Redondela

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Redondela (homónimos).

Redondela

Bandeira Brasón
Localización
42°17′00″N 8°36′00″O
Estado	España
Comunidade autónoma	Galicia
Provincia	Provincia de Pontevedra
Capital	Redondela
Poboación
Poboación	28.937 (2023) (557,55 hab./km²)
Xeografía
Parte de	Mancomunidade da Área Intermunicipal de Vigo
Superficie	51,9 km²
Bañado por	Océano Atlántico
Altitude	17 m
Comparte fronteira con	Soutomaior Pazos de Borbén Mos Vigo
Santo padrón	Santiago o Maior
Organización política
• Alcaldesa	Digna Rivas G�mez
Elecci�ns municipais en Redondela
Identificador descritivo
C�digo postal	36800
Fuso horario	UTC+01:00
C�digo INE	36045
P�xina web	redondela.gal

Redondela � un concello da provincia de Pontevedra, pertencente � comarca de Vigo. O seu xentilicio � redondel�n. Ten unha superficie de 52,1 km� e, segundo o IGE, a 1 de xaneiro de 2021 ti�a 29.192 habitantes, dos cales 14.150 eran var�ns e 15.042 eran mulleres, resultando unha densidade de poboaci�n de 560,31 hab./km�. � o cuarto concello m�is poboado da provincia, por detr�s de Vigo, Pontevedra e Vilagarc�a de Arousa, e est� situado entre as d�as primeiras, a 13 km de Vigo e a 20 km de Pontevedra.

Xeograf�a

Situaci�n

R�a de Vigo (illa de San Sim�n e a ponte de Rande).

O concello (con titularidade de Vila) est� emprazado no suroeste de Galicia, na marxe sur da R�a de Vigo, xusto diante da enseada de San Sim�n, onde se atopa o arquip�lago hom�nimo e desemboca o r�o Alvedosa, ao que se xunta o Maceiras no centro da vila e o Pexegueiro case na s�a desembocadura.

Noroeste: R�a de Vigo	Norte: Soutomaior	Nordeste: Soutomaior
Oeste: R�a de Vigo		Leste: Pazos de Borb�n
Suroeste: Vigo	Sur: Mos	Sueste: Pazos de Borb�n

A s�a superficie � de 52,1 km�, e limita polo norte con Soutomaior, polo leste con Pazos de Borb�n, polo sur con Mos e con Vigo e polo oeste coa r�a de Vigo, estando dividido en 47 entidades ou n�cleos de poboaci�n agrupados en trece parroquias, d�as delas conformando o centro administrativo. A parroquia de Chapela �, xunto coas anteriormente mencionadas, a �nica de car�cter urbano. O resto das parroquias son marcadamente rurais, a�nda que o crecemento do centro urbano est� a converter estas parroquias en mixtas ou rururbanas. Estas parroquias son Cabeiro, Cedeira, Cesantes, Cabeiro, Negros, Quintela, Reboreda, Saxamonde, Trasma��, Ventosela, Vilar de Infesta e O Viso.

Morfolox�a urbana

A orixe da vila ten lugar sobre dous n�cleos de poboaci�n diferenciados. Un primeiro n�cleo, o de Vilavella, nacer�a situado onde actualmente se atopa o convento hom�nimo. As�, aproveitando as boas condici�ns agrarias que ofertaba a confluencia dos r�os Alvedosa e Maceiras, as� como a localizaci�n do n�cleo no cruzamento da antiga estrada romana que �a de Tui a Pontevedra, e o cami�o a Baiona; nacer�a o n�cleo da Redondela Vella. S�culos m�is tarde, arredor do s�culo XIII, xurdir�a un segundo n�cleo de poboaci�n co�ecido como Redondela Nova ou Vilanova arredor da marisma, como pobo maioritariamente pesqueiro, e proba deste feito � a localizaci�n neste n�cleo da Praza de Abastos, o esteiro de Redondela, a confrar�a de pescadores e mesmo o porto.

Historicamente e at� a creaci�n do Partido Xudicial, Redondela Vella ou Vilavella pertenc�a ao bispado de Tui, mentres que o resto das parroquias, xunto con Redondela Nova, pertenc�an ao Arcebispado de Santiago de Compostela.

Cornide Saavedra, na s�a Descripci�n circunstanciada de la costa de Galicia, definiu Redondela en 1764 coma:

"A d�as leguas de Ponte de San Paio, sobre un pequeno r�o, est� situado o porto de Redondela, no que s� poden entrar os barcos de pescadores. A vila est� sobre un r�o pouco m�is arriba da barra nun sitio moi delicioso e abundante en todo tipo de froitos. Ten catrocentos veci�os entre os que hai alg�ns morgados de boa e esgrevia nobreza, moitos pescadores matriculados, e alg�ns menesterais e labregos."

Divisi�ns administrativas

Artigo principal: Lugares de Redondela.

Administrativamente, div�dese en 13 parroquias. Santiago de Redondela � a parroquia m�is pequena, e onde se localiza a sede municipal. A parroquia m�is poboada � Chapela, e a de maior superficie, Reboreda. � s�a vez, cada parroquia div�dese en varios n�cleos de poboaci�n ou lugares, entidades de poboaci�n menores. En total, pos�e 46 entidades menores ou lugares.

#	Parroquia	Entidades menores (lugares)	Superficie (km�)	Poboaci�n (hab)	Localizaci�n
1	Redondela	Redondela (centro urbano).	1,7	7.436
2	Cedeira	A Aldea, Fort�ns, A Formiga, Eira Pedri�a, Cruceiro, A Portela, Rande.	5,8	2.099
3	Cesantes	Outeiro das Penas, Carballi�o, O Coto, San Pedro, Illa de San Sim�n .	12	3.467
4	Negros	Fix�n, A Igrexa, Negros, Pregal.	2,9	533
5	Cabeiro	A Igrexa, Porto Cabeiro.	2	755
6	Chapela	Angor�n, Cidadelle, A Igrexa, Parada, Laredo	-	7.696
7	Trasma��	Cabanas, A Igrexa, Trasma��.	4,75	1.050
8	O Viso	Tuimil, Soutoxuste, Saramagoso, A Nogueira.	5,3	1.521
9	Ventosela	Casti�eira, O Vilar do Mato.	4	714
10	Vilar de Infesta	A Igrexa, Millarada (aeroporto).	-	1.241
11	Saxamonde	Os Valos, Casal do Monte, Padr�n, O Souto.	-	797
12	Quintela	A Costela, Quinteiro.	2,5	694
13	Reboreda	Asnelle de Abaixo, Asnelle de Arriba, Santo Paio de Abaixo, Santo Paio de Arriba, Quintana.	8	2.231

Clima

O clima da vila � de car�cter oce�nico. Caracter�zase por uns invernos suaves e chuviosos e uns ver�ns calorosos mais non extremos, xa que as temperaturas non adoitan superar os 35 �C.

A vila caracter�zase por un clima suave, con escasas xeadas ag�s nas zonas m�is afastadas da costa e elevadas en altitude, variaci�ns t�rmicas moderadas e con precipitaci�ns elevadas e certa seca estival. P�dese dicir que � un clima oce�nico caracter�stico das R�as Baixas.

O mar que ba�a as costas redondel�s exerce unha acci�n suavizante do clima, reducindo a diferenza de temperaturas estivais e invernais.

Aeroporto de Peinador (1972-2000)
Mes	Xan	Feb	Mar	Abr	Mai	Xu�	Xul	Ago	Set	Out	Nov	Dec	Ano
Temperatura m�xima absoluta (�C)	21,0	27,6	28,0	29,6	33,6	38,6	36,6	37,5	36,0	30,0	24,6	23,2	38,6
Temperatura m�xima media (�C)	11,6	12,9	15,1	16,1	18,2	22,0	24,3	24,2	22,4	18,5	14,7	12,3	17,7
Temperatura media (�C)	8,3	9,3	10,9	11,9	14,0	17,3	19,4	19,4	18,0	14,6	11,3	9,2	13,6
Temperatura m�nima media (�C)	5,0	5,8	6,6	7,7	9,9	12,6	14,6	14,6	13,6	10,8	7,9	6,2	9,6
Temperatura m�nima absoluta (�C)	-4,0	-5,0	-3,0	-0,2	2,0	4,6	7,6	7,2	5,0	2,0	-0,8	-3,4	-5,0
Precipitaci�ns (mm)	255	219	145	148	141	73	43	40	113	215	228	298	1909
Horas de sol	113	116	176	184	217	269	296	281	205	154	109	90	2212
Humidade relativa media (%)	85	81	76	75	77	74	74	74	78	82	86	86	79
Fonte: AEMET

Orograf�a

Latitude: 42� 17' 01,6" N
Lonxitude 8� 36' 32,1" O
Altitude sobre o nivel medio do mar: 5 m.

