Atenas

Αθήνα
Atenas

Acropòli · Ancian palais reial · Zappéion · Estadi Olimpic · Monastiráki · Vista de la vila

Escut

Geografia fisica

Coordenadas

37° 59′ N, 23° 44′ E

Geografia politica

País

Grècia

Periferia

Attica

Unitat periferica

Atenas Centrala

Cònsol

Kōstas Mpakogiannī (ND) 01/09/2019

Atenas^[1] es la capitala de Grècia. Situada au centre de la region d'Atica, es lo còr d'una aglomeracion importanta que compren lo pòrt dau Pirèu. Lo gentilici de seis abitants es atenenc -a. En 2011, sa populacion èra de 664 000 abitants dins sei limits comunaus e de 3,7 milions au sen de l'aglomeracion^[2]. La vila èra ansin lo centre politic, economic, intellectuau e culturau de Grècia.

La vila es bastida a l'entorn de l'Acropòli d'Atenas qu'es restat dempuei 5 000 avC. Durant l'Antiquitat, se desvolopèt fòrça e foguèt una dei ciutats-Estats pus poderosas de Grècia entre lei sègles V e IV avC. D'efiech, aqueu periòde foguèt marcat per la construccion de monuments de remarca (Partenon, etc.) e per de trabalhs filosofics e scientifics majors. A la fin dau sègle IV avC, la vila passèt sota l'influéncia de poissanças pus importantas (Macedònia, Roma, etc.). Perdiguèt son ròtle politic, mai demorèt un important centre culturau fins au sègle V apC. Durant l'Edat Mejana, la vila declinèt lentament per venir una ciutat segondària durant lo periòde otoman. Per de rasons istoricas, foguèt chausida coma capitala de Grècia après l'independéncia dau país. Aquò es a l'origina de l'aglomeracion actuala que conoguèt un desvolopament important gràcias ai modernizacions dau sègle XIX e a l'arriba dei refugiats grècs originaris d'Anatolia expulsats per Turquia en 1922.

La vila actuala d'Atenas demòra un centre culturau important en Euròpa en causa de son passat prestigiós. D'efiech, l'aglomeracion tèn un nombre considerable de vestigis arqueologics majors e dispausa d'infrastructuras modèrnas que li permèton d'aculhir de manifestacions internacionalas coma lei Jòcs Olimpics. Assosta tanben fòrça musèus prestigiós.

Geografia

Geografia fisica e organizacion de la vila

Atenas ocupa la màger part dau plan d'Atica, un espaci delimitat per de cadenas de còlas e de montanhas que blocan desenant l'extension dau bastit urban. Lei tèrras agricòlas i èran generalament rocalhosas e pauc drudas. Lo centre istoric se situa au pè de l'Acropòli, una còla rocassosa favorabla a l'establiment d'un abitat fortificat. Aqueu centre es a 5 km dau golf Saronic que dona accès a la mar Egèa. A 8 km au sud-oèst, se tròba tanben lo pòrt naturau dau Pirèu.

Lei quartiers istorics son despartits a l'entorn de l'Acropòli (Pláka, Kolonáki, Monastiráki, Psyrí e Exárcheia). Son largament organizats segon lei precèptes dau neoclassicisme europèu dau sègle XIX car aquel estil foguèt chausit per leis arquitèctes encargats de bastir una capitala modèrna après l'independéncia de Grècia. Lei plaças Omónia e Sindagma ne'n son lei centres neuralgics. Pasmens, uei, l'estil neoclassica es pauc visible dins lei construccions elei meteissei. Lei quartiers pus recents pòrtan lo nom de Tsimentoupolis ò Tsimentopoli (« vila de ciment » ò « vila de betum »). D'efiech, en causa de l'expansion rapida de l'aglomeracion, foguèt necessari de construrre rapidament de lotjaments.

Transpòrt

Atenas dispausa d'infrastructuras de transpòrt modèrnas, principalament bastidas ò modernizadas per lei Jòcs Olimpics de 2004. La vila es un dei centres de la ret rotiera grèga e dispausa d'un aeropòrt internacionau inaugurat en 2001. Lo pòrt dau Pirèu fa tanben partida dei pòrts pus importants d'Euròpa e dau bacin mediterranèu. Pus localament, dispausa d'una ret densa de transpòrts collectius constituïts de plusors linhas de bus, de tramvai e de metrò. Dempuei lo començament dau sègle XXI, aquela ret a pres una importància novèla car permet de facilitar lei desplaçaments e de redurre leis emissions de gas d'efiech de sèrra.

Clima

Lo clima atenenc es mediterranèu amb d'estius cauds e eissuchs e d'ivèrns doç. En causa dei relèus presents a l'entorn de la vila, lei precipitacions son relativament limitadas (414 mm annuaus en mejana). L'annada es generalament dominada per un lòng periòde de secaressa que dura d'abriu a d'octòbre. La màger part dei pluèjas son concentradas entre octòbre e febrier. Lei temperaturas mejanas son compresas entre 6 e 34 °C. Lei geladas e lei tombadas de nèu son raras.

