Saltar ao contido

Lacértidos

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
(Redirección desde «Lagarto»)
Lacértidos
Lacertidae
Rango fósil: cretáceo temperán – actualidade
(136,4 - 0 millóns de anos)[1][2]

Lagarto arnal (Timon lepidus) en Fisterra
Clasificación científica
Dominio: Eukaryota
Reino: Animalia
Filo: Chordata
Subfilo: Vertebrata
Superclase: Tetrapoda
Clase: Sauropsida
Orde: Squamata
Suborde: Lacertilia
Infraorde: Scincomorpha
Familia: Lacertidae
Oppel, 1811
Especie tipo
Lacerta agilis
Linnaeus, 1758
Subfamilias, Tribos e X�neros
V�xase o texto.
Sinonimia
V�xase o texto
Gallotia galloti en Tenerife.
Iberolacerta galani.
Podarcis bocagei femia, en Santiago de Compostela.
Podarcis sicula.
Zootoca vivipara.
Holaspis laevis.
Timon tangitanus.
Adolfus africanus. Foto de 1919.
Algyroides marchi.
Hellenolacerta graeca.
Acanthodactylus erythrurus.

A dos lac�rtidos,[3] taxonomicamente Lacertidae, � unha familia de r�ptiles da orde dos escamosos, suborde dos lacertilios e infraorde dos escincomorfos, que comprende especies de pequeno tama�o co�ecidas vulgarmente en galego como lagartas,[4] e outras de maior tama�o como os lagartos,[5][6] que viven en Europa, �frica e Asia.

� unha familia moi diversa con polo menos 300 especies distribu�das en 39 x�neros. O grupo incl�e o x�nero Lacerta, que cont�n algunhas das especies de lagartos m�is com�ns en Europa.

En Galicia p�dense atopar con maior ou menor abundancia dez especies de lac�rtidos, pertencentes aos x�neros Acanthodactylus, Iberolacerta, Lacerta, Podarcis, Psammodromus, Timon e Zootoca.[7]

Taxonom�a

[editar | editar a fonte]

Descrici�n

[editar | editar a fonte]

A familia foi descrita en 1811 polo zo�logo, especializado en herpetolox�a, e tax�nomo alem�n Nicolaus Michael Oppel.[8][9]

Etimolox�a

[editar | editar a fonte]

O nome cient�fico Lacertidae est� formado sobra a base do x�nero tipo, Lacerta coa adici�n do sufixo do lat�n cient�fico -idae, propio dos nomes das familias de animais.

Sin�nimos

[editar | editar a fonte]

Ademais do nome actualmente v�lido, a familia co�eceuse tam�n polos sin�nimos (ambos nomes de subfamilias):

  • Lacertinae Oppel, 1811
  • Gallotiinae Cano, B�ez, L�pez-Jurado & Ortega, 1984

Clasificaci�n

[editar | editar a fonte]

A clasificaci�n en subfamilias, tribos e x�neros dada aqu� segue a presentada por Arnold et al., 2007, baseada en an�lises filoxen�ticas.[10]

Familia Lacertidae Oppel, 1811

Filoxenia

[editar | editar a fonte]

As relaci�ns filoxen�ticas entre os x�neros dos lac�rtidos m�stranse no seguinte cladograma, segundo Arnold et al., (2007).[10]

 Lacertidae 
 Gallotiinae 
 

  Gallotia

 
 

  Psammodromus

 
 
 Lacertinae 
 

 Eremiadini

 
 Lacertini 
 
 

 Takydromus

 
 

 Zootoca

 
 
 
 
 

 Scelarcis

 
 

 Teira

 
 
 
 
 

  Algyroides

 
 
 

 Phoenicolacerta

 
 
 

 Anatololacerta

 
 

 Podarcis

 
 
 
 
 
 
 

 Iranolacerta

 
 
 

 Parvilacerta

 
 
 

 Lacerta

 
 

 Timon

 
 
 
 
 
 
 

 Iranolacerta

 
 
 

 Darevskia

 
 

 Iberolacerta

 
 
 
 
 
 

 Apathya

 
 

 Hellenolacerta

 
 
 
 

 Dinarolacerta

 
 
 

 Archaeolacerta

 
 

 Dalmatolacerta

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Nota: Nesta �rbore p�dese apeciar a proximidade entre os x�neros Lacerta e Timon, o que explica que as especies deste �ltimo estivesen tantos anos inclu�dos no primeiro. (Ver ambos os artigos destes x�neros).