A orograf�a � bastante irregular por mor da tect�nica e por se atopar nunha zona de transici�n. O relevo alterna elevaci�ns e depresi�ns do terreo, a�nda que non existen grandes picos ou monta�as debido � grande erosi�n. Cedeira e Trasma�� son as parroquias con maior altitude media.

P�dese dividir o relevo do concello en tres franxas que o atravesan lonxitudinalmente:

O estreito de Rande e a ponte hom�nima sobre el.

• A franxa costeira, segue a li�a de costa. A li�a costeira � irregular, alternando areais coma os de Cesantes ou Arealonga, en Chapela, con zonas de cant�s coma nas inmediaci�ns do Estreito de Rande, na parroquia de Trasma��.
• A franxa central, que se atopa no territorio da Depresi�n Meridiana. Coto Ferreira (449 m) e Pico de San Vicente (448 m) son os lugares de m�is altitude nesta franxa, cuxa altitude media abrangue dende os 200 aos 400 m de altitude.
• A franxa oriental, que � a m�is interior e limita cos concellos de Pazos de Borb�n e Fornelos de Montes, m�is monta�osos c� de Redondela. Nesta franxa os picos m�is altos son, respectivamente, a Poza da Rega (442 m), o Monte Picapedroso (432 m) e o Penedo das Cancelas (382 m).

O monte da Peneda, no Viso, con 329 m de altitude, � unha elevaci�n de terreo que malia non ser das elevaci�ns de maior altitude, er�xese en solitario no medio dun val, sendo distintivo do terreo que o arrodea. As� mesmo, o monte de Baltar ten especial importancia por albergar dende 2008 unha estaci�n meteorol�xica.

Hidrograf�a

A rede hidrogr�fica do concello est� formada por pequenos cursos de auga de importancia relativa, xa que se trata de r�os e regatos procedentes dos montes achegados, resultando de cursos fluviais curtos e pouco caudalosos.

Os principais r�os son o r�o Alvedosa, o Pexegueiro e o Maceiras.

O primeiro deles constit�e o de maior lonxitude e capacidade, e atravesa o centro urbano da vila. Ten unha lonxitude de aproximadamente 12 km e nace no concello lim�trofe de Pazos de Borb�n, percorrendo ademais as parroquias redondel�s de Ventosela e Reboreda.

Fervenza no r�o Alvedosa, na parroquia de Reboreda.

O segundo r�o en lonxitude � o Pexegueiro, e � chamado as� pola existencia de plantaci�ns de pexegueiros na s�a beira. Nace na parroquia do Viso, e percorre a parroquia de Cesantes at� desembocar a car�n do r�o Alvedosa, no esteiro de Redondela. Ten unha lonxitude de 6 km.

O terceiro r�o en importancia � o Maceiras, con 5 km de lonxitude. � tam�n un afluente do r�o Alvedosa, produc�ndose a uni�n de ambos cursos fluviais no centro urbano da vila. Ademais, percorre as parroquias de Saxamonde, Negros, Cedeira e Vilar de Infesta, esta �ltima onde ten o seu nacemento. Est� dabondo fundamentado que o nome do r�o remite � existencia de plantaci�ns de maceiras na beira do r�o. Cada ano cel�brase na parroquia de Negros a Festa da maz� de Redondela.

Outros regatos que verten directamente � R�a de Vigo son o Rego das Cabras ou o Rego Fond�n. Este �ltimo � o cuarto en importancia, e baixa de xeito abrupto dende o monte Penide para desembocar na parroquia de Chapela.

A flora e a fauna fluvial foron alterados por mor da presenza humana, polo que a vexetaci�n aut�ctona da ribeira quedou seriamente danada, sendo na actualidade meras canles de escoamento con apenas diversidade.

Solo e vexetaci�n

O solo predominante e de tipo gran�tico, con abundancia de xistos e micas. Xeoloxicamente o territorio redondel�n fica englobado no Complexo Cabo Home-A Lanzada , caracterizado pola presenza de metasedimentos que agroman a �mbolos dous lados do Complexo Vigo-Pontevedra. No concello de Redondela � onde esta franxa xeol�xica alcanza a anchura m�xima de todo o complexo, abarcando uns 3 km. Dita configuraci�n do solo conf�relle a area das praias unhas caracter�sticas diferentes das praias da r�a de Vigo, coma as de Vigo ou Cangas, con grans grosos e ben clasificados.

Entre os materiais m�is frecuentemente atopados, destacan os granitoides alcalinos, sobre todo os gneis de biotita. A �nica excepci�n constit�ea a �rea norte, na que ademais de material gran�tico, p�dense atopar lousas e pedras de gra.

En canto o uso do solo, a maior�a desta at�pase poboado por �rbores e arbustos, ag�s as zonas urbanas das parroquias de Chapela, Redondela, Cesantes e Reboreda. A vexetaci�n predominante est� composta por pi�eiros (Pinus pinaster) e eucaliptos (Eucalyptus globulus). Por�n, a superficie arb�rea � de menos 0,5 hect�reas por habitante. A vexetaci�n aut�ctona, na s�a meirande parte casti�eiros e carballos, at�pase relegada � beira dos r�os, onde tam�n � com�n atopar maceiras. S� nalgunhas zonas boscosas da parroquia de Ventosela p�dense atopar plantaci�ns aut�ctonas de carballos e casti�eiros. O resto da vexetaci�n compl�tana terreos adicados � vide e ao mato.

Demograf�a

Datos demogr�ficos (2000-2010)
Ano	Poboaci�n	Fogares
1842	7.028	1.559
1887	11.399	3.184
1910	11.985	2.721
1930	14.996	3.434
1950	17.024	4.895
1960	17.206	4.837
1970	22.128	5.264
1981	27.202	6.872
1991	27.751	7.422
2002	29.045	-
2005	29.863	-
2010	30.067	-
2015	29.697	-
2021	29.192	-
Fonte: INE.

En 1969 o concello bateu cifras hist�ricas de natalidade, sendo reco�ecida con varios premios provinciais.

No ano 2018 o termo municipal era o cuarto da provincia e o d�cimo quinto de Galicia en poboaci�n, superando os vinte nove mil habitantes (29.194 a 1 de xaneiro de 2018, fronte a 30.015 en 2012). Deles, a inmensa maior�a at�pase entre os 15 e os 64 anos. O 14% da poboaci�n ten menos de 15 anos, mentres que arredor do 18% te�en m�is de 65 anos.

A parroquia m�is populosa sempre foi a de Redondela, que lle d� nome � municipio, pero nos �ltimos anos e, axudada pola proximidade con Vigo e o pulo da industria pesqueira (con Pescanova � cabeza), a parroquia de Chapela medrou ata o punto de ser na actualidade a m�is poboada das 13 que conforman a localidade. As�, as parroquias m�is populosas son as de Chapela (con 7.590 habitantes), Santiago de Redondela (7.381) e Cesantes (3.474).

Ademais destas, existen outras parroquias que superan os mil habitantes, como son Reboreda (2.238), Cedeira (2.023), O Viso (1.507), Vilar de Infesta (1.261) e Trasma�� (1.044).

A densidade de poboaci�n � de 566,32 habitantes por quil�metro cadrado, cifra superior � da provincia de Pontevedra (213) e tam�n � de Galicia (94).

A idade media da poboaci�n � de 40 anos, situ�ndose por baixo da media galega, que � de 43 anos.

Censo total (2014)	29.909
Menores de 15 anos	4.129 (13,81 %)
Entre 15 e 64 anos	20.035 (66,99 %)
Maiores de 65 anos	5.745 (19,21 %)

Inmigraci�n

Dos arredor de 30.000 habitantes que pos�e a vila, uns 750 corresponden a poboaci�n de orixe estranxeira. A finais do ano 2012 a poboaci�n for�nea era de 745 habitantes, dos cales a meirande parte deles correspond�a a cidad�ns portugueses (208), dada a proximidade territorial do pa�s veci�o, que se atopa a uns 30 km do concello. Logo dos lusos, s�guenlle na lista os cidad�ns marroqu�s (106) e colombianos (62). No c�mputo global, m�is de 50 nacionalidades te�en presenza no padr�n redondel�n.

Os �ndices de poboaci�n emigrante roldan o 2,46% da poboaci�n. Isto af�stase da media galega, que � do 4%, e tam�n da estatal, do 10%. Concellos lim�trofes coma o de Vigo (5,75%) ou o de Soutomaior (4,77%) te�en �ndices de emigraci�n considerabelmente maiores.

No ano 2013, por mor da crise e das dificultades econ�micas e para procurar emprego, produciuse un �xodo de poboaci�n inmigrante que provocou unha perda de poboaci�n importante, deixando o padr�n municipal por baixo do limiar dos 30.000 habitantes.