Religions

Atenas es una vila de tradicion ortodòxa e lo cristianisme ortodòx i a encara una influéncia importanta. D'efiech, lo territòri es devesit en 145 parròquias e lei glèisas ortodòxas son donc nommbrosas. Son geridas per l'Arquevescat d'Atenas que son autoritat s'estend dirèctament sus 23 comunas d'Atica. Leis autrei crestians son pauc nombr�s en despiech d'una aumentacion recenta dei catolics liada a l'arribada d'imigrants originaris d'Eur�pa Centrala (principalament de Polonha). Avans la Segonda Gu�rra Mondiala, i avi� tanben una comunautat judieva istorica qu'es desenant reducha a quauquei miliers de personas. Enfin, coma mai d'una autra capitala europ�a, una pichona minoritat musulmana es apareguda dempuei leis ans 1990 dins certanei quartiers paures.

Ist�ria

Lei peri�des pre�st�ric e antic

La formacion de la ciutat

Segon lei conoissen�as actualas, lo site de Acrop�li �ra ocupat v�rs 5 000 avC per un pichon vilatge neolitic^[3]. V�rs 1 400 avC, �ra vengut un centre urban micen�u protegit per de muralhas ciclop�as caracteristicas^[4]. I avi� tanben un compl�xe arquitecturau important que sa natura es desconeguda (palais micen�u, centre religi�s ?). Durant lei dos s�gles seguents, div�rsei trabalhs m�stran una aumentacion de l'inseguretat dins la region. En particular, l'acc�s a una f�nt fogu�t fortificat^[5]. Pasmens, la ciutat sembla esparnhada durant la crisi de 1 200 avC que vegu�t la destruccion violenta de la m�ger part dei vilas micen�as dins un cont�xte de migracion dau p�ble dorian v�rs Gr�cia^[6]. Aqu� l'empach�t pas de con�isser un peri�de de declin de 150 ans^[7] mai, pus tard, leis Atenencs pretengu�ron totjorn �sser � d'Ionians purs � (au contrari deis autrei ciutats gr�gas qu'�ran, segon elei, eissidas d'una mescla entre Ionians e Dorians).

Dins lo corrent dau s�gle IX � dau s�gle VIII avC, un sinecisme permet�t a Atenas d'unificar la m�ger part d'Atica sota sa direccion. Sa posicion centrala en Gr�cia, la proximitat de la mar e la qualitat defensiva de son acrop�li li permet�ron de venir un centre comerciau important. A l'origina, segon lei legendas de la mitologia gr�ga, la ciutat-Estat �ra probablament una monarquia. La reiautat sembla d'�sser rempla�ada per una oligarquia durant lo s�gle VIII avC. Aqueu regim avi� d'institucions que prefiguravan la democracia atenenca coma lo conseu de l'Areopag. D'efiech, dins un cont�xte de tensions int�rnas f�rtas au s�gle VII avC, aquela institucion elegigu�t Dracon per redigir un c�di de l�is demorat fam�s per sa severitat^[8].

La mesa en pla�a de la democracia atenenca

Articles detalhats: Solon e Democracia atenenca.

Lei l�is de Dracon permet�ron pas de res�uvre la crisi sociala dau s�gle VII avC. D'efiech, sa causa principala �ra pas legislativa mai sociala. La concentracion dei t�rras entre lei mans de l'aristocracia limitava lei revenguts deis autrei classas e l'esclavatge per deute �ra frequent. En 564 avC, un autre legislator, Solon, fogu�t donc cargat de reformar lo sist�ma politic atenenc. Aboligu�t l'esclavatge per deute, liberaliz�t leis activitats comercialas e devesigu�t leis abitants en quatre classas definida per la richessa producha^[9]. D'aqueu biais, lo poder politic fogu�t partejat entre cada classa, mai se lei pus paures podi�n v�tar lei l�is, l'obtencion dei magistraturas importantas �ra totjorn reservada ai personas pus fortunadas.

La constitucion de Solon paus�t lei basas de la democracia atenenca mai lo conflicte sociau contuni�t. En 541 avC, Pisistrat prengu�t ansin lo poder e fond�t una tirania gr�cias au sosten dei classas popularas. F�r�a popular fins a sa m�rt en 527 avC, renforc�t lo r�tle economic e culturau d'Atenas e comenc�t d'investir dins la fl�ta. De mai, mantengu�t en pla�a lo sist�ma de Solon mai s'assegur�t de pla�ar de membres de sa familha ai p�stes importants^[10]^[11].

Pisistrat fogu�t rempla�at per sei fius que transform�ron pauc a cha pauc la tirania en despotisme vertadier. Mai, una rev�uta populara, sostenguda per Esparta, revers�t aqueu regim en 510 avC. Clistenes, un noble partisan de reformas radicalas, prengu�t alora lo poder. Sei reformas transform�ron leis institucions de Solon en rempla�ant lei quatre classas per dix grops pus egalitaris. De mai, la m�ger part dei posicions fogu�ron desenant tiradas au s�rt entre lei ciutadans. Son sist�ma demor�t estable durant dos s�gles e marqu�t l'apog�u d'Atenas^[12].

