pen�nsula ib�rica.

Dinast�a de Borgo�a en Galiza e Le�n

[editar | editar a fonte]

Casa de Borgo�a en Galiza

Casa de Borgo�a en Galiza e Le�n

Raimundo de Borgo�a e Urraca casaron arredor do ano 1090[3] e foilles asignado como feudo o Reino de Galiza[4] que abrangu�a desde o mar cant�brico at� Co�mbra. No ano 1096 o reino foi dividido ao crearse para Henrique e Tareixa o Condado de Portugal.

Da uni�n matrimonial de Raimundo e Urraca naceu Afonso VII, coroado Rei de Galiza no 1111, e do resto do imperio do seu av� no ano 1126. A instancias da alta nobreza de ambos reinos[5], no momento da s�a morte, o emperador Afonso dividiu os seus dominios entre os seus fillos, asignando a Fernando os reinos de Galiza e L�on e a Sancho os de Castela e Toledo.

A Fernando II, rei de Galiza e Le�n desde o 1157, sucedeuno o seu fillo Afonso VIII no ano 1188. Afonso gobernou os reinos at� o ano 1230, momento do seu falecemento. Deixou como primeiro var�n na li�a sucesoria o seu fillo Fernando, na altura rei en Castela, o que implicaba un liderado castel� da pos�bel reunificaci�n dos reinos. Esta circunstancia non era desexada pola nobreza galaica polo que Afonso nomeou herdeiras as s�as fillas Sancha e Aldonza. Por�n, a carencia de apoios entre a xerarqu�a eclesi�stica fixo que esta decisi�n non fose respeitada e o goberno do reino pasou a Fernando III que unificou as coroas de Castela, L�on e Galiza[6]. Posteriormente, no ano 1296, un neto seu, Xo�n I, ser� novamente coroado rei de Galiza e Le�n co apoio da alta nobreza galega. O seu reinado durou s� 5 anos, sendo forzado a renunciar ao trono no ano 1301[7].

Dinast�a de Borgo�a en Portugal

[editar | editar a fonte]

Casa de Borgo�a en Portugal

No ano 1096, o rei Afonso VI dividiu o reino de Galiza, feudo do conde Raimundo, outorgando a Henrique de Borgo�a e � s�a filla Tareixa a parte sur, o Condado Portucalense. Henrique administrou o condado at� o ano 1112 no que faleceu, deixando o t�tulo condal � s�a esposa[8].

Tareixa, apoiada pola casa de Trava, entrou en conflito co seu fillo Afonso polo control do condado sendo derrotada na batalla de San Mamede no ano 1128, momento no que Afonso Henriques asumiu o dominio do condado. No ano 1139 Afonso foi proclamado rei pola nobreza portucalense ap�s a batalla de ourique e no ano 1179 o papado reco�eceu a independencia do Reino de Portugal na bula Manisfestis Probatum[9].

Sancho I, fillo de Afonso Henriques, ocupou a rexencia do reino xunto coa s�a irm� Teresa en vida do seu pai e sucedeuno no trono no ano 1185, data da s�a morte. Sucedeu a Sancho o seu fillo Afonso II, no ano 1211, iniciando o seu reinado en disputa coas s�as irm�ns a causa do testamento paterno.

En 1233 ocupou o trono Sancho II, fillo de Afonso II. O reinado deste non durou moito tempo e en 1248 o seu irm�n subiu ao trono, Afonso III. Foi este monarca quen rematou coa presenza musulm� en Portugal, adoptando desde ese momento o t�tulo de Rei de Portugal e do Algarve.

O seu fillo e sucesor, Din�s I, estableceu as fronteiras territoriais do reino no Tratado de Alca�ices do ano 1297, e comezou un proceso de redistribuci�n da terra e promoci�n da agricultura.

En 1325 sucedeuno Afonso IV, cuxo fillo, Pedro I, protagonizou un dos episodios m�is co�ecidos da historia de Portugal, que Lu�s de Cam�es inclu�u n'Os Lus�adas, o amor de Pedro e In�s de Castro. Coa morte de Pedro I, o fillo primox�nito, Fernando I subiu ao trono en 1367.

En 1383 a s�a filla, Beatriz, casou con Xo�n I de Castela, o que complicou a continuidade da dinast�a xa que implicaba a ameaza de anexi�n polo reino de Castela. Despois da elecci�n de Xo�n I como rei nas Cortes de Co�mbra de 1385, considerase iniciada unha nova dinast�a, pola creba na sucesi�n lex�tima.