Evoluci�n da poboaci�n por parroquias

Velaqu� unha t�boa coa evoluci�n de poboaci�n das parroquias entre os anos 1887 e 1960:

Evoluci�n demogr�fica
Ano	Cabeiro	Cedeira	Cesantes	Chapela	Negros	Quintela	Reboreda	Redondela	Saxamonde	Trasma��	Ventosela	Vilar de Infesta	O Viso
1887	437	1.202	1.217	1.362	458	325	1.166	3.046	576	588	410	350	1.103
1900	463	1.056	1.175	1.242	418	296	1.062	2.893	503	569	387	392	1032
1910	494	1.170	1.391	1.464	493	332	852	3.362	582	679	413	464	1.200
1920	530	1.401	1.493	2.011	432	429	1.195	3.166	594	805	410	566	1.196
1930	623	1.813	1.855	2.081	557	446	1.286	3.296	720	880	509	683	1.275
1940	694	1.729	2.114	2.884	560	566	1.492	3.363	715	1.097	557	761	1.281
1950	535	1.704	2.061	2.666	626	560	1.569	3.261	736	1.101	542	830	1.395
1960	528	1.792	2.258	3.081	531	565	1.669	2.897	709	935	467	793	1.324

Historia

Artigo principal: Historia de Redondela.

M�moa do Rei, necr�pole en Saxamonde.

Prehistoria

Achados arqueol�xicos amosan presenza humana desde o 3000 a.C. encadrados na denominada cultura megal�tica. Os poboados castrexos de Monte do Castro e Castro da Peneda xunto a achados arqueol�xicos, como ferramentas e petr�glifos, testemu�an tam�n un importante asentamento na zona durante a cultura castrexa. O monte Penide conserva na actualidade m�is de 30 m�moas que testemu�an a presenza dunha poboaci�n neol�tica no concello, tal e como acontec�a no resto de Galicia nese momento.

Da Idade de Bronce cons�rvanse hoxe en d�a vestixios coma gravados rupestres e petr�glifos, as� coma machadas e outros utensilios de bronce, que na actualidade alberga o Museo Provincial de Pontevedra.

Idade Antiga

O Imperio Romano deixou constancia da s�a presenza na zona co miliario do "Marco", na parroquia de Vilar da Infesta, e cos restos do miliario de Socalco da Veigadela en Saxamonde, adicado � emperador Hadriano.

Idade Media

Na idade media e co cristianismo, a vila revitalizouse grazas ao establecemento do Cami�o Portugu�s de Santiago que atravesa a localidade. As illas de San Ant�n e San Sim�n foron utilizadas como lugar de acollida de diferentes ordes relixiosas como os beneditinos, os franciscanos e os templarios.

Idade Moderna

A situaci�n da r�a, no oc�ano Atl�ntico e coa cobertura da R�a de Vigo e das illas C�es, era aproveitada pola Coroa de Castela para desembarcar o ouro procedente das colonias de Am�rica. O 23 de outubro de 1702 librouse a Batalla de Rande entre a escuadra castel�-francesa e unha escuadra anglo-holandesa da que sa�ron vencedores os segundos. Segundo conta a lenda, durante a batalla afundiuse un gale�n espa�ol cargado de ouro que a�nda segue no fondo da r�a.^{[C�mpre referencia]}

Idade Contempor�nea

Durante a hexemon�a de Napole�n Bonaparte, os pobos da r�a de Vigo, inclu�do Redondela, foron invadidos pola armada francesa. No ano 1809 a frota franca asediou a vila dende o mar como represalia pola axuda prestada polos redondel�ns � vila de Tui durante un ataque franc�s.

No s�culo XIX, no auxe da industria ferroviaria, na vila constru�ronse os dous viadutos que a atravesan. A imaxe que ofreceu a vila coas d�as v�as no seu ceo converteuse na s�a marca de distinci�n e hoxe en d�a �mbolos dous viadutos son s�mbolo da cidade. Dende ent�n co��cese a Redondela co alcume da "vila dos viadutos".

Desde 1830 at� o 1927 as illas foron utilizadas como leproser�as. Desde a guerra civil at� 1943 as illas serviron de campo de concentraci�n e exterminio para as persoas contrarias � r�xime franquista. Dende ent�n estiveron en estado de semiabandono at� 1999 ano no que foron declaradas Ben de Interese Cultural.

A vila est� en pleno auxe demogr�fico en gran medida alimentado pola proximidade con Vigo e o efecto de cidade sat�lite que implica. As�, as parroquias redondel�s m�is achegadas ao centro est�n a ser copadas por edificaci�ns urbanas, como est� a acontecer co barrio dos Eidos, onde se est�n a constru�r a estaci�n do AVE as� como varias urbanizaci�ns que act�an coma cidade dormitorio de traballadores de Vigo e Pontevedra.

Cultura

Toponimia

Segundo varios autores, na actual vila os gregos formaron un asentamento co�ecido na antig�idade coma B�rbida.

O top�nimo vixente de Redondela prov�n do lat�n Rotunda (redonda). Este top�nimo evolucionou a Retondus en lat�n vulgar e ulteriormente, coa adici�n do sufixo diminutivo -ulus, a Retondulus, dando lugar ao top�nimo definitivo de Redondela.

Esta denominaci�n estar�a sustentada na morfolox�a de crecemento da vila en torno ao mar, as� como da situaci�n xeogr�fica na que se atopa, ao estar formando un meandro semicircular que forma o esteiro de Redondela, na r�a de Vigo.

Patrimonio arqueol�xico

Petr�glifos en Monte Penide, Negros.

Destaca o complexo funerario arqueol�xico co�ecido coma necr�pole do Monte Penide, un enorme cemiterio do per�odo neol�tico e da idade de bronce, no que se poden encontrar numerosas m�moas e petr�glifos, entre os que destaca a M�moa do Rei.

Tam�n se poden encontrar gravados rupestres na parroquia de Ventosela no conxunto da Pedreira, un conxunto de gran relevancia pola abundancia de gravados, o seu tama�o e as escenas ecuestres. � unha das estaci�ns da ruta das Pedras.

No concello encontr�ronse un total de cinco miliarios, dous na parroquia de Cesantes, un na de Quintela, outro na de Saxamonde e o �ltimo na de Vilar de Infesta. A excepci�n do de Vilar de Infesta at�panse todos no museo de Pontevedra. O miliario de Vilar est� no l�mite con Mos e, a�nda hoxe en d�a, mant�n o culto froito da cristianizaci�n. Este miliario data do s�culo II e no seu d�a intentouse trasladar � Museo de Pontevedra pero os veci�os imped�rono.

Patrimonio arquitect�nico

Os viadutos

Artigos principais: Viaduto de Pontevedra e Viaduto de Madrid.

Viaduto de Pontevedra e viaduto de Madrid.

A marca caracter�stica da vila � o seu ceo presidido por dous grandes viadutos ferroviarios constru�dos no s�culo XIX: O viaduto de Madrid e o viaduto de Pontevedra. No ano 1978 abriuse un expediente para declaralos Ben de Interese Cultural na categor�a de monumento pero a�nda non foi resolto. Debido a estas infraestruturas Redondela � co�ecida baixo o alcume de "Vila dos viadutos".

O m�is antigo � o viaduto de Madrid. A s�a construci�n combinou a t�cnica vangardista do ferro e a tradicional cantar�a dando como resultado unha ponte de ferro sostido por piares de pedra, e foi constru�do pola empresa francesa Compagnie des Fives Lilles. Rematouse en 1876 e conta con 411 metros de lonxitude inclu�dos os extremos de acceso. A primeira locomotora cruzou o viaduto o 30 de xu�o de 1876. C�ntase que Pedro Floriani, un dos contratistas ou subcontratistas do viaduto tentou suicidarse lanz�ndose dende el porque non lle pagaron o seu traballo baixo a desculpa de que nunca entrar�a en servizo porque estaba mal feito. Malferido conseguiu sobrevivir o suficiente como para ver pasar a primeira locomotora. O viaduto deixou de prestar servizo en 1971.

O Viaduto de Pontevedra inaugurouse o 30 de xu�o de 1884, pola necesidade de comunicar a li�a Ourense-Vigo con Pontevedra. A diferenza do de Madrid, a estrutura est� soportada por piares met�licos. A�nda est� en servizo.

Capela da Virxe das Neves, no Monte da Peneda, O Viso.

Igrexas

De todas formas � necesario destacar a importancia da igrexa parroquial de Santiago de Redondela e da igrexa barroca de Cedeira.

• Igrexa de Santiago de Redondela: situada no casco antigo, na s�a zona m�is alta, est� situado en pleno cami�o de Santiago. Despois de m�ltiples reconstruci�ns a igrexa actual est� datada no s�culo XVI e � de estilo g�tico tard�o.
• Igrexa parroquial de Cedeira: no s�culo XVIII proc�dese � ampliaci�n da ata daquela pequena igrexa parroquial, e contr�tase para tal obra � arquitecto de moda da �poca, o arquitecto Fernando de Casas Novoa, que nese momento estaba en plena construci�n da fachada do obradoiro da catedral de Santiago. En Cedeira realiza unha igrexa barroca de cruz latina cunha soa nave distribu�da en dous tramos que se mantivo de forma case inalterada.
• Capela da Virxe das Neves: at�pase na parroquia do Viso, no alto do Monte da Peneda.