L'Atenas Classica

Lo peri�de classic d'Atenas va de la fin dau s�gle VI avC a la dissolucion progressiva de l'influ�ncia politica de la vila dins lo monde ellenistic unificat per Alexandre. Durant aquela ep�ca, Atenas vengu�t un centre economic e culturau major dins l'ensemble dau monde mediterran�u. Dins lo premier domeni, lo desvolopament fogu�t sostengut per l'esplecha de l'argent de Laurion, de l'argiela dau cap Colias e dau r�tle de crosiera marchanda dau p�rt dau Pir�u^[13]^[14]. Aquela prosperitat fogu�t pus tard renfor�ada per lei tributs pagats per lei ciutats membres de la Liga de Delos. Ciutat pus poblada de la Gr�cia antica, Atenas vengu�t alora son centre intellectuau e culturau coma o m�stran leis �bras liter�rias d'Esquil, d'Aristofanes, d'Euripides e de Sof�cles, lei rec�rcas filosoficas de Socrates, de Platon e d'Arist�tel, lei trabalhs istorics d'Erod�t, de Tucidides e de Xenofont e l'edificacion dau Partenon^[15].

Au comen�ament dau s�gle V avC, lei Gu�rras Medicas permet�ron a Atenas de venir la premiera poissan�a gr�ga. Aqu� men�t a la fondacion de la Liga de Delos, una coalicion de ciutats gr�gas unidas per la volontat de s'aparar c�ntra una gu�rra nov�la c�ntra P�rsia. Dirigida per Atenas, aquela alian�a se transform�t pauc a cha pauc en talassocracia sota la direccion de Pericles. Pasmens, la diplomacia mai e mai tiranica deis Atenencs suscit�t l'inquietud deis autrei vilas que jonh�ron la Liga de Pelopon�s organizada a l'entorn d'Esparta. De 431 a 404 avC, una l�nga gu�rra opaus�t Atenas a aquela liga e s'acab�t per una vict�ria espartenca. Mai Esparta, qu'�ra istoricament la garanta de la libertat dei ciutats, cambi�t de politica e aprofich�t aqueu succ�s per instaurar son egemonia. Aqu� entra�n�t de conflictes nov�us coma la Gu�rra de Corint (395-386 avC). Aquelei gu�rras permet�ron a Atenas de restaurar son auton�mia e son poder navau. Lo declin espartenc li don�t la possibilitat de formar una coalicion maritima nov�la (la Segonda Confederacion Atenenca) en 377 avC. Pasmens, en 357 avC, plusors membres d'aquela alian�a se revout�ron tornarmai c�ntra l'egemonia atenenca en mar Eg�a. Apr�s dos ans de gu�rra, Atenas accept�t la dissolucion de la confederacion^[16].

Apr�s aquela desfacha, Atenas abandon�t sei pretencions imperialistas e adopt�t una politica isolacionista menada per Euboulos ^[17]. Aqu� permet�t au reiaume de Maced�nia de Felip II de Maced�nia de renfor�ar sei posicions dins lo n�rd de Gr�cia. Puei, dirigigu�t seis ambicions v�rs lo centre dau pa�s. Tardiva, la reaccion atenenca menada per Demost�nes permet�t la conclusion d'una alian�a amb Tebas. Mai leis aliats fogu�ron batuts per lei Macedonians a Queron�a en 338 avC^[18]^[19]. Atenas demor�t independenta, mai degu�t integrar una liga de ciutats-Estats dominada per Felip II.

Lo peri�de ellenistic

Apr�s Queron�a, Atenas demor�t una ciutat poderosa mai avi� plus la capacitat de menar una politica independenta. En pla�a, degu�t participar a de coalicions, generalament menadas per de generaus � de r�is macedonians, per assaiar de gardar son auton�mia. Durant aqueu peri�de, seis adversaris principaus �ran la dinastia antigonida de Maced�nia que voli�n mantenir l'esf�ra d'influ�ncia constitu�da per Felip II. Ansin, apr�s la m�rt d'Alexandre, Atenas particip�t a la Gu�rra Lamiaca (323-322 avC) mai fogu�t vencuda per l'arriba de renf�r� macedonians importants. Ocupada per una garnison macedoniana, pass�t sota tut�la antigonida apr�s la batalha d'Ipsos en 301 avC.

Dins un premier temps, Antigonos lo B�rni assai�t de se raprochar de la vila en cedissent d'illas importantas l�ng de la � rota dau blat � atenenca. Mai la vila �ra minada per de gu�rras civilas, �� que permet�t ais autrei generaus macedonians de l'utilizar per afeblir leis Antigonidas. Una alian�a entre Atenas e lei Lagidas fogu�ron concluda. En 268 avC, aqu� entra�n�t la Gu�rra de Cremonides qu'opaus�t Maced�nia a una coalicion de ciutats gr�gas menadas per Atenas e Esparta. Pasmens, en despiech d'una ajuda lagida importanta, lei Gr�cs fogu�ron tornarmai batuts. Aqueu c�p, Atenas fogu�t pla�ada sota una tut�la estricta e perdigu�t de facto son independ�ncia fins a una rev�uta nov�la en 229 avC. Dins aqu�, aquela libertat �ra fragila e lei Lagidas, afeblits per de problemas financiers, degu�ron abandonar son r�tle de protectors.