Dinast�a de Borgo�a en Castela

[editar | editar a fonte]

Casa de Borgo�a en Castela

O emperador Afonso VII, na hora do falecemento, asignou ao seu fillo Sancho o goberno dos reinos de Castela e Toledo. O reinado de Sancho II/III[a] tan s� durou un ano, pasando � s�a morte ao seu fillo Afonso I/VIII[b] o cal gobernou durante 56 anos.

No pasamento de Afonso, no ano 1214, herdou a coroa o seu fillo Henrique I que s� contaba na altura con 10 anos de idade polo que a s�a irm� Berenguela ocupou a rexencia do reino. Tres anos despois Henrique finou nun accidente[10], Berenguela renunciou � coroa e cedeulla o seu fillo Fernando, que gobernou Castela desde o ano 1217 at� o ano 1252.

Dinast�a de Borgo�a en Castela, Galiza e Le�n

[editar | editar a fonte]

Casa de Borgo�a en Castela, Le�n e Galiza

No ano 1230, na morte de Afonso VIII, herda o goberno de Galiza e León o seu fillo Fernando III, rei de Castela, quen unificou as tres coroas até a súa morte en 1252. Sucedeuno o seu fillo Afonso X, coñecido como O Sabio pola súa erudición. Este impulsou o emprego da lingua de Castela na administración do reino, ao tempo que mantivo o galego como vehículo de expresión artística[11]. Faleceu en 1284 no medio dunha guerra aberta co seu fillo Sancho polo dereito de sucesión. Sancho foi coroado rei na súa morte e gobernou durante 9 anos. Cedeulle a coroa ao seu fillo Fernando IV en 1295. Fernando ostentou a coroa nun conflitivo reinado até 1312 cando o sucedeu o seu fillo Afonso, quen gobernaría á súa vez até 1350, cando faleceu da peste negra durante un asedio.

O sucesor de Afonso foi o seu fillo Pedro I, derrotado na guerra civil que mantivo co seu medio irmán Henrique, tras arrebatarlle este a coroa. Henrique é tradicionalmente considerado o iniciador da dinastía de Trastamara.

Notas

[editar | editar a fonte]
  1. ↑ A historiografía española outorga erroneamente a Sancho o numeral III. Como segundo Sancho rei de Castela corresponderíalle o II.
  2. ↑ A historiografía española outorga erroneamente a Afonso o numeral VIII. Como primeiro Afonso rei de Castela corresponderíalle o I.
Referencias
  1. ↑ López Carreira 2008. p. 345.
  2. ↑ García-Osuna y Rodríguez, José María Manuel (2012). "El rey Alfonso VII «El Emperador» de León" (PDF). Anuario Brigantino (35): 99–100. 
  3. ↑ Portela Silva, Ermelindo (2013). Diego Gelmírez y el trono de Hispania. La coronación real del año 1111. O Século de Xelmírez (Consello da Cultura Galega). pp. 49–50. ISBN 978-84-9292353-3. 
  4. ↑ "Taboa de Tenentes do Condado de Galiza baixo a monarquía galaico-leonesa". Xenealoxías do Ortegal. Arquivado dende o orixinal o 11/10/2020. Consultado o 01/08/2018. 
  5. ↑ López Carreira 2008. p. 385.
  6. ↑ López Carreira 2008. p. 395.
  7. ↑ López Carreira 2008. pp. 400-403.
  8. ↑ "Henrique (D.).". Portugal - Dicionário Histórico, Corográfico, Heráldico, Biográfico, Bibliográfico, Numismático e Artístico (en portugués). pp. 900–901. Arquivado dende o orixinal o 15 de setembro de 2014. Consultado o 27 de xullo de 2014. 
  9. ↑ "D. Afonso Henriques". Infopédia (en portugués). Porto Editora. Consultado o 23 de xaneiro de 2013. 
  10. ↑ Martin, George (12/2017). "Negociación y diplomacia en la vida de Berenguela de Castilla (1214-1246). Cuestionamiento genérico". e-Spania (4). 
  11. ↑ "Centre for the study of the Cantigas de Santa María". The Oxford Cantigas de Santa María database. Consultado o 10/08/2018. 

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Bibliografía

[editar | editar a fonte]
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dinastía_de_Borgoña&oldid=6651925»