Galer�a de imaxes de igrexas de Redondela

• 
  Igrexa parroquial de Redondela, no casco antigo.
• 
  Igrexa de San Marti�o de Ventosela.
• 
  Igrexa de Cedeira, un dos mellores exemplos do barroco na provincia.
• 
  Igrexa de Cabeiro.
• 
  Igrexa de San Fausto de Chapela, de estilo rom�nico.
• 
  Igrexa de San Mamede de Quintela.
• 
  Igrexa de Santo Estevo de Negros.
• 
  Igrexa parroquial de Reboreda.
• 
  Igrexa parroquial do Viso.
• 
  Igrexa parroquial de Saxamonde.
• 
  Igrexa parroquial de Vilar de Infesta.
• 
  Capela da Virxe do Carmen, na praia de Cesantes.

Convento de Vilavella.

Convento de Vilavella

Artigo principal: Convento de Vilavella.

O conxunto arquitect�nico do convento de Vilavella est� situado nesta parroquia, cerca do centro de Redondela. Foi fundado no 1501 e estivo ocupado polas monxas de San Lourenzo Xustiniano. Est� formado por un convento, unha igrexa e un cruceiro, que se atopan na entrada sur do casco urbano da cidade, a car�n da N-550 procedente do Porri�o.

A orde abandonou o convento no ano 1931, e at� o ano 2003 permaneceu baleiro. Foi nese ano cando comezou a funcionar como restaurante e sal�n de vodas.

Peto de �nimas en Cesantes.

Outros elementos relixiosos

Abundan elementos patrimoniais de car�cter relixioso de gran valor como son os cruceiros e os petos de �nimas. Por todo o concello p�dense observar cruceiros de pedra asociados a ritos relixiosos e lendas.

Tam�n hai varios petos de �nimas, elementos funerarios de culto aos mortos. Moitos destes petos de �nimas a�nda conservan o seu car�cter m�is relixioso e se lle rende culto. Estes monumentos te�en tres partes fundamentais: o pedestal, o retablo e a cruz.

Pazo do Pousadouro.

Pazos

HAGO SABER: Yo, el alcalde de esta real villa; tierra de pazos y conventos; de preclaros frailes y santas monjas; de nobles se�ores y viejos hidalgos; de curtidos marineros y h�biles artesanos; de poetas, de pintores, de m�sicos y liberales...

Bando do alcalde Pedro Otero Rey nas Festas da Coca de 1974.

• Pazo de Pet�n ou de Santa Teresa: situado no centro da vila. A s�a construci�n data do s�culo XVII, por Garc�a Prego de Montaos e Soutomaior. Pertence � familia Regojo.
• Pazo do Pousadouro: na parroquia de Reboreda, no barrio de Asnelle de Abaixo. Foi fundado por Francisco Casimiro Marc� del Pont no ano 1740. En 1834 foi posto � venda por mor do seu pasamento. Restaurado por G�mez Rom�n, nel foron rodados varios filmes. Na actualidade empr�gase coma escenario de episodios do programa de coci�a Larpeiros, da Televisi�n de Galicia.
• Pazo de Torres-Agrelo: local�zase tam�n na parroquia de Reboreda. A s�a orixe data de 1750. Foi empregado coma hospital para o ex�rcito xermano durante a segunda guerra mundial e coma refuxio durante a guerra civil espa�ola, e por este motivo conserva restos de pasaxes subterr�neas. Empr�gase para fins de restauraci�n e hostalar�a.

Unha das almenaras do pazo de Torres Agrelo.

• Casa de Carballo en Redondela
• Pazo de Reboreda: unha casa do s�culo XVII, anexa � igrexa parroquial de Reboreda. �mbalas d�as construci�ns est�n comunicadas por unha pasaxe elevada.
• Casa dos Queimali�os ou dos Pregos Montaos en Redondela. Sit�ase no centro da vila, na r�a Isidoro Queimali�os � que d� nome. Nela morou o propio Isidoro Queimali�os.
• Casa Reitoral do Viso
• Casa da Torre: edificio renacentista no centro da vila, a car�n do r�o Alvedosa. Foi fundada pola familia Prego de Montaos no s�culo XVI. Foi a sede municipal antes de situarse a casa do concello onde est� na actualidade. Empr�gase como albergue de peregrinos do Cami�o portugu�s de Santiago.
• Pazo de Torre-Cedeira ou O Corredor: na parroquia de Cedeira, do s�culo XVII. O parque ten unhas 10 hect�reas, cinco delas dentro da muralla. Era propiedade da familia Pesta�a Chamucero.

Fachada da Casa da Torre.

• Casa Masiell
• Casa da Alf�ndega
• Casa de Quintela
• Casa de Ma��, fundada a finais do s�culo XVI, na parroquia de Quintela.
• Pazo de San Rom�n (desaparecido) na parroquia de Saxamonde. S� se conserva a capela, que pasou a ser a igrexa parroquial.
• Pazo de Soutoxusto, na parroquia do Viso.
• Fortaleza de Castriz�n, no monte da Peneda, mandada levantar por Alonso III de Fonseca.

Patrimonio natural

Rutas de sendeirismo

O concello, pola s�a situaci�n e caracter�sticas, re�ne as condici�ns propicias para a pr�ctica do sendeirismo e dos deportes como a BTT ou os paseos a cabalo. Polo concello atravesan at� tres rutas de gran percorrido, os co�ecidos como G.R., ademais doutros dous de car�cter local se ben est�n en proceso de homologaci�n. O m�is co�ecido � o Sendeiro das Greas, que no tramo do concello de Redondela coincide co Sendeiro Rural de Galicia. G.R. 94. O outro sendeiro de gran percorrido � o Cami�o da Franqueira que actualmente est� en proceso de rehabilitaci�n.

Ademais polo municipio pasa o Cami�o Portugu�s a Santiago, que propiamente non se trata dunha ruta sendeirista pero que presenta unhas caracter�sticas similares, � parte de presentar unha gran riqueza patrimonial e arquitect�nica.

Tam�n hai d�as rutas de car�cter local como a co�ecida como Senda da Auga, que vai polos tramos utilizados para levar a auga a Vigo e que se rehabilitou recentemente con fondos europeos e o traballo das Comunidades de Montes. Tanto o Cami�o de Santiago como esta Ruta da Auga quedar�n baixo un Pol�gono Industrial que auspiciado pola Conseller�a de Vivenda e co consentimento do Concello asolar� unha paraxe de alto valor natural, ecol�xico, paisax�stico e social coma � a zona do Chan das Pipas, en contra da oposici�n da totalidade dos veci�os do lugar ^{[C�mpre referencia]}.

Na parroquia de San Marti�o de Ventosela fica encrvada a co�ecida como ruta das Pedras.

Illas de San Sim�n e Santo Ant�n.

Enseada de San Sim�n dende Soutoxuste.

Punta da Praia, na Praia de Cesantes.

Espazos naturais

Redondela ten m�ltiples lugares co encanto labrado co paso dos anos. Entre os distintos lugares de interese hai que destacar os seguintes polo seu valor hist�rico, paisax�stico e medioambiental.

Illa de San Sim�n

Artigo principal: Illa de San Sim�n.

O arquip�lago de San Sim�n, pertencente � parroquia de Cesantes, est� formado pola illa do mesmo nome e a illa de Santo Ant�n, �mbalas d�as unidas por unha ponte.

San Sim�n foi un antigo centro mon�stico saqueado por piratas ingleses e entre outros destinos foi utilizada como leproser�a e tam�n como campo de concentraci�n durante a guerra civil.

O seu conxunto est� catalogado como Ben de Interese Cultural dende 1999, e dende o ano 2011 cel�brase na illa o Festival Sinsal Audio.

Enseada de San Sim�n

Artigo principal: Enseada de San Sim�n.

A enseada de San Sim�n est� situada na R�a de Vigo, unha das r�as pertencentes �s R�as Baixas de Galicia. Est� situada cara ao final da R�a de Vigo, comezando no estreito de Rande. Ba�a os concellos de Redondela, Soutomaior, Vilaboa e Pontevedra. De norte a sur mide 7 quil�metros de longo e est� inclu�da no programa da Rede Natura 2000.

Restos da muralla do monte da Peneda.

Monte da Peneda

Artigo principal: Monte da Peneda.

O monte da Peneda � un dos emblemas da Redondela rural, que se atopa na parroquia do Viso, e dende o cal se pode observar a R�a de Vigo. Comezou sendo un asentamento castrexo, e proba diso son os restos dos muros exteriores que na actualidade se conservan.

Pola s�a situaci�n estrat�xica e xeogr�fica, xa que se atopa preto do castelo de Soutomaior, o monte pertenceu a Pedro Madruga, famoso por facer fronte ao centralismo dos Reis Cat�licos. Tam�n se constru�ron varios castelos medievais, posteriormente asolados en diferentes conflitos.