Tornarmai mena�ada per lei Macedonians durant lo r�ine de Felip V, Atenas sign�t donc una alian�a amb Roma en 200 avC. Durant la premiera mitat dau s�gle II avC, lei diferentei Gu�rras de Maced�nia permet�ron ai Romans d'estendre son influ�ncia sus lo pa�s. Atenas particip�t pas ai movements antiromans, gard�t son independ�ncia e recuper�t una partida de sei possessions ancianas mai, en realitat, son r�tle dins leis afaires gr�cs �ran desenant f�r�a reduch. Per assaiar de restaurar sa posicion, jonh�t lo camp de Mitridat VI durant la Premiera Gu�rra Mitridatica. Assetjada per Sulla, degu�t capitular en 86 avC e sei fortificacions fogu�ron destruchas^[20]. Aquel eveniment es generalament considerat coma lo signe de la fin de son independ�ncia.

Lo peri�de roman

Durant lo peri�de roman, Atenas gard�t inicialament una independ�ncia formala en causa de son passat prestigi�s. Per exemple, gard�t lo drech de batre sa moneda e seis institucions pr�prias. Pasmens, fogu�t pauc a cha pauc absorbida dins l'Emp�ri Roman e ne'n vengu�t un dei centres culturaus. Ansin, la vila fogu�t regularament visitada per leis emperaires e la construccion de plusors monuments nov�us fogu�t ordonada. Aqu� entra�n�t l'aparicion d'un torisme antic relativament important car l'el�it roman veni� completar son educacion dins la vila e assistir a sei cerem�nias tradicionalas^[21].

Au s�gle III, lei fortificacions fogu�ron restauradas car la seguretat de la frontiera de Danubi �ra a venir mau segura. Pasmens, la vila fogu�t pilhada per leis Erules en 267-268, per lei Visig�ts en 395-396 e per leis Eslaus en 582-583. Cada c�p, lei destruccions fogu�ron reparadas, mai la vila perdigu�t lentament son import�ncia. La cristianizacion de l'Emp�ri agrav�t aqueu declin en causa de l'aplant dei cultes pagans. La reconstruccion dau s�gle VI desplac�t ansin lo centre de gravitat de la ciutat a l'entorn de la Bibliot�ca d'Adrian e, v�rs aquela ep�ca, la vila perdigu�t sei r�tles universitari e culturau^[22]. L'edicte imperiau promulgat en 529 per ordonar la sarradura de l'esc�la neoplatoniciana es sovent citat coma l'acabament d'aqueu proc�s^[23].

Lo peri�de medievau

Lo peri�de bizantin

Pendent lo peri�de bizantin, lo centre dau poder en Gr�cia se desplac�t v�rs Constantin�ble e Tessalonica. Au s�gle VII, lo Partenon e l'Erechteio fogu�ron convertits en gl�isas. La vila vengu�t tanben lo centre d'una dioc�si^[24]. Entre lei s�gles VIII e IX, �ra considerada coma una destinacion pron alunchada per i mandar d'exiliats. Fogu�t probablament br�vament ocupada per de tropas ar�bias durant lei temptativas d'invasion dei s�gles IX e X. Aqueu declin s'acab�t a la fin dau s�gle X e Atenas conogu�t un peri�de de creissen�a e de prosperitat que dur�t fins a la IV^a Crosada. En particular, la vila vengu�t tornarmai d'un centre comerciau amb l'installacion de comptadors italians e lo desvolopament de la sabonari� e de la tenchurari�.

Extension territ�riala bizantina de 1025 a 1204
Gl�isa bizantina bastida sus l'Ag�ra
Autra gl�isa atenenca datant dau peri�de bizantin

Lo peri�de latin

De 1204 a 1458, Atenas fogu�t dirigida per de poders � latins �, es a dire de senhors francs eissits dei crosadas. Apr�s la IV^a Crosada, la vila fogu�t integrada dins lo Ducat d'Atenas. Ne'n demor�t lo centre religi�s fins a sa disparicion, mai la capitala fogu�t sovent installada a Tebas. Durant aquela ep�ca, lei gl�isas principalas fogu�ron convertits au culte catolic e la cultura fogu�t una mescla entre lei sabers gr�cs tradicionaus e lei costumas de la chivalari� francesa. En 1311, lo Ducat fogu�t conquistat per la Companhi� Catalana, una armada de mercenaris que jur�t fidelitat au r�i d'Aragon per legitimar sa conquista. O gard�ron fins a 1388 e una ataca dau Florentin Nerio Accaiuoli que prengu�t la vila e se declar�t duc. En despiech d'un peri�de d'ocupacion veneciana de 1395 a 1402, sa dinastia ne'n gard�t lo contrar�tle fins a la conquista turca en 1458.

Division de l'Emp�ri Bizantin apr�s la IV^a Crosada
Lo Ducat d'Atenas dins l'esf�ra d'influ�ncia aragonesa
Pintura catolica realizada v�rs 1300 dins una gl�isa atenenca
Dessenh de l'Acrop�li amb sei fortificacions francas (v�rs 1840)
Fotografia de la torre franca de l'Acrop�li en 1874
Representacion dau Partenon en 1436

Lo peri�de otoman

Lo sultan Mehmet II ordon�t de protegir lei monuments istorics e de convertir lo Partenon en mosqueta^[25]. En 1471, Atenas fogu�t integrada au sanjak d'Egriboz (Negrepont). �ra mai que mai una fortalesa apielada sus lei fortificacions de l'Acrop�li. Aqu� es a l'origina de plusors destruccions. La premiera agu�t lu�c en 1640 amb l'explosion d'una p�uveriera que destrugu�t lei Propil�us^[26]. La segonda se deban�t durant lo s�tge menat per lei Venecians en 1687. Un bolet de canon entra�n�t l'explosion dau Partenon qu'�ra estat convertit en depaus de pouvera. Puei, div�rseis �bras d'art fogu�ron pilhadas e portadas en It�lia. Mai la posicion dei Venecians �ra mau assegurada e, en 1688, lei Turcs incendi�ron la vila durant una c�ntra-ofensiva.