Caracter�sticas

[editar | editar a fonte]

Os lac�rtidos son especies de pequeno (lagartas) ou mediano tama�o (lagartos). A maior�a delas miden menos de 9 cm de longo, sen contar a cola, a�nda que o lagarto arnal pasa dos 15 cm, e a especie m�is grande viva, Gallotia stehlini, chega aos 46 cm, e algunhas especies extintas eran a�nda meirandes. Son principalmente insect�voros.[11]

Unha excepci�n � Meroles anchietae, que � unha pequena lagarta que come regularmente sementes, e vive no deserto do Namib (Namibia) e o suroeste de Angola.[12]

Todos son moi similares en forma, con corpos delgados e longas colas, pero te�en patr�ns moi variados de coloraci�n, mesmo entre poboaci�ns da mesma especie. As s�as escamas son grandes na cabeza, que a mi�do ten osteodermos, e son pequenas e granulares no dorso, e rectangulares no ventre. A maior�a das especies son sexualmente dim�rficas, e os machos e femias adoitan ter coloraci�ns diferentes, e as femias son normalmente de menor tama�o que os machos.[11]

A maior�a das especeis son ov�paras, pero tam�n hai casos de ovoviviparismo e viviparismo. Polo menos oito especies que viven no C�ucaso son partenoxen�ticas,[13][14] e tres especies dan � luz as cr�as, como algunhas poboaci�ns da lagarta das bra�as (Zootoca vivipara), especie presente en Galicia.[11][15]

H�bitat

[editar | editar a fonte]

As especies europeas e maditerr�neas viven principalmente en bosques e matogueiras.[11]

As especies dos x�neros Eremias e Ophisops substitúenas nos hábitats de praderías e desertos de Asia.[16]

As especies africanas viven xeralmente en zonas rochosas e áreas áridas.[16]

Holaspis é un dos poucos xéneros arborícolas, e unha das súas dúas especies, Holaspis guentheri, é planadora (aínda que non é moi habilidosa), xa que usa a súa longa cola e corpo aplanado como un plano aerodinámico para lanzarse a planar desde as árbores.[16]

Notas

[editar | editar a fonte]
  1. ↑ Lacertidae na EOL.
  2. ↑ Family Lacertidae Arquivado 20 de xullo de 2020 en Wayback Machine. en Fossilworks.
  3. ↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para lacértidos.
  4. ↑ lagarta, 1ª acepción, no Dicionario da RAG.
  5. ↑ lagarto, 1ª acepción, no Dicionario da RAG.
  6. ↑ Galán Regalado & Fernández Arias 1993, p. 285.
  7. ↑ Galán Regalado & Fernández Arias 1993, pp. 285-347.
  8. ↑ Oppel, N. M. 1811.
  9. ↑ ADB:Oppel, Nikolaus Michael na Allgemeine Deutsche Biographie.
  10. ↑ 10,0 10,1 E. Nicholas Arnold, Oscar Arribas & Salvador Carranza (2007): Systematics of the Palaearctic and Oriental lizard tribe Lacertini (Squamata: Lacertidae: Lacertinae), with descriptions of eight new genera (Zootaxa 1430: 86). Auckland, New Zealand: Magnolia Press. (Ver en PDF) Arquivado 05 de marzo de 2016 en Wayback Machine..
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 Bauer, Aaron M. (1998). Cogger, H. G. & Zweifel, R. G., ed. Encyclopedia of Reptiles and Amphibians. San Diego, California: Academic Press. pp. 163–165. ISBN 0-12-178560-2. 
  12. ↑ Meroles anchietae (Bocage, 1867) en The Reptile Database.
  13. ↑ Darevskii, I. S. (1967): Rock lizards of the Caucasus: systematics, ecology and phylogenesis of the polymorphic groups of Caucasian rock lizards of the subgenus Archaeolacerta. Leningrado: Nauka [en ruso: tradución en inglés publicada polo Indian National Scientific Documentation Centre, New Delhi, 1978].
  14. ↑ Tarkhnishvili, D. N. (2012): "Evolutionary History, Habitats, Diversification, and Speciation in Caucasian Rock Lizards". Advances in Zoology Research, Volume 2 (ed. Jenkins, O. P.), Hauppauge (NY): Nova Science Publishers, pp. 79-120.
  15. ↑ Galán Regalado & Fernández Arias 1993, pp. 306-319.
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 Zug, G. R.; Vitt, L. J. & Caldwell, J. P. (2001): Herpetology: An Introductry Biology of Amphibians and Reptiles 2nd. Orlando, Florida: Academic Press. ISBN 0-1278-2622-X.

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Bibliografía

[editar | editar a fonte]
  • Cano, J.; M. Baez, L. F. López-Jurado & G. Ortega(1984): "Karyotype and Chromosome Structure in the Lizard, Gallotia galloti in the Canary Islands". Journal of Herpetology 18 (3): 344-346.
  • Galán Regalado, Pedro e Fernández Arias, Gustavo (1993): Anfibios e réptiles de Galicia. Vigo: Edicións Xerais de Galicia. ISBN 84-7507-722-6.
  • Oppel, N. M. (1811): Die Ordnungen, Familien und Gattungen der Reptilien, als Prodrom einer Naturgeschichte derselben. München: J. Lindauer (Texto completo).

Outros artigos

[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lacértidos&oldid=6195335»