Un dos m�is co�ecidos elementos deste monte � a a�nda en p� Ermida da Peneda, constru�da arredor do s�culo XVIII, e que at� o de agora foi escenario de numerosas romar�as e festas. Ademais da ermida, o cumio do monte conta cun miradoiro dende o cal � pos�bel ver os arredores da parroquia e ata as Illas C�es.

Praias

Catarata sobre o río Alvedosa.

Nos quince quilómetros de costa^{[Cómpre referencia]} hai sete praias: A Punta-Cesantes, Arealonga, Cabanas, O Cabo, Penedos, Rande e Soutoxuste.

• Praia de Cesantes: situada na parroquia homónima, é a máis longa do concello, destacando a zona coñecida como "A Punta", que conta cun paseo marítimo, un parque para nenos, un gran areal e numerosos locais e bares próximos. Tamén conta cun cámping sendo a máis turística do concello. É unha praia situada na Enseada de San Simón e o seu areal esténdese ata case tocar a illa. Polas súas particulares características está especialmente indicada para a realización de deportes náuticos, como o windsurf.
• Praia de Arealonga: situada na parroquia de Chapela, posúe un parque para cativos, pero o que destaca desta praia é o paseo marítimo construído recentemente. Nesta zona atópanse varios bares e restaurantes especializados en pratos típicos da ría.
• Praia Cabanas: situada na parroquia de Trasmañó, baixo a Ponte de Rande. É un pequeno areal ao que se accede cruzando as vías do tren. Cando a marea está alta desaparece para deixar soamente rocas.

Praias

Arealonga (esquerda), Rande (dereita) e Cesantes (abaixo).	Parroquia	Nome	Extensión km
	Cesantes	Praia de Cesantes	2,4
	Chapela	Praia de Arealonga	0,15
	Trasmañó	Praia de Cabanas	0,1
	Cedeira	Praia de Rande
	Cesantes	Praia do Cabo	—
	Trasmañó	Praia de Penedos
	O Viso	Praia de Soutoxuste

Festivais

Festival Internacional de Títeres

O Festival Internacional de Títeres de Redondela é un festival cultural de arte, música e titiriteiros que se celebra dende o ano 2000. O evento, organizado pola Concellaría de Cultura e pola Asociación Xente Titiriteira, vénse celebrando a finais do mes de maio nas prazas e parques do centro da vila. Dende a súa primeira edición, tiveron actuado compañías de diferentes países de todo o mundo, como Reino Unido, Bulgaria, Arxentina, Portugal ou Rusia, entre outros. Na edición do 2012 superáronse os 30.000 asistentes.

Sinsal Audio

O Festival Sinsal é un festival de música alternativa, experimental e minimalista, entre outros estilos, que se celebra en diversos lugares da xeografía galega, entre eles a Illa de San Simón. A súa característica máis peculiar é que non ten cartel, isto é, que as bandas que actúan no festival non se coñecen por adiantado senón unha vez os asistentes estean no lugar. Dende a súa primeira edición reuniu a bandas coma Alt-J, Triángulo de Amor Bizarro, Unicornibot, Maïa Vidal, Jane Joyd, Alela Diane, Christian Kjellvander, Nite Jewel ou Das Kapital, entre outras.

Outros festivais

• Redondela en Curto. Festival Internacional de Curtametraxes.
• Teatrarte. Festival de Teatro
• Noites Máxicas dos Viadutos. Programa de concertos e espectáculos culturais para as noites das fins de semana de verán.
• Entroido de Verán. Entroido celebrado a penúltima fin de semana de agosto. Celébrase dende 1997 e conta cun programa de concertos e un concurso de drag queens. Polo festival pasaron artistas como King África, Georgie Dann ou Los Inhumanos.
• Noite da Lúa Meiga. Festival de música folk e música tradicional galega, celebrado o último sábado de agosto. Celébrase na parroquia redondelá do Viso.
• Arte lixo. É un evento cultural que se celebra na vila durante os últimos días de agosto e os primeiros de setembro. Inclúe varios eventos como Arte lixo, unha exposición de esculturas na rúa feitas con materiais reutilizados; Videolixo, unha mostra de curtametraxes que integran dende vídeos feitos por afeccionados da vila, até curtametraxes profesionais procedentes de todo o mundo; Obralixo e Mercalixo, eventos que promoven a reciclaxe de materiais, que pretende darlle unha nova oportunidade aos refugallos; e o festival Lixorrock de música rock, celebrado en espazo aberto, coa peculiaridade de dar voz a bandas non profesionais.
• Arde Rande, festival de música rock que se celebra dende o ano 2007 baixo a Ponte de Rande, na parroquia de Trasmañó.
• Festival Millo Verde, en Reboreda.

Etnografía

Festas e celebracións

A Coca polas rúas na Festa da Coca.

Baile das Penlas, unha parte da celebración da Festa da Coca.

Monicreques.

Escultura na r�a, en Arte lixo.

Artigo principal: Festas de Redondela.

Festa da Coca

A festa da Coca � unha celebraci�n de orixe pag� que ten lugar o d�a do Corpus Christi. A orixe desta celebraci�n radica na lenda mitol�xica da coca, un ser da mitolox�a galega que vive nas augas do mar ou dos r�os. Foi declarada Festa de Interese Tur�stico Galego en 2001.

Festas gastron�micas

En Redondela destacan principalmente catro festas gastron�micas, nas que se degustan os produtos t�picos da festa, ademais de celebrarse concursos gastron�micos.

• Festa do choco, celebrada en Redondela a primeira semana de maio.
• Festa da maz�, celebrada en Negros a primeira quincena de outubro.
• Festa da orella, celebrada en Cedeira a primeira semana de xaneiro.
• Festa do mexill�n, celebrada en Chapela a primeira quincena de setembro.

Gastronom�a

A gastronom�a redondel� est� subordinada � s�a situaci�n xeogr�fica a car�n do mar. As�, os produtos m�is representativos do concello son alimentos mari�eiros, coma polbos, sardi�as, bonito, bacallau, mexill�n e o choco. Este �ltimo � o produto m�is representativo, e ten unha festa propia, a Festa do choco, celebrada en Redondela a primeira semana de maio.

Outros produtos c�rnicos coma os chourizos, o cordeiro ou o cocido son tam�n t�picos.

Na literatura popular

• Gaiteiro de Redondela,/ ofrec�cheme unha tunda/ e agora ve�o por ela .
• Ofrec�cheme unha tunda,/ choqueira de Redondela,/ ofrec�cheme unha tunda,/ agora ve�o por ela .
• Para peixe fresco Vigo,/ para chocos, Redondela, / para camar�ns Moa�a,/ para marisco Cedeira.
• Vexo Vigo, vexo Cangas,/ tam�n vexo Redondela;/ vexo a ponte de Sampaio,/ cami�o da mi�a terra .

Medios de comunicaci�n

Casa da Cultura, sede de Radio Redondela.

Redondela ten unha tradici�n de diferentes xornais que se remonta ao ano 1883. Entre ese ano e a Segunda Rep�blica Espa�ola edit�ronse un bo n�mero de publicaci�ns, onde esporadicamente a intelectualidade xurdiu dando forma, neste caso escrita, aos diferentes acontecementos pol�tico-sociais. De feito foi a Rep�blica a que no seu conxunto deu un cambio de rumbo cara �s avances sociais apoiando toda clase de medios de comunicaci�n.

Faro de Vigo, en Chapela.