Dins lo corrent dau s�gle XVIII, f�r�a monuments ancians fogu�ron desmontats per bastir un barri nov�u en 1778. En 1801, Atenas �ra la 43^a vila de l'Emp�ri Otoman amb 13 000 ostaus recensats^[27]. Es a aquela ep�ca que Lord Elgin, ambaissador britanic a Constantin�ble, receb�t l'autorizacion de levar la frisa e div�rseis esculturas dau Partenon.

Durant la Gu�rra d'Independ�ncia Gr�ga (1821-1829), Atenas fogu�t l'obj�cte de plusors s�tges que destrug�ron una partida de la vila. Lei f�r�as turcas capit�ron de'n prendre lo contrar�tle en 1827. La conserv�ron fins a sa retirada en 1833 apr�s l'acabament dau conflicte.

Representacion d'Atenas en 1682
Mosqueta atenenca dau peri�de otoman
Vestigi de la p�rta d'una madrassa atenenca}}
Plan d'Atenas a la fin dau s�gle XVIII
Representacion dau bazar d'Atenas en 1821
S�tge de l'Acrop�li durant la gu�rra d'independ�ncia

Lo peri�de gr�c

La construccion de la capitala de Gr�cia

En 1832, Oton I^�r fogu�t proclamat r�i de Gr�cia e declar�t Atenas capitala dau pa�s. Aquela chausida �ra dictada per de rasons istoricas car la vila �ra ro�nada per la gu�rra. D'efiech, en 1834, sa populacion �ra de solament 12 000 abitants. Premier, ordon�t de recensar lei vestigis arqueologics, de tra�ar de cartas topograficas e de crear un cadastre. Puei, lo poder organiz�t la construccion d'infrastructuras mod�rnas coma una universitat (1837), dei jardins nacionaus (1840), una bibliot�ca nacionala (1842) e un parlament (1858). Aquela politica fogu�t perseguida per sei successors amb l'inauguracion d'una comuna en 1874 e d'una acad�mia nacionala en 1885.

Plan d'Atenas en 1862
Plan d'Atenas en 1884
Fotografia realizada en 1862
Fotografia de l'Acrop�li v�rs 1870
J�cs Olimpics de 1896
Atenas v�rs 1915

L'Atenas mod�rna

Durant lo s�gle XX, la populacion de l'aglomeracion atenenca pass�t de 123 000 abitants en 1896 a 3,7 milions en 2001. Pendent la Premiera Gu�rra Mondiala, la vila fogu�t ocupada per un c�rs expedicionari francobritanic. En 1921, aculhigu�t un milion de refugiats expulsats d'Anatolia per Turquia. Plusors camps provis�ris fogu�ron fondats per lei lotjar entra�nant la formacion de quartiers nov�us. La Segonda Gu�rra Mondiala fogu�t un autre peri�de de dificultats car leis Alemands requisicion�ron la norridura, �� que caus�t una famina gr�va. L'ocupacion dur�t dau 27 d'abriu de 1941 au 12 d'oct�bre de 1944. Rapidament, de tensions vivas opaus�ron lei movements comunistas e lo r�sta de la Resist�ncia Gr�ga. En 1946, la restauracion dau r�i J�rgi II marqu�t lo comen�ament d'una violenta gu�rra civila que s'acab�t en 1949 per la vict�ria deis anticomunistas.

L'intrada de Gr�cia dins l'Union Europ�a en 1981 inaugur�t un peri�de nov�u de creissen�a per Atenas. D'efiech, vengu�t lo centre deis investiments realizats dins lo pa�s. Aqu� entra�n�t la migracion de populacions ruralas, mai cre�t tanben de problemas sociaus e environamentaus. Per assaiar de res�uvre lei problemas de pollucion, de trabalhs importants fogu�ron entrepr�s per renovar l'aerop�rt e lo metr�. Simb�l d'aquela modernizacion, la vila fogu�t chausida per aculhir lei J�cs Olimpics de 2004. Dins aqu�, la populacion fogu�t f�r�a tocada per la crisi entra�nat per l'aumentacion dau deute nacionau durant la crisi dau deute europ�u.

Foncions de la vila

Atenas es una vila internacionala qu'assegura plusors foncions diferentas. Au niv�u politic, es la capitala de Gr�cia e lo s�ti de seis institucions principalas coma la presid�ncia de la Republica, lo gov�rn, lo Parlament Gr�c e lei corts juridicas pus importantas. Economicament, la z�na metropolitana d'Atenas es lo centre de Gr�cia. Per exemple, en 2014, 45 % de la richessa nacionala gr�ga proveni� d'aquela region. La vila es tanben lo centre intellectuau dau pa�s gr�cias a la pres�ncia d'universitats importantas coma l'Universitat d'Atenas � l'Universitat Politecnica Nacionala.