• El Eco de Redondela (1883): os seus redactores eran Jacinto Mos, Manuel Mos e Juan Otero Milleiro. Administrador: Pedro Otero.
• El Alvedosa (1884): os seus redactores foron Juan Jos� Crespo, Antonio Orellana, Fernando Alfaya P�rez e Ram�n Lorenzo.
• La Voz del Pueblo (1892): redactores: Buenhijo P�rez Sobrino, propietario da primeira imprenta que houbo en Redondela.
• La Propaganda (1894): redactores: Antonio Orellana, Pedro Fontela, Felipe Cordero e Buenhijo P�rez Sobrino. O seu director foi Fernando Gonz�lez.
• El Pueblo (1895): redactores: Jos� da Cal, Antonio Otero, Juan Otero Milleiro, Buenhijo P�rez Sobrino, Seraf�n Reboredo, Ram�n Ancoechea, Fernando Gonz�lez. Administrador: Seraf�n Rebolledo Blanco.
• La Verdad (1895): redactores: Isidoro Queimali�os e Amador P�rez Sobrino.
• El Progreso (1898).
• La Idea (1901): redactores: Manuel Amoedo Seoane, Juan Amoedo Seoane, Manuel Cacheiro, Claudio Contreras, Juan Otero Milleiro, Antonio Garrido. Director: Buenhijo P�rez Sobrino.
• El Contribuyente (1902): redactores: Juan Otero Milleiro, Antonio Garrido. Director: Alejo Real Soto.
• Nueva Gente (1906): redactores: Antonio Orellana e Telmo Bern�rdez.
• La Opini�n (1909): redactores: Juan Amoedo, Antonio Orellana, Telmo Bern�rdez, Claudio Contreras. Director: Heliodoro Rivas.
• La Cigarra (1912): revista literaria.
• La Raz�n (1918).
• Pimienta y Mostaza (1920): dirixido por Fernando Gonz�lez.
• Ecos del Distrito (1921): foi o sucesor de Pimienta y Mostaza, co mesmo director.
• Tramancazos (1923): redactores: Rogelio Rivero, Mario Canda e outros que asinaban con pseud�nimo, como "Mexete", "Ante-eo", "Xan dos Zocos", "O Demo d`os Tras", "Choco", "Canti�o". Director: Amador P�rez Sousa.
• El Soplete (1931): redactores: Generoso Mui�os Blanco, Antonio Criado, Lu�s M�guez Extremadouro, Antonio Extremadouro. Director: Amador P�rez Sousa. Este xornal xorde combinando galego e castel�n. Vinc�lase presuntamente � Partido Radical. O seu car�cter � particularmente pol�tico, deixa notar unha postura de apoio incondicional � Rep�blica, pero tam�n denota certa cr�tica desta. Red�ctanse artigos en pro do estatuto galego, apoiando a autonom�a de Galicia.
• Terra!: Era o voceiro do Grupo Galeguista de Redondela. O primeiro n�mero sa�u o 16 de abril de 1933, public�ndose os primeiros e terceiros domingos de mes. O seu presidente era Francisco Pereira Fern�ndez e ti�a como colaboradores a Xos� M� Blanco Alfaya e Avelino Cal, que tam�n era director. Foi a �nica publicaci�n, realizada en Redondela, escrita integramente en galego, contendo alg�ns artigos e noticias redactados por personaxes do talle de Castelao ou Paz Andrade. Custaba 25 c�ntimos � mes. Ti�a catro p�xinas e cinco columnas.
• Radio Redondela
• Redondela TV

Antes da Sublevaci�n do 18 de xullo de 1936 xa se deixara de publicar peri�dicos.

Na parroquia de Chapela est� a sede, redacci�n e factor�a de Faro de Vigo, xornal decano de Espa�a e un dos de m�is tirada de Galicia.

S�mbolos

Artigo principal: Escudo de Redondela.

Artigo principal: Bandeira de Redondela.

A bandeira non foi aprobada segundo o Decreto 258/1992, do 10 de setembro, polo que se regula o procedemento e normas her�ldicas para a adopci�n, modificaci�n ou rehabilitaci�n dos escudos e bandeiras das corporaci�ns locais e doutras entidades locais.

O escudo foi aprobado en outubro de 2014.

De azur (azul), a letra R de ouro (amarelo), posta no centro, e acompa�ada de tres vieiras, tam�n de ouro, d�as no xefe e unha na punta. Ao timbre, coroa real pechada.

Econom�a

Sectores produtivos

O concello est� situado de xeito estrat�xico equidistante entre Vigo e Pontevedra, e consid�rase unha localidade da �rea Metropolitana de Vigo.

Historicamente, a agricultura e a pesca foron os sectores con m�is peso. A industrializaci�n trouxo consigo a proliferaci�n da industria conserveira e as primeiras f�bricas de salga e conserva de peixe. Coa chegada do ferrocarril e a construci�n dos viadutos de Madrid e Pontevedra a finais da d�cada dos setenta, o desenvolvemento econ�mico comeza a fraguar na vila.

Agricultura e pesca

Porto de Cesantes.

Ao se tratar dunha vila tradicionalmente mari�eira, dentro do sector primario a pesca ten un peso relativo maior que a agricultura. A maior�a do sector pesqueiro ad�case � pesca de baixura e ao marisqueo. A confrar�a de pescadores de San Xo�n de Redondela � o organismo regulador desta actividade, e conta nas s�as estat�sticas m�is de 600 traballadores, m�is do 60% mariscadoras. O concello conta cunha lonxa situada no porto de Cesantes.

A actividade agraria constit�e a segunda en importancia trala pesqueira. A meirande parte destas explotaci�ns son policultivos de car�cter de subsistencia, ao seren de pequeno tama�o e orientadas ao consumo dom�stico. A actividade gandeira � tam�n discreta, e o 75% das cabezas de gando corresponden �s especies av�cola, bovina e ovina.

Por �ltimo, a actividade forestal completa o sector primario. O 31% da superficie municipal est� poboada por �rbores, e a maior�a deles pertencen a comunidades de montes.

Industria

Factor�a de Pescanova en Chapela.

Actividade industrial (ano 2003)
Tipo	Porcentaxe
Alimentaria	12,6%
T�xtil	33,1%
Madeira	8,6%
Papel	8,0%
Caucho e pl�sticos	5,3%
Metalurxia	18,3%
Maquinaria mec�nica	5,3%
Automoci�n	8,0%
Material el�ctrico	1,2%
Fonte: IGE.

A principal actividade industrial � a industria t�xtil e da confecci�n, seguida da industria do metal e a alimentaria. A maior�a das realidades empresariais redondel�s constit�ense coma sociedades limitadas (SL), e case o 90% delas son pequenas empresas de menos de 9 empregados. As empresas multinacionais ocupan un espazo residual na actividade econ�mica local. As �nicas excepci�ns poder�an ser a empresa Pescanova, coa s�a sede en Chapela e a conserveira Coca.

A tradici�n da industria t�xtil redondel� v�n de lonxe. A xa desaparecida empresa Jos� Regojo, creada polo empresario do mesmo nome, foi un referente nacional nese eido, e durante d�cadas foi unha importante fonte de ocupaci�n e de ingresos entre a poboaci�n da vila. Unha das s�as fundadoras, Pilar Regojo, impulsou o proxecto de Aldeas Infantiles.

Turismo

Malia se atopar relegada a un segundo chanzo por mor da proximidade de localidades tur�sticas moito m�is consolidadas, coma Vigo, Cangas, Sanxenxo, Pontevedra ou Baiona, a vila est� a experimentar un incremento no sector tur�stico nos �ltimos anos. As�, predomina o turismo di�rno ou de excursi�n sobre a ocupaci�n hoteleira e as pernoctaci�ns.^{[C�mpre referencia]}

O feito de presentar varios areais grandes, unha abondosa oferta de festas gastron�micas, como a festa do Choco (declarada Festa de interese tur�stico de Galicia), e a gran presenza de elementos arquitect�nicos (a necr�pole de Monte Penide, o patrimonio relixioso, o convento de Vilavella ou o Pazo de Torres Agrelo, entre outros), contrib�en ao desenvolvemento do turismo local. Mais sen d�bida o lugar que m�is visitantes recibe � a Illa de San Sim�n.

Infraestruturas

Autoestrada AP-9 ao seu paso por Chapela.

Fachada da estaci�n de FFCC de Redondela.

Porto deportivo de Chapela.

Infraestruturas de transporte

Estradas

A autoestrada de pago AP-9, que une Vigo con Ferrol, atravesa o termo municipal de Redondela, dende a fronteira co concello de Vigo, na parroquia de Chapela at� a ponte de Rande, que cruza a r�a. Na Avenida de Redondela, que atravesa a �rea interior de Chapela, hai unha entrada cara � autoestrada, e na parroquia de Trasma��, xusto antes da ponte, hai unha sa�da e unha incorporaci�n.

O municipio est� comunicado mediante varias estradas dependentes do Estado espa�ol: a N-550, a N-555 e a N-558. A N-558 parte do centro de Redondela e remata en Vigo; nos seus primeiros tramos, circula pola li�a costeira, mentres que nos �ltimos fica paralela � autoestrada AP-9. A N-550 percorre o concello de norte a sur, e atravesa o centro. Comunica as parroquias do Viso e Saxamonde. Por �ltimo, a N-555 percorre as parroquias de Quintela, Negros e Vilar de Infesta, at� chegar ao aeroporto de Peinador.

Amais das estradas nacionais, o concello pos�e unha estrada provincial, a PO-250, que comunica o centro da vila co concello lim�trofe de Pazos de Borb�n.

Ferrocarril

O núcleo urbano redondelán ten unha importancia relevante ao ser o lugar de unión das vías férreas procedentes do eixo norte-sur galego (liña Vigo-Santiago-A Coruña) e mais das vías férreas procedentes de Ourense e do resto da península. Así, a Estación de Redondela é unha estación de paso obrigatorio para a meirande parte dos convois que circulan en Galicia.

Ademais da estación de Redondela (que oficialmente se coñeceu coma Redondela de Galicia até 2013), o concello conta con outras tres estacións ou apeadoiros: a estación de Cesantes, un apeadoiro na parroquia homónima; a estación de Redondela-Picota, un pequeno apeadoiro sito no centro urbano da vila; a estación de Chapela, sita no casco urbano de Chapela; e dende o ano 2015 está en funcionamento a estación de Redondela AV.