Pasmens, Atenas es subretot coneguda per son r�tle culturau. D'efiech, gr�cias a son ist�ria, son patrim�ni arquitecturau f�r�a ric e a son influ�ncia dins lo desvolopament de la filosofia, de la politica e dei sci�ncias mod�rnas, Atenas dem�ra un centre important de la cultura europ�a. Aqueu r�tle fogu�t reconegut en 1985 quand Atenas vengu�t la premiera capitala europ�a de la cultura designada per l'Union Europ�a. Es tanben ben visible amb lo nombre important de mus�us importants presents dins la vila coma lo Mus�u Nacionau Arqueologic d'Atenas, lo Mus�u de l'Acrop�li e la Pinacot�ca Nacionala.

Cultura

Lo patrim�ni arquitecturau

Atenas es un important centre de la cultura europ�a, principalament gr�cias ai vestigis de l'Antiquitat Classica. Aquelei monuments son liats a un passat f�r�a prestigi�s marcat per l'apog�u de la ciutat-Estat atenenca, per l'aparicion de la democracia e per una mena d'edat d'aur intellectuau. L'Acrop�li d'Atenas concentra lei vestigis pus importants dau peri�de antic, coma lo Partenon, l'Erechteio � lo teatre de Dion�s, mai d'autrei vestigis de remarca se tr�ban dins lo r�sta de la region. D'efiech, apr�s lo declin de la poissan�a atenenca, lei poders successius contuni�ron de bastir de monuments importants, coma la Bibliot�ca d'Adrian, per mostrar e legitimar sa poissan�a.

Apr�s lo s�gle V, lei monuments nov�us vengu�ron pus rars e lo patrim�ni arquitecturau medievau, s'es pas inexistent, es mens ric que lo patrim�ni antic. De mai, f�r�a monuments fogu�ron l'obj�cte de transformacions � utilizats coma peirieras. Au s�gle XIX, apr�s l'independ�ncia de la Republica de Gr�cia, de trabalhs importants fogu�ron organizats per suprimir aqueleis ajusts e restaurar l'asp�cte antic dei bastiments. En parall�l, de construccions nov�las agu�ron lu�c dins lo quadre de la modernizacion de la vila. Dins un premier temps, l'estil neoclassic predomin�t. Fogu�t rempla�at per l'arquitectura mod�rna dins leis ans 1920 puei per l'estil internacionau dins leis ans 1950-1960.

Lo patrim�ni artistic e lei mus�us

Centre culturau de la Gr�cia Antica, Atenas agu�t un r�tle primordiau dins lo desvolopament de la terralha, dau teatre, de la retorica, de l'ist�ria, de la filosofia, de l'arquitectura e de l'epigrafia. La ciutat es ansin un centre toristic major e aculh�s regularament de manifestacions importantas. F�r�a mus�us se tr�ban tanben dins la vila. Lei pus coneguts son dedicats a l'Antiquitat coma lo Mus�u Nacionau Arqueologic d'Atenas, lo Mus�u de l'Acrop�li, lo Mus�u d'Art Cicladic, lo Musèu dei Tecnologias dei Grècs de l'Antiquitat e lo musèu de la necropòli antica. Pasmens, i a d'institucions importantas, especialament lo Musèu Bizantin e Crestian, lo Musèu de la Vila d'Atenas, lo Musèu d'Istòria Nacionala d'Atenas e lo Musèu Judieu de Grècia, que presentan d'autrei periòdes de l'istòria de la vila ò de Grècia. Enfin, l'art pus recent es egalament ben representat amb la Pinacotèca Nacionala d'Atenas, lo Musèu Benaki, lo Musèu d'Art Contemporanèu Goulandrís, lo Musèu Naciona d'Art Contemporanèu d'Atenas e lo Musèu Nacionau d'Art Popular.

Leis espòrts

Atenas es tanben lo centre dau monde esportiu grèc. D'efiech, la vila aculhiguèt mai d'un còp de competicions importantas coma lei Jòcs Olimpics (1896 e 2004), la finala de la Liga dei Campions de fotbòl (1994 e 2007) e lo torneg finau de l'Euroliga de basquet (1985, 1993 e 2007). Au nivèu dei clubs, Atenas es la vila de dos importants clubs omnispòrts grècs (AEK Atenas e Panathinaikos) que tènon de seccions de nivèu europèu dins plusors espòrts. Amb l'Olympiacos, basat dins la vila dau Pirèu, forman lei tres clubs pus importants dau país.

Annèxas

Liames intèrnes

Bibliografia

(fr) Eugène Cavaignac, Études sur l'histoire financière d'Athènes au Ve siècle. Le Trésor d'Athènes de 480 à 404, París, Albert Fontemoing, coll. « Bibliothèque des Écoles françaises d'Athènes et de Rome n° 100 », 1908.
(fr) Laurence Darmezin, L'approvisionnement en blé des cités grecques à l'époque hellénistique, Lion, MOM édition, 1991.
(fr) Andrew Erskine (dir.), Le monde hellénistique- Espaces, sociétés, cultures 323-31 av. J-C, Rènnas, Presses Universitaires de Rennes, 2004.
(fr) Catherine Grandjean (dir.), Le monde hellénistique, París, Armand Colin, 2007.
(fr) Christian Habitch, Athènes hellénistique: Histoire de la cité d'Alexandre le Grand à Marc Antoine, París, Les Belles Lettres, 2006.
(fr) Georges Prévélakis, Athènes : urbanisme, culture et politique, L'Harmattan, 2000.
(fr) Anne Queyrel, thènes, la cité archaïque et classique : du VIIIe siècle à la fin du Ve siècle, París, Picard, 2003.