Media Distancia
	A Coruña – Redondela - Vigo
	Vigo – Redondela - Monforte de Lemos
	Vigo – Redondela - Tui/Porto
Longa Distancia
Arco Camiño de Santiago	Vigo/A Coruña – Redondela - Irún/Bilbao
Trenhotel Galicia	Vigo/A Coruña – Redondela - Barcelona
Alvia	Vigo – Redondela - Monforte de Lemos
Talgo/Altaria	Vigo/A Coruña – Redondela - Barcelona
Trenhotel Rías Galegas	Madrid-Chamartín – Redondela - A Coruña/Vigo/Pontevedra

Autobús

A parroquia de Chapela benefíciase da súa situación xeográfica limítrofe con Vigo, xa que unha das súas liñas regulares, a liña C3, ou Circular 3 do transporte urbano de Vigo Vitrasa, comunica a cidade olívica coa parroquia de Chapela dando servizo nas dúas avenidas principais: Avenida de Vigo e Avenida de Redondela. Ambas as dúas avenidas comunícanse no Alto da Encarnación, que é á vez unha das paradas terminais da liña circular.

A vila de Redondela tamén conta con buses que a conectan coa cidade de Vigo grazas a unha concesión da empresa Autos González.

Infraestruturas portuarias

Instalacións do Porto de Cesantes.

A vila ten dous portos recreativos e un porto pesqueiro. Este último, o porto de Cesantes, está situado na parroquia que leva o mesmo nome, e conta cunha lonxa de venda de peixe e marisco. Ademais, existen outros dous portos deportivos en Cesantes e Chapela. O porto deportivo de Cesantes atópase a carón do porto pesqueiro, e pertence ao Club Náutico Illa de San Simón. Conta con 210 amarres. O porto deportivo de Chapela atópase na praia de Arealonga.

Infraestrutura aeroportuaria

Artigo principal: Aeroporto de Peinador.

Pistas de aterraxe do Aeroporto de Peinador.

O aeroporto de Vigo, ou aeroporto de Peinador, é o aeroporto máis achegado á vila, e mesmo unha parte das infraestruturas deste están localizadas en terreos do concello. De feito, o aeroporto de Vigo atópase sito en terreos pertencentes a tres concellos: o de Vigo, o de Mos e o propio redondelán. A terminal aeroportuaria atópase a 8 km do centro de Vigo, e a 8,7 km do centro de Redondela, e a parte norte das pistas de aterraxe atópanse situadas na parroquia redondelá de Vilar de Infesta.

A xestión do aeroporto corresponde á empresa AENA, e oferta voos regulares a cidades coma Barcelona, Madrid, Bilbao e París e ás Illas Canarias. Por número de pasaxeiros, voos e transporte de mercadorías, é o segundo aeroporto galego por detrás do Aeroporto da Lavacolla, en Santiago de Compostela e por diante do Aeroporto de Alvedro, na Coruña.

Recibe o seu nome do lugar de Peinador, na parroquia viguesa de Cabral.

Os aeroportos máis achegados son os de Lavacolla (79 km) e Sá Carneiro, no Porto (109 km).

Infraestruturas industriais

Redondela posúe un parque empresarial nos terreos de Vilar de Infesta, que xunto con terreos do concello de Mos forma o Parque Empresarial de Mos-Redondela.

Está situado nun lugar estratéxico por mor da súa proximidade ao Aeroporto de Vigo, situado a 4 km. Ademais, fica a 16 km de Vigo e 35 km de Pontevedra. Ten unha superficie de 761.670,26 m² e dispón de máis de 200 parcelas. A empresa xestora e promotora é Xestur.

Infraestruturas turísticas

En 2011 o concello tiña, entre outros servizos turísticos, unha oficina de información na Alameda, dous hoteis, catro hostais, un cámping, 36 restaurantes e 139 establecementos de bebidas.

Servizos públicos

IES Mendinho, na Avenida de Mendi�o.

Educaci�n

A oferta educativa para o curso escolar 2013/2014 incl�e un total de 20 centros dos cales 19 eran p�blicos e un privado, contando as� con 221 aulas para escolarizar a m�is de 4.000 alumnos. De todos eles, 7 est�n localizados na parroquia de Redondela, 4 en Chapela e 2 en Cesantes e en Cedeira. Nesta �ltima parroquia at�pase o �nico centro privado, o CPR Vigo. O resto das parroquias pos�en un centro educativo cada unha.

Non hai ning�n centro que ofreza ensinos universitarios superiores.

Por niveis educativos, ditos centros son:

• Educaci�n secundaria obrigatoria e post-obrigatoria:
  • IES Mendi�o, en Redondela.
  • IES Illa de San Sim�n, en Redondela.
  • IES Pedro Floriani, en Redondela.
  • IES de Chapela, en Chapela.
• Educaci�n infantil e primaria:
  • CEIP de Cedeira, en Cedeira.
  • CEIP Santo Paio de Abaixo, en Reboreda.
  • CEIP Pluriling�e Outeiro das Penas, en Cesantes.
  • CEIP Quintela, en Quintela.
  • CEIP Laredo, en Chapela.
  • CEIP da Igrexa-Chapela, en Chapela.
  • CEIP Pluriling�e Alexandre B�veda, en Chapela.
  • CEP de Santa Mari�a, en Redondela.
  • CEIP de Porto Cabeiro, en Cabeiro.
• Educaci�n infantil:
  • EEI de Ventosela, en Ventosela.
  • EEI A Marisma, en Redondela
  • EEI de San Pedro de Cesantes, en Cesantes.
• Privados:
  • CPR Pluriling�e Vigo, en Cedeira.
• Escolas de m�sica:
  • ESMU Municipal de Redondela
  • CMUS Profesional de Redondela

Centro de sa�de de Redondela.

Sa�de

O concello conta con dous centros de sa�de de titularidade p�blica, un na parroquia de Redondela e outro na parroquia de Chapela.

Prestan asistencia sanitaria primaria, con medicina xeral, pediatr�a, matronas, asistencia social e enfermar�a. Os servizos hospitalarios son prestados polos hospitais de Vigo, xa que pertencen a esta �rea de Sa�de.

Goberno e pol�tica

Goberno municipal

V�xase tam�n: Elecci�ns municipais en Redondela.

Fachada da casa do Concello, vista dende a Alameda.

Redondela caracter�zase por ter un amplo pluripartidismo e unha gran cantidade de movementos cidad�s e agrupaci�ns veci�ais. Desde xu�o de 2019 goberna o PSdeG, sendo Digna Rivas a primeira rexedora do municipio.

Nos primeiros comicios locais da democracia no ano 1979, Xaime Rei Barreiro alcanzou a alcald�a encabezando a candidatura de Unidade Galega. Nos seguintes comicios, no ano 1983, t�rnase a presentar coma candidato, desta vez dentro do PSdeG-PSOE, e volve a ga�ar as elecci�ns, repetindo lexislatura como alcalde. Nas vindeiras elecci�ns de 1987 e 1991 torna a conseguir a maior�a absoluta, gobernando por terceira e cuarta vez como alcalde. Por�n, nas nas elecci�ns de 1995 s� foi quen de alcanzar unha maior�a simple. Iso permitiulle a Amado Ric�n, o candidato do Partido Popular presentar unha moci�n de censura en 1996 e retiralo da alcald�a. Por�n regresou a ela nas elecci�ns de 1999, e revalidou a alcald�a tam�n nas elecci�ns de 2003 e nas elecci�ns de 2007, e s� foi derrotado electoralmente nos comicios de 2011, co que deu paso a un goberno do Partido Popular.

As�, no ano 2011 prod�cese o cambio de goberno. O PPdG alcanzou os dez deputados e Javier Bas f�xose coa alcald�a. Neses mesmos comicios, o PSdeG mantivo os oito deputados que ti�a dende os �ltimos comicios, e o BNG alcanzou os dous ed�s, perdendo un respecto ao 2007. Nesas elecci�ns tam�n entrou por vez primeira no concello o movemento veci�al AER (Agrupaci�n de Electores de Redondela).

O PG, partido no que ficou integrada a formaci�n liderada por Alejandro Bastos Redondel�ns Adiante, quedou sen representaci�n.

Partido	Votos	Porcentaxe	Concelleiros
Partido Popular	6.029	37,32%	9
Partido Socialista de Galicia	5.256	32,53%	7
Agrupaci�n de Electores de Redondela	2.164	13,4%	3
Bloque Nacionalista Galego	1.325	8,2%	2

Nas elecci�ns municipais de 2019 o PPdG foi o partido m�is votado. Tras un pacto de goberno entre o PSdeG e a Agrupaci�n de Electores de Redondela, Digna Rivas accedeu � alcald�a.

Alcaldes

Inicio	Titular	Notas
Segunda Rep�blica
1931	Pedro Otero Sestelo	Agrarista
1932	Florencio Soto L�pez
1933	Seraf�n Alonso Veiga	Nomeado por unha comisi�n xestora. Ese ano abandona a alcald�a por unha denuncia por irregularidades na creaci�n da comisi�n.
1933	Joaqu�n Pais Llorens	Tras a dimisi�n do anterior alcalde, ocupa o cargo de xeito provisional at� �s novas elecci�ns municipais.
1933	Manuel Joaqu�n Mart�nez Vidal	Alcalde provisional tras as elecci�ns.
1933	Seraf�n Dacosta Pazo	Nomeado por unha comisi�n xestora. Foi destitu�do ese mesmo ano.
1934	Buenhijo P�rez Sobrino	Nomeado por unha comisi�n xestora.
1936	Manuel Florentino Pereira M�guez	Nomeado por unha comisi�n xestora.
1936	Seraf�n Dacosta Pazo	Trala vitoria da Frente Popular nas elecci�ns xerais, torna a ocupar a alcald�a.
Franquismo
1936	Heliodoro Rivas Rivas
1936	Francisco Cunqueiro Montenegro
1936	Jos� Mar�a Izarzugaza de Velasco
1936	C�ndido Mart�nez Esteiro
1936	Juan Mu��os Iglesias	Falanxista
1943	Ra�l Carlos Gunche L�pez
1948	Ulpiano Rodr�guez Villarino
1949	Francisco Cunqueiro Montenegro
1951	Juan Mu��os Iglesias	Falanxista
1966	Pedro Otero Rey
19-	Amado Gonz�lez Cardama

Dende a proclamaci�n do sistema democr�tico en 1978, Redondela foi gobernada por catro alcaldes. O primeiro alcalde ap�s a Ditadura Franquista foi Xaime Rei.

Restauraci�n democr�tica
Inicio	Titular	Notas
1976	Xaime Rei	Partido Socialista (PSdeG). Accedeu � alcald�a ap�s ga�ar as elecci�ns municipais dese ano.
1996	Amado Ric�n	Partido Popular (PPdeG). Accedeu � alcald�a ap�s unha moci�n de censura contra o anterior alcalde.
1999	Xaime Rei	Partido Socialista (PSdeG). Accedeu � alcald�a ap�s ga�ar as elecci�ns municipais dese ano.
2011	Javier Bas	Partido Popular (PPdeG). Accedeu � alcald�a ap�s ga�ar as elecci�ns municipais dese ano.
2019	Digna Rivas	Partido Socialista (PSdeG). Accedeu � alcald�a despois dun pacto de goberno en coalici�n coa Agrupaci�n de Electores de Redondela.

Movementos veci�ais

A vila conta con numerosas asociaci�ns veci�ais. Entre elas, destaca a Liga Veci�al de Redondela. Esta asociaci�n pediu nas elecci�ns do ano 2007 o voto nulo, por considerar que ningunha das formaci�ns pol�ticas do abano local representaba os intereses dos redondel�ns. A campa�a foi un �xito, e nesas elecci�ns rexistr�ronse 1.544 votos nulos, fronte aos 138 votos nulos rexistrados nas elecci�ns do ano 2003 ou os 1.591 votos do Partido Galeguista, que conseguira dous escanos. Este movemento tivo como consecuencia indirecta a exclusi�n de varios partidos do concello, como Esquerda Unida (632) ou Terra Galega (589 votos).

Xustiza

Sede do Partido Xudicial de Redondela.

O Partido Xudicial de Redondela comprende, ademais, os concellos lim�trofes de Pazos de Borb�n, Fornelos de Montes e Soutomaior. As�, este partido xudicial abrangue unha poboaci�n de dereito de 40.766 habitantes.

Mapa xudicial da provincia de Pontevedra. En gris o Partido Xudicial de Redondela.

O partido xudicial forma parte dos 45 partidos xudiciais nos que se divide Galicia, sendo o n�mero 10 da provincia de Pontevedra. A cabeza do partido e polo tanto a sede das instituci�ns xudiciais � Redondela. A direcci�n do partido sit�ase na r�a Xunqueira da localidade, e conta con dous Xulgados de Primeira Instancia e Instruci�n.

No ano 2012 o Consello Xeral do Poder Xudicial (CGPJ) propuxo reducir de 13 a 5 os partidos xudiciais existentes na provincia, co fin de modernizar o sistema xudicial do pa�s e rematar cunha estruturaci�n xur�dica decimon�nica. As� as cousas, con esta nova modificaci�n o de Redondela ficar�a integrado no de Vigo.

O Partido Xudicial conta con dous xu�ces, establecendo unha raz�n dun xu�z por cada 20 383 habitantes (2004), en contraste co ano 1994 cando contaba cun xu�z por cada 40.110 habitantes.

Plano urban�stico

En febreiro do ano 2002 foi aprobado o Plan Xeral de Ordenaci�n Municipal (PXOM). Por�n, e a falta da s�a aplicaci�n, fica vixente a lexislaci�n das Normas Subsidiarias de Planeamento Municipal desde o ano 1988.

No ano 2012, a empresa redactora do PXOM rescindiu o seu contrato, produc�ndose un estancamento na aplicaci�n do plan perante as queixas de numerosas asociaci�ns veci�ais e de empresarios.

Deporte

Estadio de Santa Mari�a, onde xoga os seus partidos como local o Club Deportivo Choco.

Deportivamente a vila destaca pola pr�ctica do balonm�n, sendo o club m�is importante o Club Balonmano Chapela, que militou catro tempadas na Liga ASOBAL entre as tempadas 1996-97 e a 1999-00, conseguindo un s�timo posto como mellor rexistro na s�a segunda tempada na elite do balonm�n espa�ol. Actualmente compite na segunda categor�a estatal, a Divisi�n de Honra Prata e se encontra no 29� posto na clasificaci�n hist�rica da Liga ASOBAL. Tam�n destaca nesta modalidade a Sociedade Atl�tica Redondela (SAR), que chegou a militar na segunda categor�a do balonm�n espa�ol (Divisi�n de Honra Prata) e que na actualidade o fai na terceira categor�a (Primeira Estatal).

Outra modalidade deportiva de gran tradici�n � o remo, sendo o club m�is destacado o Club de Remo Chapela, que compite na m�xima competici�n galega na categor�a de trai�eiras, a LGT-A, e cuxa trai�eira � chamada "Chapela". Outro club destacado � o CCD Cesantes, da parroquia de Cesantes, que � o segundo en importancia no concello, competindo na segunda categor�a de regatas de trai�eiras en Galicia, a LGT-B.

Outro deporte destacado na localidade � o f�tbol, sendo o club m�is destacado o Club Deportivo Choco, que milita no grupo I da Terceira Divisi�n. Na base destaca a EFB Redondela, fundada o 19 de xu�o de 2008. Na modalidade de f�tbol sala, o principal representante da localidade � o Redondela FS, que participa na rexional galega.

Outra instituci�n deportiva da localidade � o Centro Recreativo Cultural de Redondela na modalidade de tenis de mesa.

Galer�a de imaxes

Artigo principal: Galer�a de imaxes de Redondela.

• 
  En 1893 (Hauser y Menet).
• 
  Praia de Cesantes, coa parroquia ao fondo.
• 
  Praza da Constituci�n de 1812, na vila.
• 
  Chapela dende o pinar do crego.
• 
  Enseada de San Sim�n dende Cesantes.
• 
  Embarcadoiro de Cesantes � solpor.
• 
  Casco urbano de Chapela e a nave de Pescanova � fondo.
• 
  Ponte sobre o r�o Alvedosa.
• 
  A ponte de Rande.
• 
  R�a Telmo Bern�rdez.
• 
  Viaduto de Pontevedra visto dende o chan.
• 
  O r�o Alvedosa ao seu paso polo casco urbano.

Lugares

Para unha lista completa de todos os lugares do concello vexa: Lugares de Redondela.

Véxase tamén

Bibliografía

• Orge Quinteiro, José Antonio (2001). Redondela a través do tempo, Xunta de Galicia, ISBN 84-453-3195-7.
• Puga, Manuel; Moreira Docampo, Xosé Manuel e Villanueva, Darío (prolog.) (2013). Redondela e os redondelanos na obra de Diego San José, 112 pp.
• Viéitez Arizaga, Celestino (2015). Redondela. Crónica periodística del municipio: 1822-1860, 152 pp. (en castelán).
• Xesteria, Xosé Ángel (2001). A memoria de Redondela, Edicións Xerais, ISBN 84-8302-710-0
• Oficina de Turismo (2008). Comarca de Redondela. Vive y descubre, Editorial Everest, 144 pp., ISBN 978-84-441-0060-9 (en castelán).

Outros artigos

• Xan Carallás
• Camiño Portugués a Santiago
• Faro de Vigo

Ligazóns externas

• Páxina do concello
• Páxina de turismo
• Anecdotario RedondelánBlog da historia e o patrimonio do Concello de Redondela.
• Descúbreme. Redondela programa da TVG presentado por Tomás Alonso, 23/9/2013.