Nòtas e referéncias

↑ En grèc modèrne: Αθήνα, Athīna; en grèc ancian: Ἀθῆναι, Athḕnai.
↑ Ministeri de l'interior grec Δείτε τη Διοικητική Διαίρεση Ministeri de l'interior grec. www.ypes.gr. [Consulta:9 de novembre del 2010
↑ (en) S. Immerwahr, The Athenian Agora XII: the Neolithic and Bronze Age, Princeton, 1971.
↑ (fr) Bernard Holtzmann, L’Acropole d’Athènes. Monuments, cultes et histoire du sanctuaire d’Athéna Polias, París, Picard, 2003.
↑ (en) Oscar Broneer, « A Mycenaean Fountain on the Athenian Acropolis », Hesperia VIII, 1939.
↑ Dins lei tèxtes ancians, l'arribada dei Dorians es presentada coma una invasion de Grècia. Uei, aquela presentacion es nuançada car lo periòde dei migracions – au mens un sègle – es relativament lòng. Òr, aquò sembla pas compatible amb una invasion militara. De mai, se plusors centres micenèus mòstran clarament de traças de destruccion militara, d'autrei vilas foguèron puslèu abandonadas d'un biais volontari per seis abitants.
↑ (en) Vincent R. d'A Desborough, The Last Mycenaeans and Their Successors; an Archaeological Survey, c. 1200–c. 1000 B.C, Oxford, Clarendon Press, 1964, p. 113.
↑ L'adjectiu draconian provèn d'aquela severitat.
↑ (fr) Mogens Herman Hansen (trad. Serge Bardet), La Démocratie athénienne à l'époque de Démosthène : structure, principes et idéologie, Les Belles Lettres, 1993, pp. 67-70.
↑ (fr) Jean-Claude Carrière, « Prodige, stratagèmes et oracle dans la prise du pouvoir par Pisistrate (Hérodote, I, 59-65) », Pouvoir, divination et prédestination dans le monde antique, Besançon, Institut des Sciences et Techniques de l'Antiquité, n° 717 (collection ISTA),‎ 1999, pp. 13-32.
↑ (fr) Christophe Flament, « La chronologie de la tyrannie de Pisistrate et de ses fils dans la Constitution d’Athènes attribuée à Aristote », Revue des Études Grecques, t. 128, n° 1,‎ 2015, pp. 215-236.
↑ (fr) Mogens Hansen (trad. Serge Bardet), La Démocratie athénienne à l'époque de Démosthène : structure, principes et idéologie, Les Belles Lettres, 1993.
↑ (fr) Christophe Flament, Une économie monétarisée : Athènes à l'époque classique (440-338) : contribution à l'étude du phénomène monétaire en Grèce ancienne, Louvain, Peeters, 2007.
↑ (fr) Jean-Marc Irollo, Histoire des Etrusques, Tempus Perrin, 2010, p. 73.
↑ (fr) Catherine Grandjean (dir.), Gerbert S. Bouyssou, Véronique Chankowsky, Anne Jacquemin e William Pillot, La Grèce classique : D'Hérodote à Aristote, 510-336 avant notre ère, París, Belin, coll. « Mondes anciens », 2022.
↑ (fr) Claude Orrieux e Pauline Schmitt-Pantel, Histoire grecque, París, Presses universitaires de France, coll. « Quadrige », 2013, p. 300.
↑ (de) A. Motzki, Eubulos von Probalinthos und seine Finanzpolitik, Diss. Königsberg, 1903.
↑ (fr) Pierre Carlier, Le IVe siècle grec, Points, 1995.
↑ (en) John Buckler, Philip II and the sacred war, Brill, 1989.
↑ (fr) Theodor Mommsen, Histoire romaine, t. 1 : Des commencements de Rome jusqu'aux guerres civiles, Robert Laffont, coll. « Bouquins », 2011, p. 917.
↑ A la meteissa epòca, Esparta conoguèt una evolucion similara.
↑ (en) Robert Ousterhout, « "Bestride the Very Peak of Heaven": The Parthenon After Antiquity », dins Jenifer Neils (dir.), The Parthenon : from Antiquity to the Present, Cambridge, Cambridge University Press, 2005, pp. 295-297.
↑ (en) Robert Ousterhout, « "Bestride the Very Peak of Heaven": The Parthenon After Antiquity », dins Jenifer Neils (dir.), The Parthenon : from Antiquity to the Present, Cambridge, Cambridge University Press, 2005, pp. 294-297.
↑ (en) Robert Ousterhout, « "Bestride the Very Peak of Heaven": The Parthenon After Antiquity », dins Jenifer Neils (dir.), The Parthenon : from Antiquity to the Present, Cambridge, Cambridge University Press, 2005, pp. 301-303.
↑ (en) Anthony Tung, Preserving the World's Great Cities: The Destruction and Renewal of the Historic Metropolis, Nòva York, Three Rivers Press, 2001.
↑ Lo tròn es la causa probabla de l'explosion.
↑ (en) William Saint-Clair, Lord Elgin and the Marbles, Oxford, Oxford University Press, 1983, p. 50.

[1] En grèc modèrne: Αθήνα, Athīna; en grèc ancian: Ἀθῆναι, Athḕnai.

[pop2-2] Ministeri de l'interior grec Δείτε τη Διοικητική Διαίρεση Ministeri de l'interior grec. www.ypes.gr. [Consulta:9 de novembre del 2010

[3] (en) S. Immerwahr, The Athenian Agora XII: the Neolithic and Bronze Age, Princeton, 1971.

[4] (fr) Bernard Holtzmann, L’Acropole d’Athènes. Monuments, cultes et histoire du sanctuaire d’Athéna Polias, París, Picard, 2003.

[5] (en) Oscar Broneer, « A Mycenaean Fountain on the Athenian Acropolis », Hesperia VIII, 1939.

[6] Dins lei tèxtes ancians, l'arribada dei Dorians es presentada coma una invasion de Grècia. Uei, aquela presentacion es nuançada car lo periòde dei migracions – au mens un sègle – es relativament lòng. Òr, aquò sembla pas compatible amb una invasion militara. De mai, se plusors centres micenèus mòstran clarament de traças de destruccion militara, d'autrei vilas foguèron puslèu abandonadas d'un biais volontari per seis abitants.

[7] (en) Vincent R. d'A Desborough, The Last Mycenaeans and Their Successors; an Archaeological Survey, c. 1200–c. 1000 B.C, Oxford, Clarendon Press, 1964, p. 113.

[8] L'adjectiu draconian provèn d'aquela severitat.

[9] (fr) Mogens Herman Hansen (trad. Serge Bardet), La Démocratie athénienne à l'époque de Démosthène : structure, principes et idéologie, Les Belles Lettres, 1993, pp. 67-70.

[10] (fr) Jean-Claude Carrière, « Prodige, stratagèmes et oracle dans la prise du pouvoir par Pisistrate (Hérodote, I, 59-65) », Pouvoir, divination et prédestination dans le monde antique, Besançon, Institut des Sciences et Techniques de l'Antiquité, n° 717 (collection ISTA),‎ 1999, pp. 13-32.

[11] (fr) Christophe Flament, « La chronologie de la tyrannie de Pisistrate et de ses fils dans la Constitution d’Athènes attribuée à Aristote », Revue des Études Grecques, t. 128, n° 1,‎ 2015, pp. 215-236.

[12] (fr) Mogens Hansen (trad. Serge Bardet), La Démocratie athénienne à l'époque de Démosthène : structure, principes et idéologie, Les Belles Lettres, 1993.

[13] (fr) Christophe Flament, Une économie monétarisée : Athènes à l'époque classique (440-338) : contribution à l'étude du phénomène monétaire en Grèce ancienne, Louvain, Peeters, 2007.

[14] (fr) Jean-Marc Irollo, Histoire des Etrusques, Tempus Perrin, 2010, p. 73.

[15] (fr) Catherine Grandjean (dir.), Gerbert S. Bouyssou, Véronique Chankowsky, Anne Jacquemin e William Pillot, La Grèce classique : D'Hérodote à Aristote, 510-336 avant notre ère, París, Belin, coll. « Mondes anciens », 2022.

[16] (fr) Claude Orrieux e Pauline Schmitt-Pantel, Histoire grecque, París, Presses universitaires de France, coll. « Quadrige », 2013, p. 300.

[17] (de) A. Motzki, Eubulos von Probalinthos und seine Finanzpolitik, Diss. Königsberg, 1903.

[18] (fr) Pierre Carlier, Le IVe siècle grec, Points, 1995.

[19] (en) John Buckler, Philip II and the sacred war, Brill, 1989.

[20] (fr) Theodor Mommsen, Histoire romaine, t. 1 : Des commencements de Rome jusqu'aux guerres civiles, Robert Laffont, coll. « Bouquins », 2011, p. 917.

[21] A la meteissa epòca, Esparta conoguèt una evolucion similara.

[22] (en) Robert Ousterhout, « "Bestride the Very Peak of Heaven": The Parthenon After Antiquity », dins Jenifer Neils (dir.), The Parthenon : from Antiquity to the Present, Cambridge, Cambridge University Press, 2005, pp. 295-297.

[23] (en) Robert Ousterhout, « "Bestride the Very Peak of Heaven": The Parthenon After Antiquity », dins Jenifer Neils (dir.), The Parthenon : from Antiquity to the Present, Cambridge, Cambridge University Press, 2005, pp. 294-297.

[24] (en) Robert Ousterhout, « "Bestride the Very Peak of Heaven": The Parthenon After Antiquity », dins Jenifer Neils (dir.), The Parthenon : from Antiquity to the Present, Cambridge, Cambridge University Press, 2005, pp. 301-303.

[25] (en) Anthony Tung, Preserving the World's Great Cities: The Destruction and Renewal of the Historic Metropolis, Nòva York, Three Rivers Press, 2001.

[26] Lo tròn es la causa probabla de l'explosion.

[27] (en) William Saint-Clair, Lord Elgin and the Marbles, Oxford, Oxford University Press, 1983, p. 50.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]